شهرها با دیوارهای زمخت و بدشکل

در شهرهای بزرگی چون تهران ، ساختمان ها ، تأسیسات شهری و بناها ، سطح آزاد و بلاتکلیف زیادی دارند. کافی است گردشی کوتاه در شهری مانند تهران انجام بدهید ،آن قدر سطوح زبر سیمانی و دیوارهای سرگردان از دور و اطراف ساختمان ها توی ذوقتان می زند که تازه متوجه می شوید نقاشی های خیابانی که شهرداری ها بر تن برخی دیوارها رسم کرده اند ، چقدر کم و اندک اند و هنوز دیوارهای سرگردان و بدون برنامه چقدر در شهر زیادند . درواقع یکی از مواردی که ظاهر شهر را نازیبا می کند وجود مقدار زیادی جدارهای آزاد در هر بنا است . مقررات خانه سازی شهری ما این اجازه را به صاحبان بنا داده است که دیوارهای ساختمان را نهایتاً با دوجداره که به دلیل مجاورت با ساختمان مجاور در دید قرار ندارد ؛ بقیه را با یک لایه اندود ماسه و سیمان که رویش کشیده اند ، بلاتکلیف رها کنند . حالا فکر کنید وقتی ساختمان ها به دلیل اختلاف ارتفاع در کنار هم قرار می گیرند ، این دیوارها بیرون می زنند و با سطوح زبر سیمانی ، چه چهره زمخت و زشتی به شهر می دهند . این تحمیل زشتی به شهر هنگامی که ارتفاع ساختمان ها زیاد باشد ، سیطره بصری تحمیلی خود را هم بیشتر به رخ می کشد. در هر کوچه و خیابان ، مکعب های مستطیلی با حداقل چهار طبقه به آسمان رفته است که هم دید را محدود می کند و هم سختی سیمان دیوارهای جانبی اش چشم را می خراشد .در همه نقاط دنیا برای رفع این نابسامانی در دیوارهای ساختمان ها و تأسیسات شهری ، فکرهایی را به مرحله اجرا درآورده اند که در شهرهای بزرگ ما ازجمله تهران ، تنها به نقاشی روی سطوح ، آن هم به طور محدود پرداخته شده است . استفاده از بام و سطوح سبز قدیم ترها در ایران رسم بود که بر روی بدنه برخی دیوارها از کاشت گیاهانی مانند عشقه پاپیتال و چسب استفاده می شد. این گیاهان بر سطح خشن دیوار رشد می کردند و نمای زمخت آن ها را با سبزی خود می پوشاندند . هرچند رشد این گیاهان بر سطوح ساختمان آسیب هایی نیز بر بنا وارد می کرد اما دست کم نمای ساختمان ها از زیبایی بصری برخوردار بود . امروزه در برخی از نقاط جهان از پوشش سبز در بام و سطح ساختمان ها به عنوان راهکاری برای مقابله با زشتی دیوارهای جانبی و رفع بلاتکلیفی آن ها استفاده می شود . این بسته های گیاهی ، ضرری برای مصالح نما یا پشت بام ندارند علاوه بر این از هدر رفتن انرژی از راه سقف و بام نیز تا حدود 50 درصد صرفه جویی می کنند . دیوارهای با فضای سبز عمودی علاوه بر زیبایی بصری و کاهش مصرف انرژی ساختمان ، به عنوان عایق صوتی هم عمل می کنند . امروزه در برخی شهرهای جهان و در مجاورت ساختمان های نزدیک به فرودگاه ها از نمای فضای سبز استفاده می شود . جالب این است که این نماهای سبز در هنگام پاییز که برگ ها به نارنجی می گرایند تنوع بصری زیبایی به بدنه ساختمان می دهند . در کشور ما هم پس ازاینکه مصوبه ای در شورای اسلامی شهر تهران به منظور حمایت از ایجاد فضای سبز غیر هم سطح در شهر تهران به تصویب رسید ، شهرداری تعدادی از ساختمان های عمدتاً مربوط به خود و بدنه برخی بزرگراه های پایتخت را با روش های نوین سبز کرد . اما این کار نیاز به گسترش و تعمیق بیشتری دارد . استفاده از فضاهای بلااستفاده ای مانند دیوارها و روش های ابتکاری و خلاقانه برای تأمین سرانه فضای سبز ، چشم انداز بصری را در جنگل های آسفالت و بتن ،چشم نوازتر می کند .