شروط رونق مسکن

دولت یازدهم از همان ابتدای آغاز به کار سیاست جلوگیری از افزایش قیمت ها در بخش مسکن و از بین بردن حباب قیمتی در بازار را پیش گرفت. سیاستی که اگرچه منجر به جلوگیری از افزایش تورم افسارگسیخته مسکن شد، اما از طرفی به استثنای متقاضیانی که با پول نقد به بازار آمده بودند و از این رکود و کاهش قیمت برای خانه دار شدن استفاده کردند سایر متقاضیان به دلیل نبود نقدینگی و ارائه نشدن تسهیلات لازم از طرف دولت و بانک ها، استقبال چندانی از بازار مسکن نکردند تا این رکود باعث ورشکستگی بسیاری از صنایع وابسته به صنعت ساختمان شود؛ بنابراین ایده دولت برای خانه دار شدن مردم به وسیله کاهش قیمت ها در عمل با شکست مواجه شد. درنهایت دولت تصمیم به تحریک تقاضا از طریق ارائه تسهیلات 80 میلیون تومانی برای خانه اولی ها کرد. تسهیلاتی که اگرچه در قیاس با جمعیت متقاضی مسکن بسیار ناچیز بود اما از همان ابتدای طرح موضوع، جو روانی در بازار مسکن ایجاد کرد. بعد از توافقات هسته ای و امضای برجام هم موج دوم جو روانی بهبود بازار مسکن به واسطه افزایش فروش نفت خام به وجود آمد و اتفاقاً آمار های ارائه شده و نظر کارشناسان هم مؤید ایجاد فاز پیش رونق در بازار مسکن بود. حال سؤال این است که آیا در سال 96 با اجرای سیاست های تحریک تقاضا از طرف دولت، دوره رونق را تجربه خواهیم کرد یا اینکه جو روانی در نبود تسهیلات لازم در بازار و متعاقب آن کاهش قدرت خرید فروکش خواهد کرد. پیام ساختمان در ادامه تهیه سلسله گزارش هایی از پروژه های ساختمانی سطح شهر تهران سراغ چند نفر از سازندگان رفته و از آن ها پرسیده که صنعت ساختمان در سال 96 تحت چه شرایطی رونق می یابد؟! باید تکلیف بانک ها مشخص شود ساختمانی پنج طبقه آخرین مراحل آماده سازی خود را طی می کند. داخل ساختمان می شوم و یک راست سراغ سازنده را می گیرم. خودش آستین بالا زده و به همراه استادکار و کارگر مشغول کار است. بعد از چند دقیقه با من هم نشین می شود و به سؤالاتم پاسخ می دهد. از او می پرسم که به نظر شما در سال 96 چه اتفاقی باید بیفتد تا ساختمان سازی رونق بگیرد؟ او پاسخ می دهد: همیشه گفته ام و بازهم تکرار می کنم که رونق صنعت ساختمان جز با مساعدت بانک ها امکان پذیر نیست. در حال حاضر بانک ها با طرح ادعای ورشکستگی از پرداخت تسهیلات به سازندگان و خریداران مسکن سرباز می زنند درحالی که به هیچ وجه ورشکسته نیستند. آن ها فقط اموالشان را تبدیل به ساختمان های مسکونی و تجاری کرده اند و منتظرند تا با بهبود وضعیت بازار و افزایش قیمت ها پول خوبی به جیب بزنند. البته ما هم خانه می سازیم و حتی ممکن است در زمان ارزان شدن و رکود زیر بار برخی قیمت ها نرویم اما به هرحال اسم ما بخش خصوصی است و آن ها باید کمک رسان تولید باشند نه رقیب. او ادامه می دهد: به دلیل اینکه بخش مسکن زودبازده نیست و اقساط آن باید در 12 تا 15 سال پرداخت شود، بانک ها ترجیح می دهند به این بخش تسهیلات پرداخت نکنند و در عوض حاضرند به خرید خودرو یا کالا به سرعت وام پرداخت کنند. بنابراین اینکه می گویند نداریم هم واقعیت ندارد. آن ها نمی خواهند تسهیلات پرداخت کنند. اگر دولت واقعاً دنبال سر پا