خط و نشان مپنا برای خارجیها

کنفرانسی که دوشنبه 11 دی در مرکز همایش های بین المللی صداوسیما و به نام کنفرانس نفت ایران 2017 برگزار شد، بیش از هر چیز بیانگر تلاش بخش خصوصی برای عرض اندام خود و کسب وجهه در مقابل بزرگان صنعت نفت دنیا بود. عمده مطالب مطرح شده در روز نخست تقریباً نکته جدیدی برای میهمانان داخلی و خارجی در پی نداشت و مشابه این صحبت ها در کنفرانس های پیشین مطرح شده بود. مدیران پارلمان بخش خصوصی به عنوان متولیان اصلی برگزاری این کنفرانس تلاش کرده بودند تا این برنامه را در بالاترین و بی سابقه ترین سطح ممکن برگزار کنند. این تلاش را می شد در تبلیغات روزهای اخیر این کنفرانس و درج نام های بلندمرتبه ای از مقامات ازجمله علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه وبودجه کشور، بیژن زنگنه وزیر نفت ایران و هانس نیکمپ قائم مقام رویال داچ شل به عنوان سخنران افتتاحیه کنفرانس مشاهده کرد که درنهایت هیچ یک از این افراد به سخنرانی نپرداختند؛ اما نکته ویژه افتتاحیه مراسم، صحبت های تأمل برانگیز عباس علی آبادی مدیرعامل شرکت مپنا بود که با اهداف اصلی برگزاری این کنفرانس همخوانی نداشت. بخش زیادی از حاضران این مراسم را نمایندگان شرکت های خارجی تشکیل می دادند که باهدف بررسی شرایط فعالیت در ایران به تهران سفرکرده بودند. بدون شک برخی اظهارنظرهای علی آبادی ازجمله اشاره به زیر سؤال بودن توان دولت برای ارائه تضمین سرمایه گذاری باوجود مطالبات پیمانکاران داخلی، می تواند تأثیر منفی در ذهنیت میهمانان خارجی کنفرانس نفت داشته باشد. اماواگرهای قراردادهای جدید صنعت نفت ایران به دلیل تأخیر در تصویب قراردادهای جدید نفتی در اثر مخالفت های صورت گرفته از سوی مخالفان دولت، فرصت زیادی را از دست داد. درحالی که ازنظر غلام رضا منوچهری قراردادهای IPC در زمره قراردادهای بیع متقابل هستند اما اصطکاک زیادی در این زمینه ایجاد و انرژی زیادی صرف شد تا دولت و مخالفان بتوانند به حداقل های لازم و زبان مشترک برسند. حضور منوچهری در این کنفرانس، شب پیش از برگزاری مراسم افتتاحیه قطعی شده بود. ازاین رو به نظر می رسید که نتوانسته بود صحبت های خود را در راستای هدف برگزاری کنفرانس که تمرکز بر بخش پایین دستی بود، مترتب کند و لذا در حوزه تخصصی خود که مسائل بالادستی بود به ایراد سخن پرداخت. وی قراردادهای جدید را همان قراردادهای بیع متقابل می داند که تنها دوره آن طولانی شده و نحوه بازپرداخت آن متناسب با نیازهای واقعی میدان ها شده است. منوچهری قراردادهای جدید نفتی را یکی از بسترهای همکاری بین 3 رکن دولت به عنوان کارفرما، بخش خصوصی و شرکت های بین المللی دانست. او مجدداً بر این نکته تأکید کرد که قراردادهای جدید منحصر به IPC نخواهند بود و ممکن است در مواردی از قراردادهای بیع متقابل سابق استفاده شود اتحاد قانون گذار، مجری و بخش خصوصی مقام ریاست اتاق بازرگانی ایران، دیگر سخنران افتتاحیه کنفرانس نفت بود. غلامحسین شافعی با برشمردن ویژگی های برجسته صنعت نفت ایران از حل چالش های مهمی در مسیر جذب سرمایه گذاری و فنّاوری سخن گفت که به تازگی اتفاق افتاده است. چالش هایی مانند تضمین فاینانس بخش غیردولتی توسط دولت و تشکیل نهاد مستقل تنظیم قوانین و مقررات در بخش نفت و گاز که اخیراً مورد موافقت دولت قرارگرفته و دولت مکلف شده جهت ارتقای رتبه ایران در فضای کسب وکار، رقابت پذیری و حقوق مالکیت اقدامات مقتضی را انجام داده و زمینه عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت را فراهم کند. شافعی اذعان کرد که در هیچ دوره زمانی تا بدین حد اتحاد بین قانون گذار، مجری و بخش خصوصی فراهم نبوده است. وی شرایط فعلی ایران را شرایط گذار از خام فروشی به وسیله دولت و تبدیل شدن به