کارکرد فضای شهری برای سالمندان

مبلمان شهری یکی از مؤلفه های مهم در طراحی شهری و درواقع تعریف کننده هویت و ساختار شهری است. در دنیای امروز اهمیت طراحی تجهیزات و مبلمان شهری به حدی است که از معماران شاخص فعال در این زمینه دعوت می شود. مبلمان شهری انواع مختلفی دارد که هرکدام، از حیطه طراحی شهری، در راستای هویت شهر و سیمای آن گام برمی دارد و آینه ای از فرهنگ شهر است، که از انواع این مبلمان شهری می توان به صندلی ها و نیمکت ها، ایستگاه های اتوبوس، سطل های زباله، بیلبوردها و تابلوهای آگهی، المان ها و نمادهای شهری و ... اشاره کرد، که خصوصیات منحصربه فرد هرکدام از این مبلمان ها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چراکه با طراحی درست و مناسب هرکدام از آن ها با توجه به خصوصیات و نحوه مکان یابی مناسب آن ها، می توانند در جهت تأمین نیاز شهروندان و القاء هویت آن ها نقش مؤثری را ایفا کنند. اجزای مبلمان شهری، دو ویژگی اساسی دارند: کارکردی بودن و زیبایی، که در صورت داشتن هر دو ویژگی، می توانند نیاز عملکردی و بصری شهروندان را هم زمان برآورده سازند. البته این امر، مستلزم در نظر گرفتن مقوله های متعددی در طراحی اجزای مبلمان شهری است که نه تنها رنگ، هماهنگی با محیط پیرامون، دوام، ایمنی، و اقتصادی بودن آن ها موردنظر است، بلکه باید ازنظر عملکردی، جانمایی مناسبی در سطح شهر داشته باشند تا بتوانند پاسخگوی نیاز شهروندان باشند. از خصوصیات مهم اجزای مبلمان شهری وابسته بودن آن ها به فرهنگ است. اینکه هرکدام از مبلمان شهری را در کجا قرار بدهیم و این چیدمان چقدر با استانداردهای تکنیکی که در فضای عمومی به کار می بریم، مطابقت دارد، نگرشی است که باید مورد تأمل قرار گیرد. قابلیت های حرکتی برای بخش بزرگی از جمعیت که ازنظر فیزیولوژیک توانایی کمتری دارند، محدودیت ایجاد می کند. معمول ترین شکل معلولیت، ناتوانی های حرکتی است که این محدودیت معمولاً در تعادل بدن، حرکت سریع و چالاکی انسان به وجود می آید. اگر جمعیت سالمندان را هم به این افراد اضافه کنیم درصد قابل توجهی از جامعه رفتارهای حرکتی متفاوتی نسبت به سایرین دارند. طراحی ویژه برای معلولان (جانبازان) و سالمندان، نمود تأمین عدالت در دسترسی است که علاوه بر ایجاد امنیت جانی و بهداشتی اثرات روانی فوق العاده ای به همراه خواهد داشت. وقتی در آرایش عناصر و توزیع فضا به نیازهای خاص معلولان توجه شود دیگر کمتر نیازی به کمک یا دخالت اعضای دیگر خانواده در زندگی روزمره آن ها خواهد بود. نشانه گذاری روشن محیط و طراحی کالبدی خوانا در تجهیز و مبلمان فضاهای سبز و باز شهری به منظور جهت دهی و استفاده بهینه معلولان و سالمندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طراحان و برنامه ریزان برای تدوین ضوابط فضاهای شهری باید به معلولان و سالمندان در سطح فضاهای شهری بیشتر توجه کنند.