10 ماموریت شورای شهر پنجم برای نجات تهران

مرحله مقدماتی ماراتن انتخابات پارلمان محلی پایتخت با ثبت نام 3 هزار نفر آغازشده است. انتخاباتی که اگرچه پنجمین دوره خود را تجربه می کند از آن به عنوان یکی از دشوارترین دوره انتخابات عمر شوراها تعبیر می شود. بررسی ها درباره مشخصات سه سطح اصلی این ماراتن در پایتخت و به تبع شهرهای بزرگ کشور که کم وبیش به وضعیت شهر تهران دچار هستند، نشان می دهد: پنجمین دوره پارلمان محلی پایتخت که از نیمه امسال بعد از برگزاری انتخابات شکل می گیرد 10 مأموریت فوری را باید پیگیری کند. اول: بازنگری در طرح ها و سم زدایی بودجه یکی از اولویت های اصلی پس از برگزاری انتخابات و ورود 21 عضو جدید به ساختمان بهشت، شناخت مأموریت های ده گانه برای رهایی از شهر از مشکلات عدیده آن در سال 1400 است. در بررسی های انجام شده از سوی تحلیلگران و صاحب نظران حوزه شهری مأموریت اول اعضا پارلمان محلی پایتخت، به حساس بودن مقطع کنونی این دوره فعالیت آن بازمی گردد؛ چراکه در این دوره هم نوبت بازنگری و تدوین نسخه های جدید سه برنامه بالادست شهرداری تهران شامل طرح تفصیلی، طرح جامع و برنامه پنج ساله شهر تهران فرارسیده و هم آن که بودجه اداره شهر تهران باید از هر نوع درآمد ناپایدار حاصل از انواع عوارض ساخت وساز سم زدایی و تصفیه شود. دوم: بازنگری در رفتار شورا مأموریت دوم تیم جدید شورا شهر بازنگری در رفتار نهاد شورا شهر است. به این معنی که اعضا پارلمان محلی پایتخت باید از انفعال و دنباله روی اقدامات شهرداری فاصله بگیرند و به جای تأثیرپذیری از شهرداری بر این نهاد نظارت جامع و کامل اعمال کنند. به نظر می رسد برای اجرا این مأموریت به مسیر سازی اولیه نیاز است تا در این مسیر چارچوب های اولیه نظارت بر فعالیت های شهرداری مشخص شود. سوم: فعال سازی ابزارهای نظارتی سومین مأموریت شناسایی شده برای شورا شهر پنجم فعال سازی ابزار های نظارتی است که تاکنون به شکل واقعی جز در برخی اقدامات سیاسی از آن ها استفاده نشده است. این ابزارهای نظارتی مواردی همچون سؤال از شهردار، سؤال از شهرداران مناطق، سؤال از معاونان شهردار و درنهایت استیضاح شهردار را شامل می شود که طی سال های اخیر اگرچه در مواردی شورای شهر به استفاده از آن روی آورده اما درنهایت نتیجه خاصی به نفع شهر و شهروندان از آن حاصل نشده است. چهارم: تصویب برنامه های موردنیاز شهر تصویب برنامه ها و سیاست های موردنیاز شهر چهارمین مأموریت فوری شورای شهر پنجم است به این شرط که آنچه تصویب می شود همچون بسیاری از طرح ها و لوایحی که طی دوره های اخیر به تصویب شورا شهر رسیده تزئینی نباشد و قابلیت اجرا در شهر را داشته باشد. به گفته کارشناسان شهری نظارت در حین اجرا این مصوبات یکی از وظایف مهم اعضا شورا شهر است که به نظر می رسد تاکنون از آن غفلت شده یا به ارائه تذکرات موردی ختم شده است. پنجم: مقابله با رانت خواری مقابله با هر نوع رانت شهری پنجمین مأموریت تعریف شده برای پارلمان محلی پایتخت است. براین اساس باید زمینه و ریشه رانت هایی که در حوزه مدیریت شهری وجود دارد و اعتماد عمومی به خانواده مدیریت شهری را خدشه دار کرده، شناسایی شود و مسیرهای منجر به شکل گیری را از بین ببرند. ششم: قانونمند کردن شهرداری ششمین مأموریت پارلمان محلی پایتخت مهار اقدامات نامتعارف مدیریت شهری است. کارنامه عملکرد مدیریت شهری تهران در همه سال های گذشته نشان می دهد نارسایی ها و نواقص موجود در قوانین مدیریت شهری از یکسو و خلأ مقررات نظارتی از سوی دیگر موجب شده مدیریت شهری دست به انجام اقداماتی بزند که در ظاهر و در برخورد اولیه مقامات نظارتی تخلف محسوب نمی شود اما از دید کارشناسان شهری کاملاً نامتعارف و پرمخاطره برای شهر به حساب می آید. به عنوان مثال نحوه واگذاری املاک شهر تهران برای تأمین مالی اداره شهر جزو اقداماتی است که اگر پارلمان محلی پنجم پایتخت برای این موضوع که بخش قابل توجهی از بودجه شهر تهران را تأمین مالی می کند فرمول مشخص، شفاف و مورد تأیید کارشناسان خبره طراحی نکند؛ بی تردید تداوم واگذاری املاک به اشکال