نظام بیمه مهندسی بهره برداری ساختمان را دریابد

در کشور ما ابنیه پس از اتمام دوره ساخت و به محض اینکه برای بهره برداری واگذار می شوند به عنوان پروژه ای خاتمه یافته پرونده شان ازنظر فنی بسته می شود و کلاً برای استفاده در هر شرایطی بنا به تشخیص تصرف کننده ملک (چه ملکی و چه استیجاری) به کار گرفته می شوند. ولی واقعیت این است که با ساختمان ها نمی توان همچون کالایی یک بارمصرف رفتار کرد که نیازی به توجه در دوره بهره برداری نداشته باشند و هیچ توجهی به حفظ کیفیتشان در طول دوره بهره برداری نداشت. شاید همین امر هم موجب شده است که متوسط عمر ابنیه ما در کشور بسیار کوتاه تر از کشورهایی باشد که ازنظر شیوه طراحی و ساخت و مصرف مصالح بادوام و ... در شرایط مشابهی با آن ها قرار داریم. بنابراین این کاهش متوسط عمر بنا در کشور عمدتاً می تواند به دلیل عدم توجه و تدارک اقدامات لازم در دوره بهره برداری از بنا باشد. نکته ای که در کشور ما فراتر از فیزیکی بودن آن، مربوط به توان پایداری و استحکام بناست به اقتصاد بخش ساختمان بازمی گردد که افزایش ارزش زمین نسبت به ملک موجود در آن فرآیند اتخاذ تصمیم به تخریب ساختمان را رقم می زند. بخش ساختمان کشور ما را تهدید می کند و خود را در سانحه فروریزش ساختمان پلاسکو هم نشان داد و آن امر مغفول مانده مدیریت بهره برداری و نگهداری در ساختمان است که موجب می شود روند تدریجی استهلاک در بنا به کنترل درآید و مانع می شود که پیش از موعدی که به طور طبیعی و با توجه به نوع مصالح و نحوه ساخت آن باید عمر کنند، تخریب شده و نابود گردند. در کشور ما اصولاً مدیریت در دوره بهره برداری امر فراموش شده و به غفلت واگذارشده ای است که پیام آن عدم نیاز به مراقبت از بنا پس از پایان مراحل ساخت و آغاز مراحل بهره برداری از بناست. درحالی که برای تضمین سلامت و ایمنی بنا و امکان استفاده از آن در کاربری خاصی که برای آن ساخته شده، قطعاً اقداماتی به طور مستمر و همین طور به طور دوره ای و در توالی زمانی مشخص باید صورت پذیرد تا سلامت و ایمنی و پایداری بنا را دست یافتنی کند. این امر به خصوص وقتی که تغییراتی در مشخصات فیزیکی بنا یا کاربری آن داده شود، امری که روند استهلاک را معمولاً تشدید می کند، ضروری و واجب تر است. درگذشته اغلب ابنیه تک واحدی بوده و هر مالک بنای مسکونی یا سایر کاربری ها شخصاً امور مربوط به دوران بهره برداری و مدیریت و تعمیر و نگهداری را بر عهده می گرفت و به دلیل اطلاع از جزئیات فیزیکی بنا و تغییراتی که در آن به عمل آورده بود در این کار به راحتی می توانست اتخاذ تصمیم کند و به خصوص در تصمیم گیری برای زمان، هزینه و میزان و چگونگی اقدام هم دارای اختیارات انحصاری بود. اما امروزه با توجه به تغییرات گسترده ای که در نحوه ساخت و تولید ساختمان رخ داده و افزایش قابل توجه آپارتمان سازی و مجموعه سازی ها در مقابل ابنیه تک واحدی، عملاً موضوع نحوه بهره برداری از چنین ساختمان هایی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده و باید آن را در دستور کار نهادهای مسئول و مرتبط با امر ابنیه و ساختمان در کلیه کاربری هایش قرارداد. نکته بسیار مهم اینکه به دلیل سابقه طولانی در خصوص برپایی مجموعه های ساختمانی در کشورهایی که پیشگام ساخت این نوع بناها بودند، ضوابط و مقررات لازم در این زمینه را هم تدارک دیده و به راحتی می توان برای استفاده در مجموعه های ساختمانی کشور از آن ها بهره جست و راهبری امر مدیریت در دوره بهره برداری و تعمیر و نگهداری را در این مجموعه ها که تاکنون مغفول مانده بود برای تضمین ایمنی و قابل استفاده بودن متناسب با دوره عمر مورد انتظار بنا به کاربست. اما چنانکه در پیش نیز اشاره شد، این امر در کشور ما به رغم افزایش شمار ساختمان های بلند و مجموعه های ساختمانی در چند دهه گذشته همچنان مغفول مانده است و به این سبب بخش ساختمان یکی از الزامات اجتناب ناپذیر و ضروری برای حفظ سلامت و استمرار و پایداری موجودی خود برای بهره دهی در دوره مورد انتظار را در دست نداشته و آن را عملیاتی نساخته است. امری که موجب جوان مرگی ساختمان ها و نابودی سرمایه گذاری های انجام شده در بخش ساختمان می شود. به این ترتیب، ازیک طرف همراهی سیستم مدیریت بهره برداری، از طرف دیگر نظام بیمه به عنوان یک دیده بان حاذق برای تضمین سلامت آن چیزی که تحت پوشش خدمات بیمه ای خود درآورده باید سلامت ساختمان ها را تضمین کند. معیاری که در صورت رفتار منطقی نظام بیمه گری در چنین ساختمان هایی، پایداری، سلامت و حفظ کیفیت بنا در حد استاندارد را از طریق استفاده از خدمات شرکت های مدیریت بهره برداری می توان تضمین و منافع نظام بیمه گری را پشتوانه استقرار نظام مدیریت بهره برداری برای دستیابی و اطمینان از حفظ کیفیت بنا در حد استانداردهای مورد انتظار کرد. به تعبیر دیگر نظام بیمه می تواند با اجباری ساختن و رواج مدیریت بهره برداری در ساختمان های عمومی و مجموعه سازی ها حداقل از منظر تضمین منافع خود به کمک بخش ساختمان آید و علاوه بر نجات ثروت و سرمایه های متمرکز در بخش ساختمان، جان و حیات ساکنان آن را نیز از خطراتی که به راحتی می توان با اقدامات به موقع، از وقوع آن جلوگیری کرد، حفاظت کند. برای اطمینان از حضور نظام بیمه ساختمان و اعمال قدرت کنترل و بازدارندگی آن در این عرصه، امکان بهره مندی از ظرفیت این نهاد برای رعایت حداقل هایی از ضوابط و استانداردهای موجود در راستای حفظ کیفیت ابنیه، می توان گلوگاه هایی برای اطمینان از رعایت ضوابط رایج را به نوعی تعریف کرد که عملی شدن آن را تضمین نماید.