زخم تاسیسات بر تن شهرها

بهمن، ماه تلخی بود! ریز گردهای خوزستان تنها نمای شهر را گل آلود نکردند بلکه وجهه وزارت نیرو را نیز خدشه دار کردند و نقاط ضعف آن را به گونه ای به رخ کشیدند که حتی توجیه کمبود اعتبارات نیز نمی تواند معضلات موجود را حل نشده باقی بگذارد و به فراموشی بسپارد. وزارت نیرو، وزارتخانه کم درآمدی است که باید صورت خود را با سیلی سرخ نگاه دارد. گفته می شود این وزارتخانه، باید درآمدزایی کند و دست در جیب خود داشته باشد اما از سوی دیگر مجال مطالبه ارزش کامل خدمات ارائه شده را ندارد چراکه شاید تنها بخشی که تاوان شرایط کم درآمدها را می پردازد همین وزارت نیرو است؛ از طرفی نیز وزارت نیرو مجوز اخذ هزینه بیشتر و درخور از قشر ثروتمند را نیز ندارد و اینجاست که شهروندان در استان خوزستان تاوان چراغ های روشن خانه های کشور را که ارزان نورپردازی می کنند، می پردازند. غلامرضا شرفی، عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به بحران خوزستان می گوید: گاه اسیر روزمرگی ها در سیاست های کلان شده، از ایجاد زیرساخت مناسب غافل و درنهایت شاهد بحران می شویم. هنگام بی توجهی به شرایط تهدید در پی وضعیت اقلیمی و شرایط کشورهای هم جوار، استان های مولدی مانند استان خوزستان که بر منافع ملی به صورت مستقیم تأثیرگذار هستند، لطمه می بینند. این عضو کمیسیون انرژی مجلس با انتقاد از عملکرد وزارت نیرو در حوزه نیروگاه های برقابی، اظهار کرد: سدهایی احداث شده که استفاده دوگانه در مهار آب شیرین و تولید برق دارد، اما متأسفانه امروزه به دلیل مهار آب غیر کارشناسی، مشکلاتی جدی درزمینهٔ محیط زیست ایجادشده است. با توجه به آورد بالای رودخانه کارون، سدهای متعدد و پی درپی باهدف مهار آب کشاورزی و تأمین برق در مسیر رودخانه کارون احداث شدند که نه تنها حجم آب جاری رودخانه کاسته شده بلکه بر سختی آب و محیط زیست نیز تأثیرگذار بوده است. پر حاشیه ترین این سدها نیز، سد معروف گتوند علیاست. شرفی همچنین با تأکید بر لزوم ایجاد تغییرات در سیاست های اتخاذی در حوزه برق و استفاده متوازن از نیروگاه های سیکل ترکیبی و برقابی، گفت: در استان هایی که در معرض هجوم ریزگردها هستند مانند خوزستان، نباید از تجهیزات شست وشوی مقره های چینی منسوخ شده استفاده شود و سال ها قبل باید جنس مقره ها به سیلیکونی تغییر پیدا می کرد. وی با اشاره به تمایل بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی برای ورود به صنعت برق و ایجاد زیرساخت ها به دلیل پایداری سرمایه گذاری گفت: ایران هاب انرژی منطقه است و به کشورهای هم جوار مانند پاکستان و افغانستان برق صادر می کند. شرکت های خارجی متعدد مانند شرکت های ایتالیایی مایل هستند در صنعت برق به ویژه در منطقه غرب خوزستان و آبادان سرمایه گذاری کنند. این عضو کمیسیون انرژی مجلس با تأکید بر اینکه صنعت برق ایران، مزیتی است که تبدیل به پول نمی شود، گفت: صنعت برق ایران مانند حساب پس اندازی است که نمی توان از آن برداشت کرد؛ با شرایط کنونی، عرصه را برای حضور سایرین باز می کنیم تا با بهره مندی از تکنولوژی های به روز بتوانند بازار را از آن خود کنند؛ در این صورت لطمه سنگینی می خوریم چراکه با وجود فراهم بودن زیرساخت، نمی توانیم از مزیت موجود درآمد کسب کنیم. درآمد چندروزه نفت برای صنعت برق اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به بحران خوزستان و قطع برق، گفت: خوزستان با توجه به نیاز بالای انرژی برای سیستم های سرمایشی، به تأسیسات زیربنایی مطمئن احتیاج دارد. بدون برق، تأثیر مخرب ریزگردها نیز چندین برابر و فعالیت بخش کشاورزی، نفت و گاز مختل می شود. وی با تأکید بر لزوم احداث نیروگاه جدید در خوزستان و استفاده بخش خصوصی از گازهای فلر برای تولید برق، گفت: باید شرایطی فراهم شود که در پی قطع برق، شاهد کاهش تولید نفت نباشیم. با توجه به بحران خوزستان، اخیرا تولید نفت 800 هزار بشکه کاهش پیدا کرد و کشور متحمل ضرر اقتصادی شدیدی شد. