این گروه بی خانمان

مهاجرت بی خانمان ها از حاشیه ها و محله های متروک شهر به وسط اتوبان ها، از جراحی ناقص بافت شهری-اجتماعی محله های فرسوده و تمرکز بر نوسازی کالبدی نشات می گیرد. طیف بی خانمان به جای توانمند شدن، در جست وجوی نقطه ای امن، این بار، در فضای میانی معابر ترافیکی که قابل رصد عمومی نیست، مستقرشده است. این پدیده، رانندگی در اتوبان ها را پرخطر کرده است. طرح جراحی شهری فرسوده ترین منطقه تهران که با عنوان انضباط شهری از ابتدای سال 94 اجرا شد، به علت اینکه اصلاحات کالبدی منطقه را مقدم بر اصلاح معضلات اجتماعی آن تعریف کرد، هم اکنون منجر به پخش بی خانمان ها، آسیب دیدگان اجتماعی و به خصوص معتادان خیابان گرد در مناطق مختلف شهر تهران شده و رفوژ میانی 10 بزرگراه را به یکی از پناهگاه های اصلی این گروه تبدیل کرده است. در ماه های اخیر معضل افزایش اتوبان خواب ها در 10 معبر بزرگراهی شهر تهران به یک تهدید ترافیکی جدی برای خودروسواران از بابت افزایش احتمال تصادف غیر عمد تبدیل شده است. این اتوبان خواب ها با ظاهری ژنده پوش که امکان دید کافی خودرو سواران را به ویژه در شب ها سلب می کنند، با خروج ناگهانی خود از پناهگاه و ورود به بزرگراه (منطقه ممنوعه تردد عابر پیاده) عملاً معابر اصلی را برای شهروندان ناامن کرده اند و پس از ترافیک و آلودگی هوا، سومین معضل جدی ترافیکی تهران محسوب می شود. هر چند پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ تاکنون آمار تصادفات ناشی از این پدیده را در سال جاری اعلام نکرده است، اما اغلب اعضای شورای شهر تهران طی ماه های اخیر بارها پخش و پراکنده شدن بخشی از معتادان بعد از مداخله شهرداری در محله های ناامن منطقه 12 را گوشزد کرده اند. گزارش های دوره ای اعضای شورایاری مناطق 10، 11، 13، 14، 15، 16 و 17 در صحن شورای شهر نیز حاوی گلایه مندی آن ها از افزایش حضور معتادان خیابانی در محله های این مناطق بعد از اجرای طرح انضباط شهری است. مناطق نام برده دورتادور منطقه 12 قرارگرفته اند و به دلیل مسافت اندک، اولین مقصد کوچ کارتن خواب ها و معتادان متجاهری هستند که از ماموران جمع آوری سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران گریخته اند. منطقه 12 از ابتدای سال 94 میزبان اجرای طرحی موسوم به انضباط شهری شد و شهرداری تهران برای این طرح حدود 250 میلیارد تومان اعتبار درخواست کرد و شورای شهر این رقم را تصویب کرد. طرح انضباط شهری باهدف بهسازی و ارتقای کیفیت زندگی در منطقه 12 تدوین شد، چراکه مدیریت شهری به درستی تشخیص داده است که مرکز تهران نیازمند مداخله جدی و همه جانبه است. منطقه 12 به رغم اینکه از یکسو قلب تاریخی و هسته مرکزی تهران به شمار می رود و از سوی دیگر به دلیل جای دادن بازار بزرگ در دل خود، بزرگ ترین مرکز فعالیت های اقتصادی شهر است، در برخی محله ها به انواع آسیب های اجتماعی دچار است. طبعا این نظم غیرمعقول و بدمنظر ساکنان اصیل منطقه 12 را آزار می داد و باید برچیده می شد. این درست همان پاشنه آشیل مدیریت شهری تهران در طرح انضباط شهری و ساماندهی و بهسازی محله هرندی بود که امروز تبعات آن دامن گیر شهر شده است. برخی اعضای شورای شهر از روز اول معتقد بودند که شهرداری برنامه روشنی برای حل مشکلات محله هرندی ندارد و فقدان مدل مداخله صحیح قطعا تبعاتی خواهد داشت. این اظهارات زمانی ثابت شد که محمدباقر قالیباف، شهردار تهران در جلسه علنی 21 مهر 94 به شورای شهر آمد و هنگام ارائه گزارشی از اقدامات صورت گرفته، به صراحت عنوان کرد برای حل صورت مساله اجتماعی محله هرندی، هیچ مدل برون رفت خارجی یا داخلی وجود ندارد و شهرداری تهران در حال آزمون وخطا است. شهرداری با ارائه لایحه ای توانست با وجود مخالفت سرسخت برخی اعضای شورای شهر از جمله رحمت الله حافظی، مجتبی شاکری و احمد مسجد جامعی برنامه مفصل دیگری متشکل از بیش از 300 کد پروژه عمدتا کالبدی، عمرانی و میراثی (حفظ ابنیه واجد ارزش میراث فرهنگی) به ارزش مجموع 1700 میلیارد تومان را که قرار است طی سال های 96 تا 99 تامین شود، به تصویب شورای شهر برساند. این برنامه هم در حالی تصویب شد که جزئیات 800 صفحه ای آن 9 روز قبل به کمیسیون های تخصصی ارسال شده بود و هنوز مطالعه و بررسی آن از سوی اعضا به سرانجام نرسیده بود. مخالفان این طرح با انتقاد از اینکه پلان کاری شهرداری در منطقه 12 از روز اول نامشخص بوده و هنوز هم گزارشی از موثر بودن برنامه های قبلی در این حوزه ارائه نشده است، تلاش کردند همکاران خود را منصرف کنند اما در نهایت شورای شهر بار دیگر به اجرای پروژه های عمدتا کالبدی در منطقه 12 برای رفع آسیب های اجتماعی در این منطقه رای داد. هر چند منظره بیتوته معتادان بی خانمان در نقاط مختلفی قابل مشاهده است اما 10 بزرگراه مهم تهران شامل بزرگراه های شهید بابایی، شهید چمران، شهید حکیم، شهید همت، شهید محلاتی، شهید مدرس، شیخ فضل الله نوری، نیایش، امام علی (ع) و آیت الله کاشانی از نقاطی هستند که به دلایل مختلف همچون موقعیت قرارگیری، عدم همجواری با مناطق مسکونی و در نتیجه تردد اندک عابران پیاده، اشراف پایین خودروها به دلیل جنس پوشش گیاهی و مواردی از این دست، اغلب شب ها پناهگاه مطمئن معتادان خیابانی هستند. اما ازآنجاکه محل امرار معاش اکثر قریب به اتفاق معتادان خیابانی جمع آوری ضایعات و زباله خشک است، آن ها ناچار هستند در ساعات مختلف روز رفوژ را ترک کنند و به سراغ مخازن زباله بروند. خروج از این موقعیت خطرناک است که اغلب حادثه آفرین می شود.