اقتصاد فروش بازار مدار دانست. رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد است دولت ها فارغ از نگاه سیاسی هیچ گاه تاجران خوبی نبوده و قدرت ایجاد مزیت رقابتی، بهره وری و رونق را نداشته اند. اما اگر کنفرانس روشی برای ایجاد همکاری های مشترک بین شرکت های ایرانی و خارجی بوده است، صحبت های تهدیدآمیز عباس علی آبادی، مدیرعامل گروه مپنا خطاب به خارجی های حضور در این کنفرانس، نتیجه ای کاملاً معکوس از هدف این کنفرانس به همراه خواهد داشت. علی آبادی که لحن برخی صحبت هایش از منظر آمرانگی در سطح وزرای کابینه یا حتی رئیس جمهوری به حساب می آمد در این نشست عنوان کرد که صنعت برق به هیچ سرمایه گذار خارجی احتیاج ندارد. مدیرعامل مپنا صحبت های خود را با اشاره به ارتقای شگفت آور توان مهندسی ایران در دوران تحریم شروع کرده و از همان ابتدا مشخص کرد که قصدش چیست. او در ادامه عنوان کرد که در چنین شرایطی، برخی از شرکت های خارجی با درک و شناخت این سطح به همکاری های استراتژیک با شرکت های داخلی روی آوردند و برخی دیگر همچنان به دسترسی بی قیدوشرط و فروش محصولات به صورت فرصت طلبانه فکر می کنند. او در این در اظهاراتی که مشخص نبود خطاب به چه کسانی مطرح می شوند، گفت: ما ظرفیت های بسیار قوی داریم و نباید در دوره پسا تحریم این ظرفیت ها را به بهانه هایی از دست دهیم. برای تأمین مالی در بن بست نیستیم که به بهانه آن ارزش هایمان را زیر پا بگذاریم. علی آبادی در ادامه صحبت های خود خطاب به شرکت های خارجی دسته اول که از توان مهندسی ایران بی اطلاع هستند، دعوت کرد تا از کارخانه های مپنا به عنوان نمونه ای از توان مهندسی بازدید کنند. علی آبادی در این بخش از صحبت هایش به عنوان نمونه فعالیت های مپنا به ساخت توربین های کلاس A و B اشاره کرد و در اظهارنظری جالب توجه، ساخت توربین های کلاس F که تازه چند ماهی از انعقاد قرارداد فنّاوری انتقال آن از زیمنس به مپنا می گذرد و قرار است طی 10 سال رخ دهد را در توانایی های ساخت مپنا لیست کرد. مدیرعامل مپنا در اینجا سراغ مسئله تأمین مالی و فاینانس رفته و به نقد این موضوع پرداخت. او در این قسمت از صحبت های خود گفت: نظام جمهوری پذیرای سرمایه گذاری خارجی بوده و به آن خوشامد می گوید؛ مشروط به اینکه نیاز کشور بوده باشد، نه در زمینه هایی که بر اقتصاد کلان و حل بیکاری تأثیر نمی گذارد. او در ادامه تیر انتقادهای خود را به موضوع تضمین دولتی سرمایه های خارجی معطوف کرده و در اظهارنظری که به واسطه تأثیر منفی آن بر سرمایه گذاران خارجی باعث تعجب بسیاری از حاضران در کنفرانس شد، عنوان کرد: چطور درحالی که وزارت نیرو نتوانسته است سرمایه گذاری های قبلی انجام شده در نیروگاه ها را بازگرداند حالا می خواهد بازگشت سرمایه خارجی را تضمین کند . علی آبادی در ادامه به بدهکار بودن چند هزارمیلیاردی وزارت نیرو اشاره کرده و آن را حاصل ویرانی اقتصاد برق در ایران عنوان کرد. مسائلی که همه سرشار از سیگنال های منفی به سوی متقاضیان سرمایه گذاری در ایران و به نوعی بی اعتبار سازی تضمین دولتی سرمایه در ایران بود. او در این زمینه عنوان کرد: ارائه تضمین دولتی درصورتی که برنامه مشخصی برای تولید درآمد ارزی نباشد، هدایت کشور به ورطه سقوط است . این صحبت های مدیرعامل مپنا در حالی مطرح شد که دقایقی پیش از حضور وی پشت تریبون، غلامحسین شافعی از حل مشکل تضمین های دولتی برای فاینانس های غیردولتی ابراز رضایت کرده بود و آن را زمینه ساز حضور بیشتر سرمایه گذاران دانسته بود. علی آبادی در ادامه عنوان کرد که طبق تشخیص او صنعت برق اکنون نیاز به جذب سرمایه خارجی ندارد و درنهایت نیز مپنا با توان بالای تأمین مالی خود و با کمک گرفتن از بانک های تجاری خارجی، این مهم را به دوش خواهد کشید.