ثابت شدن دمای اتاق با شیر ترموستات

موتورخانه مرکزی و شوفاژ سیستم غالب گرمایشی اکثر ساختمان های کشور است. در این سیستم گرمای منزل در یک محل تولیدشده و توسط رادیاتورها و لوله ها به دیگر نقاط ساختمان منتقل می شود. آنچه در مورد سیستم های شوفاژخانه ای از اهمیت بالایی برخوردار است بهینه سازی مصرف سوخت می باشد. اجراشدن این امر مستلزم آن است که سیستم رادیاتور مجهز به شیر ترموستاتیک باشد. شیرهای ترموستاتیک رادیاتور با قابلیت تنظیم دما توسط ترموستات می توانند دمای اتاق را در درجه حرارت موردنظر ثابت نگه دارند و با تنظیم دمای اتاق در محدوده 18 الی 21 درجه سانتی گراد بیشترین مقدار صرفه جویی در مصرف سوخت به دست می آید. ساختار شیرهای ترموستایک شیر ترموستاتیک از یک سنسور حرارتی (ترموستات) برای کنترل خودکار درجه حرارت محلی که در آن رادیاتور نصب شده و یک شیر که از سنسور فرمان می گیرد، تشکیل شده است. دمای موردنیاز هر اتاق با چرخاندن کلاهک ترموستات قابل تنظیم می باشد. هنگامی که دمای اتاق براثر گرمای خروجی از رادیاتور و یا هر منبع تولید گرمای خارجی (مانند تابش خورشید، افزایش تعداد ساکنین و یا تجهیزات و لوازم برقی) افزایش یابد و در محدوده تنظیم دمای ترموستات قرار گیرد ترموستات به شیر فرمان داده و جریان آب گرم در رادیاتور را کاهش می دهد و از افزایش گرمای اتاق توسط رادیاتور جلوگیری می کند. درنتیجه ضمن تأمین شرایط آسایش مطلوب برای ساکنین اتاق، کاهش مصرف انرژی و هزینه های سوخت مصرفی را نیز برآورده می کند. چنانچه از شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتور استفاده نشود، دمای هوای اتاق افزایش می یابد تا اینکه شرایط اتاق در حالت نامطلوبی قرار گیرد. درنتیجه ساکنین اتاق مجبور به باز کردن پنجره ها می شوند، این امر سبب می شود که هزینه پرداختی صرف گرم کردن هوای بیرون خانه شود و به هدر رود. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد؛ هزینه خرید و نصب شیرهای ترموستاتیک رادیاتور نهایتاً طی دو دوره سرما از محل صرفه جویی در هزینه سوخت مصرفی قابل بازگشت می باشد. ضمن اینکه می توان از ترموستات با سنسور محدود شونده استفاده کرد. به وسیله این ترموستات می توان دمای محیط را با حداقل و حداکثر دمای تنظیم شده محدود نمود به نحوی که امکان تغییر دما توسط افراد غیرمسئول ممکن نخواهد بود. همچنین می توان برای جلوگیری از سرقت از قفل مخصوص ترموستات نیز استفاده کرد. عملکرد ترموستات شیرهای معمولی رادیاتور ازنظر عملکرد دارای یک تعریف کلی هستند که شامل مسدود و یا بازنمودن جریان آب می باشد. ولی شیرهای ترموستاتیک رادیاتور به گونه ای ساخته شده اند که به منظور تنظیم دما توسط ترموستات، امکان عبور جریان های مختلف را فراهم می کنند. یکی از قابلیت های مهمی که در برخی از شیرهای ترموستاتیک رادیاتور وجود دارد امکان تنظیم اولیه جریان آب (Presetting) می باشد که در صورت مجهز بودن شیر به این سیستم می توان با تغییر سطح مقطع جریان آب و ایجاد افت فشار، حداکثر آب ورودی به رادیاتور را محدود کرد. لازم به ذکر است در ساختمان های با سیستم آب گرم مرکزی به سبب ارتفاع طبقات و یا فاصله واحدها از مرکز حرارتی معمولاً توزیع گرما در تمام نقاط یکسان نخواهد بود، درنتیجه واحدهای نزدیک به موتورخانه برای رهایی از افزایش گرمای اتاق مجبور به باز کردن پنجره ها می شوند و واحدهای دورتر و یا در طبقات بالا بعضاٌ از وسایل و امکانات گرمایشی جانبی استفاده می