نگه داشتن تولید است باید تکلیف بانک ها را مشخص کند. کاهش عوارض ساخت این سازنده می افزاید: موضوع مهم دیگر کاهش هزینه های ساخت است. درصورتی که سازنده ارزان تر بسازد، می تواند ارزان تر هم بفروشد. مشکل اینجاست که دستگاه و نهاد های مربوطه هنوز هم عوارض و مالیات ها را بر مبنای سود های غیرمعمول که درگذشته سازنده ها از ساخت وساز نصیبشان می شد، می گیرند درحالی که حدود 4 سال است که هرروز سود ساخت وساز کاهش می یابد. رونق باید از مسکن آغاز شود تا قبل از رکود صنعت ساختمان معمولاً در هر کوچه چند ساختمان در حال ساخت بود اما حالا باید چند خیابان را بالا و پایین کنی تا ساختمانی در حال ساخت را پیدا کنی. ساختمانی در مرحله اسکلت است و عوامل ساخت آن در حال صرف عصرانه هستند. سؤالم را از سازنده ساختمان می پرسم. او بلافاصله می گوید: اگر دولت دنبال رونق اقتصادی است باید بداند که دریچه رونق اقتصاد، رونق بازار مسکن است. در حال حاضر رئیس جمهوری و به طورکلی تیم دولت عنوان می کنند که اقتصاد نسبت به گذشته رونق گرفته اما واقعیت این است که مردم این رونق را حس نمی کنند. وی بابیان اینکه محال است مسکن در رکود باشد و اقتصاد در رونق، عنوان می کند: معتقدم تنها درصورتی که دولت روی بخش مسکن تمرکز کند، اقتصاد رونق می یابد چون ساختار اقتصادی ما به طور سنتی به مسکن وابسته است. شاید در هیچ کشوری به اندازه کشور ما مسکن در اقتصاد سهم نداشته باشد. دلایلش را هم نمی دانم که چرا این گونه است اما واقعیتی است که همه شاهد آن هستیم. اینکه منتظر باشیم که اقتصاد کلان کشور رونق پیدا کند و همه چیز گل وبلبل شود و بعد مسکن هم رونق پیدا کند، تفکر غلطی است. رونق باید از مسکن شروع شود و به سایر بخش ها تسری پیدا کند. شرایط رونق فراهم است این سازنده شرایط را برای رونق مسکن تا حدودی فراهم می داند در حال حاضر درآمد دولت از محل فروش نفت افزایش یافته و این توانایی برای ورود پول به بخش ساخت وساز وجود دارد؛ همان طور که در سال 95 هم تغییراتی هرچند اندک در بخش مسکن اتفاق افتاد. ورود وام های مسکن در سال 96 به بازار هم می تواند شرایط را تغییر دهد؛ البته همان طور که از ابتدا گفتم مشروط بر اینکه دولت بخواهد. مثلاً همین ابتدای سال سنگ هایش را با بانک ها وا بکند. انتخاب بین رونق و تورم سازنده سومی که حاضر به گفتگو می شود، معتقد است دولت باید بین رکود و تورم یکی را انتخاب کند. نمی شود هم رونق برقرار باشد و هم قیمت ها ثابت باشند. اگر دولت راهش را انتخاب کند، مسائل بعدی قابل حل شدن خواهد بود. لابی قدرتمند بانک ها او ادامه می دهد: تجربه ثابت کرده که صرف کاهش قیمت ها برای مهار تورم اگرچه شدنی است اما منجر به خانه دار شدن مردم نمی شود بلکه باید تسهیلات ارزان قیمت در بازار وجود داشته باشد و ارائه تسهیلات به هر نحوی تا حدودی تورم زا خواهد بود. البته این گونه نیست که اگر دولت به بانک ها اشاره بدهد که تسهیلات مسکن پرداخت کنید، آن ها هم قبول کنند؛ متأسفانه بانک ها لابی بسیار قدرتمندی دارند که دست دولت را برای انجام برخی کار ها می بندد اما دولت باید بانک ها را به هر نحوی اعم از قوه قهریه یا بسته های تشویقی متقاعد کند.