رفع آلودگی بصری با گرافیک شهری

شهرهای بزرگ ما تنها درگیر آلودگی هوا و معضلات زیست محیطی نیستند . آلودگی بصری هم گریبان گیر این شهرهاست . اگر بخواهیم صریح باشیم باید بگوییم که شهرهای بزرگ ما نازیبا هستند . منظر شهری ما در بیشتر مکان های شهری ، زیبا نیست . شما این نازیبایی را در منظر شهری بیشتر شهرها و پایتخت های بزرگ جهان نمی بینید . حتی بمبئی و تا حدی دهلی نیز از تهران ما زیباترند . به این هم فکر نکنید که شاید مرغ همسایه غاز است . این طور نیست .باید به این موضوع فکر کرد که مثلاً شهری مانند پاریس از چه روش و الگوی شهرسازی استفاده کرده که همچنان ساختمان ها و بافت های قدیمی آن ، معماری تاریخی خود را حفظ کرده اند و درون آن ها زندگی نیز جریان دارد ، اما شهرهای اصفهان و تهران ما تا این اندازه دچار تخریب بافت های قدیمی هستند . همان طور که در بالاتر نیز گفتیم ، حتی شهرهایی که فاصله فرهنگی چندانی با ما ندارند مانند بمبئی و دهلی نیز دچار این مشکل نشده اند . البته بررسی این موضوع نسبتاً پیچیده و چندجانبه است اما می توان ادعا کرد که یکی از جنبه های مهم در حفظ زیبایی شهر و معماری تاریخی آن ، نگاه عاقلانه و استراتژیک به مقوله گرافیک شهری است . واقعیت این است که تصویر و معماری رابطه ای چندین هزارساله با یکدیگر دارند . تصویر (گرافیک) بر معماری چنان نفوذی دارد که هر انقلابی در تصویر به تحولی در معماری هم منجر شده است . از اولین نقشه های شهری که بر روی لوح های خشت و گلی سومریان نقش بسته تا ورود دوربین ها به عرصه هنر و معماری ، هرکدام تأثیر عمده ای بر معماری گذاشته است . از بحث تاریخی اگر بگذریم ، نمی توان از شهر و معماری آن سخن گفت و از منظر شهری حرف زد اما بی توجه به گرافیک شهری و تبلیغات محیطی آن بود . درواقع هر شهروند و رهگذری که صبح از خانه بیرون می رود و در شهر حرکت می کند ، محال است که چشمش به انواع و اقسام بیلبورد، تابلو ، استند های تبلیغاتی و سایر اقلام گرافیک شهری نیفتد. تأثیر و ظرفیت گرافیک شهری در کم کردن آلودگی بصری و هم زمان، ارتقاء سواد بصری شهروندان چیست ؟ نسبت بین گرافیک شهری و معماری چگونه است ؟ ul غلبه فرم بر محتوا گرافیک قابلیت های زیادی دارد و به عنوان یک هنر کاربردی می تواند تأثیر زیادی بر اصلاح چهره زشت شهر داشته باشد. البته این کار یک شبه و به تنهایی امکان پذیر نیست . تحقق این امر ، نیازمند فعالیت گسترده ای است . باید محتوای اثر گرافیکی زیرمجموعه فرم آن نباشد . در تبلیغات شهری شاهد هستیم که به دلیل ناآگاهی ، گاهی فرم بر محتوا غلبه می کند. ul رابطه بین نمایشگاه های هنری و سطح شهر گاهی شاهد هستیم که نمایشگاه های هنری پوستر و گرافیک ، چنان به جنبه های فرهنگی اثر هنری می پردازند که هنگام استفاده از آن ها در سطح شهر ؛ بحث مخاطب شناسی و محیط شناسی به فراموشی سپرده می شود و گویی تمام تبلیغات محیطی و گرافیک شهری برای محیطی غریب ساخته وپرداخته شده اند و هیچ ربطی به فضای فرهنگی ما ندارند. ul گرافیک شهری مبتلابه بیماری کپی برداری! متأسفانه بخش زیادی از کارهایی که به عنوان گرافیک در شهرهای بزرگ ما دیده می شوند کپی برداری غیرعلمی است و تقریباً می توان گفت که کمتر به فرهنگ و هویت شهری توجه شده است . پیشنهاد خوبی است اگر گرافیک شهری خود به عنوان یک رشته علمی مستقل در مراکز آموزش عالی تدریس شود تا از این رهگذر از زشتی شهرهای بزرگ کاسته شود ul گروه طراحی شهری زیبایی بصری شهر در درجه اول به گروه طراحی شهری مربوط می شود که در این گروه ، هم معمار وجود دارد و هم شهر ساز. هم مجسمه ساز را در این گروه می توانیم ببینیم و هم نقاش و طراح گرافیک . با این شرایط است که گروه زیبایی ساز شهر می توانند به نحو احسن کار خود را انجام دهند . ضمن آنکه باید به یاد داشت که زیبایی به تنهایی برای یک شهر کافی نیست و علاوه بر آسایش بصری شهروندان ، حذف آلودگی های صوتی و همچنین آلودگی هوا ، محیط شهر را مناسب زندگی شهروندان می کند .