نمایند. در این حالت می توان با استفاده از شیرهای ترموستاتیک رادیاتوری که مجهز به سیستم تنظیم اولیه می باشند، جریان های مختلف آب در رادیاتورهای طبقات مختلف ایجاد کرد. تنظیمات ترموستات ترموستات از اجزاء مختلفی نظیر سنسور، کلاهک تنظیم، شاخص و فنر تشکیل شده است. سنسورها دارای انواع مایع، گاز و واکس (wax) هستند که هرکدام دارای فناوری خاص خود می باشند و با تأثیرپذیری سنسور از دمای محیط و انبساط یا انقباض مایع و یا گاز درون آن و درنتیجه تأثیر بر شیر، آب ورودی به رادیاتور را کنترل می کنند. برای اینکه ترموستات بتواند به بهترین نحو ممکن دما را حس نماید در محل هایی که رادیاتور در محفظه یا زوایای محدود قرار دارد و یا اینکه اجباراً پوشش روی آن قرار داده شده است از ترموستات با سنسور بیرونی استفاده می شود. سنسور این ترموستات می تواند برحسب نیاز تا 8 متر از رادیاتور فاصله داشته باشد. شاخص و دمای محیط برای ترموستات بسیار مهم است. که اعداد آن با توجه به ساخت ترموستات و مشخصات سازنده آن متفاوت می باشد. معمولاً شرایط محل نصب و نوع رادیاتور میزان دمای نهایی و واقعی را تعیین می کند تنظیم ترموستات بر روی عدد 3 و دمای حدود oC 21 سبب می شود تا هوای اتاق مطلوب و دلپذیر بماند. در بعضی از ترموستات ها علاوه بر امکان تنظیم در حالت حداقل دما، امکان قطع کامل جریان آبگرم نیز وجود دارد. گفتنی است؛ برای استفاده مطلوب و بهینه از ترموستات و همچنین کاهش اثرات مربوط به گرمای شیر و لوله های سطحی و هوای اطراف رادیاتور بر عملکرد شیر ترموستاتیک رادیاتور، باید ترموستات به صورت افقی نصب شود. انواع شیر های ترموستاتیک در اماکن عمومی و محیط های خاصی که احتیاج به ثابت نگه داشتن دما در یک درجه و یا محدوده ای از درجه حرارت با توجه به نحوه قرار گرفتن لوله های ورودی آب رادیاتور، از شیرهای مختلف زیر برحسب شرایط استفاده می شود: * شیر زاویه دار: هنگامی که لوله ورودی آب به رادیاتور از دیوار پشتی باشد باید از این شیر استفاده کرد. *شیر زاویه دار راست: در مواقعی که لوله ورودی آب به رادیاتور از زمین و سمت راست رادیاتور باشد، توصیه می شود. *شیر زاویه دار چپ: هنگامی که لوله ورودی آب به رادیاتور از زمین و سمت چپ رادیاتور باشد از این شیر استفاده می شود. *شیر زاویه دار معکوس (UK): این مدل برای تمامی حالات فوق قابل استفاده می باشد با این تفاوت که ترموستات به صورت افقی و در امتداد رادیاتور قرار می گیرد. *شیر مستقیم: مناسب زمانی است که لوله ورودی آب به رادیاتور از دیوار جانبی مستقیماً به رادیاتور وارد شود strong . استانداردها و قوانین مبحث 19 مقررات ملی ساختمان نصب شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتور را در تمامی ساختمان های نوساز اجباری کرده است. در همین رابطه، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت در نظر دارد نصب شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتور را در تمامی ساختمان های کشور اجباری کند. در حال حاضر این سازمان با اجرای سیاست های تشویقی برای نصب شیرهای ترموستاتیک رادیاتور، یارانه پرداخت می کند. از نکات بسیار مهم در استفاده از شیرهای ترموستاتیک رادیاتور با توجه به تنوع مدل از سوی سازندگان مختلف دارا بودن استانداردهای معتبر در این زمینه می باشد به این معنی که؛ برای دستیابی به 20 درصد صرفه جویی در مصرف سوخت، لزوماً باید شیرهای ترموستاتیک رادیاتور، استاندارد بین المللی (EN-215) را اخذ کرده باشند.