قبلی به تداوم اقدامات نامتعارف منجر می شود. هفتم: خارج کردن طرح های بایگانی مأموریت بعدی پارلمان محلی 21 نفره چهار سال آتی پایتخت، خارج کردن طرح ها و پیشنهادهای بایگانی شده در شورا شهر از آرشیو مطالعات کارشناسان است. طی سال های اخیر بازوی پژوهشی مدیریت شهری مجموعه ای از طرح های مطالعاتی را به سرانجام رساند که تصویب آن در شورا و اجرا آن از سوی شهرداری می توانست بخشی از بیماری های مزمن پایتخت را درمان کند. ازجمله این مطالعات می توان به پیشنهاد اخذ عوارض تردد از برخی معابر شهری تهران، اخذ عوارض سوخت از برخی خودروها، طراحی مکانیزم های تشویقی برای افزایش پارکینگ های عمومی در سطح شهر و... اشاره کرد. اگرچه برخی از این مطالعات حتی در صحن علنی شورا شهر نیز طرح می شدند اما به دلایلی ازجمله محافظه کاری مدیران شهری در واقعی کردن هزینه برخی خدماتی که ارائه آن منجر به تحمیل عارضه هایی همچون آلودگی و ترافیک به شهر می شود، از تصویب آن خودداری کردند. به گفته صاحب نظران حوزه شهری پارلمان پنجم پایتخت می تواند این جسارت را داشته باشد که برای رفع این بیماری های مزمن دست به جراحی شهری بزند. هشتم: جلوگیری از واگذاری امتیازات خاص مأموریت هشتم که یکی از مهم ترین مأموریت های تعریف شده برای شورا شهر پنجم عنوان می شود اولویت بخشی به حقوق طبیعی شهروندان است. در حال حاضر در شهر تهران یک گروه خاص که بخشی از سازنده ها و بسازبفروش های شهر هستند و همواره به دنبال کسب امتیازات خاص بابت اخذ تراکم ساختمانی و دریافت مجوز تغییر کاربری هستند. غالب این گروه در همه سال های اخیر موفق شده اند از مجاری مختلف ازجمله کمیسیون ماده پنج امتیاز درخواستی خود را به بهترین شکل و با پرداخت مبالغ قابل توجه برای عوارض تراکم و تغییر کاربری به مدیریت شهری، دریافت کنند. اما صدور این امتیازات شهری برای یک گروه خاص باعث تضییع آشکار حقوق عمومی بخش زیادی از شهروندان شده است. به ویژه آن دسته از پایتخت نشینان که محل سکونت یا فعالیت آن ها در حوالی املاک دریافت کننده این نوع امتیازات بوده است. نمونه بسیار زیاد آن در مناطق مختلف شهر گودبرداری های عمیق و بعضاً غیراستانداردی است که بدون توجه به شرایط محیطی منجر به نشست خیابان های اطراف شده است. نمونه دیگر آن نیز تورم مال سازی در کوچه ها و معابر باریک شهر است که مشکلات زیادی را برای آسایش شهروندان مناطق به وجود آورده است. نهم: انتخاب درست شهردار یکی دیگر از مأموریت های مهم شورا شهر پنجم، نقص اصلی این پارلمان در انتخاب شهردار کارآمد است. به گفته تحلیلگران حوزه شهری شهردار کارآمد در این مقطع زمانی به معنای فردی است که اولاً بپذیرد تهران به انواع بیماری های مزمن شهری همچون ترافیک و آلودگی دچار شده و علائم حیاتی شهر در آستانه نابودی قرار دارد. ثانیاً نیاز پایتخت به اجرای این 10 مأموریت فوری را باور کند. اگر این دو موضوع موردپذیرش واقعی شهردار بعدی پایتخت قرار گیرد شهرداری تهران برای سال های 96 تا 1400 می تواند به مجموعه ای کارآمد تبدیل شود. دهم: حل مشکلات حاد و اما دهمین مأموریت فوری شورای دوره پنجم حل مشکلات حاد پایتخت است. بررسی ها و مطالعات مجموعه های کارشناسی و مطالعاتی مختلف از مشکلات حاد شهر تهران نشان می دهد در حال حاضر زندگی شهروندان در شهر تهران گرفتار 12 مشکل حاد است. آلودگی هوا، ترافیک و تغییر کاربری های پرمخاطره، عدم تناسب ظرفیت حمل ونقل عمومی با حجم مسافرت های درون شهری به ویژه مترو ازجمله این مشکلات است. تورم خانه های خالی یکی دیگر از مشکلات شهر تهران است. وجود بیش از 3 هزار و 700 هکتار بافت فرسوده و عدم ارائه راهکار مناسب و کارآمد برای نوسازی این محدوده از شهر یکی از حادترین مشکلات شهری به ویژه با جدی شدن احتمال بروز خطر زلزله است. فرونشست زمین، فقر شدید مراکز تفریحی و پارک های مشابه چیتگر و پردیسان، شب مردگی محدوده مرکزی شهر، کسری شدید پارکینگ و بی نظمی شهری- اجتماعی از دیگر مشکلات و بیماری هایی است که نیازمند ارائه راهکارهای فوری از سوی پارلمان محلی پایتخت برای اجرای آن از سوی شهرداری است.