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: درآمد حاصل از فروش 800 هزار بشکه نفت می توانست بخشی از مشکلات کشور را حل کند بنابراین نیازمند مطالعه دقیق برای جلوگیری از تعطیلی بخش اقتصادی کشور، بهره مندی از دانش و فناوری روز دنیا، واکنش به موقع و شست و شوی مقره ها در زمان مناسب و پیش از وقوع بحران هستیم. قره خانی با اشاره به لزوم بهره مندی از دیزل ژنراتورها در تصفیه خانه های آب و بیمارستان ها و استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین برق موردنیاز چراغ های راهنمایی و رانندگی، گفت: می توان از سرمایه خارجی برای توسعه زیرساخت ها در صنعت برق استفاده و حتی درآمد حاصل از فروش نفت در دو تا هفت روز را صرف به روز سازی و تقویت زیرساخت ها کرد. وی همچنین با تأکید بر خرید تضمینی برق حاصل از نیروگاه های تجدید پذیر باهدف توسعه انرژی های نو، گفت: ریز گردها از گذشته معضل خوزستان بوده اما بیشتر در حوزه سلامت و تنفسی تأثیرگذار بود و گاه فرودگاه ها تعطیل می شدند اما این بار با قطع برق، به اقتصاد کشور نیز آسیب رسیده است. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس درباره تبعات بی توجهی به سرمایه گذاری در صنعت برق نیز اظهار کرد: سرمایه گذاری در صنعت برق یک الزام است و شکی در آن نیست؛ تجهیزات صنعت برق فرسوده و راندمان پایین است. از سوی دیگر در برنامه ششم توسعه، ایجاد 25 هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی دیده شده؛ بنابراین باید سرمایه خارجی جذب شود و با بهره مندی از تجهیزات به روز، راندمان افزایش و هزینه تمام شده تولید کاهش یابد؛ در غیر این صورت مشکلات جدی رخ می دهد بنابراین از سال آینده باید در جذب سرمایه گذار خارجی در صنعت برق، اهتمام جدی شود. بی کسی خوزستان در دولت کار دستش داد هدایت الله خادمی، یکی دیگر از اعضای کمیسیون انرژی مجلس اما دلیل بحران خوزستان و قطعی برق و مشکل تأمین آب را تنها ناشی از تجهیزات قدیمی نمی داند و تأکید دارد که بی توجهی به این استان، عادت دولت ها شده است. نماینده مردم ایذه و باغ ملک در مجلس با تأکید بر اینکه سهل انگاری و بی توجهی به خوزستان به وقوع بحران دامن زد، گفت: رؤسای دولت ها، به استان های خود توجه می کنند و خوزستان که کسی را در دولت ندارد، رها و فراموش شده است؛ از سوی دیگر نگاه بخشی گرایانه و طایفه ای، نگاه ملی دهه های 60 و 70 را قربانی کرده است. خادمی با تأکید بر اینکه مقصر وقوع بحران خوزستان صرفاً دولت ها هستند، اظهار کرد: به این ترتیب خود دولت ها نیز آسیب می بینند؛ صنعت برق شرایط خوبی ندارد، بر اساس برنامه پنج سالانه توسعه باید پنج هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی ایجاد می شد که تحقق پیدا نکرد. با ادامه این روند اگر برای توسعه صنعت برق تلاش نشود، به دوران خاموشی بازمی گردیم. خسارت نفتی 160 میلیاردی در 24 ساعت در 24 ساعتی که خوزستان خاموش شد، تولید نفت ایران بیش از 760 هزار بشکه کم شد که با در نظر گرفتن قیمت 55دلاری هر بشکه نفت، می توان گفت خسارت خاموشی 24ساعته فقط در بخش تولید نفت 160میلیارد و 512 میلیون تومان بود؛ حال آنکه به گفته مسئولان وزارت نیرو، خسارت وارده به تجهیزات صنعت برق خوزستان نیز میلیاردها تومان می شود. وزارت نیرو سال هاست پس از تصویب قانون تثبیت قیمت ها، وقت و بی وقت بر لزوم افزایش قیمت آب و برق تأکید می کند، به گونه ای تبدیل به وزارتخانه همواره فقیر شده است و حجم بدهی آن به پیمانکاران به طور آزاردهنده ای رو به افزایش بود؛ توسعه صنعت آب و برق بر اساس پتانسیل صورت نمی گیرد و همواره بحث سرچشمه مشکلات یعنی اختلاف قیمت تمام شده تأمین آب و برق باقیمت تکلیفی مطرح است. حتی اگر توقع داشته باشیم که بخش خصوصی در این صنایع سرمایه گذاری کند، باید به یاد داشته باشیم که خریدار این دو کالا اول، وزارت نیرو و بعد باقیمت کمتر، مردم هستند و همین مسئله به معنای انباشت بدهی وزارت نیرو به ویژه در بخش برق است.