چرا ژاپن ضدزلزله است؟

با توجه به قرارگیری ژاپن در محل اتصال سه صفحه اوراسیا، اقیانوس آرام و فیلیپین، این کشور با زلزله ها و سونامی های عظیمی روبرو بوده است و به همین دلیل اقدامات پیشگیرانه و مهمی در راستای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله برداشته است. ژاپن در حدفاصل سال های 1945 تا 1995، 14 زلزله با بزرگی بیشتر از 6.5 درجه را تجربه کرده است و تا قبل از زلزله کوبه در سال 95 میلادی مجموعاً بیش از 80000 نفر جان خود را براثر این بلایا از دست دادند. اما مجموعه ای از قوانین و اقدامات مهم ژاپن در سال های اخیر برای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله باعث شد تا این کشور برای بسیاری از کشور های زلزله خیر تبدیل به یک الگوی موفق شود. این اقدامات در ادامه موردبررسی قرار می گیرند. ;استفاده از بتن مسلح در ساخت وسازها تمام ساختمان هایی که در ژاپن ساخته می شوند باید با استفاده از بتن مسلح یا اصطلاحاً بتن آرمه ساخته شوند و تمام آن ها باید ویژگی های زیر را دارا باشند: ;هیچ آسیبی در برابر زلزله های متوسط نداشته باشند پس از وقوع این زلزله ها قابل سکونت باشند در زلزله های شدید دچار ریزش نشده و ضعف در ساختار آن ها سبب کشته شدن ساکنان نشود. ;تأسیس وزارت مدیریت ریسک تأسیس مراکز نظارتی و مدیریتی درزمینهٔ مقابله با حوادث غیرمترقبه در ژاپن تأثیر چشمگیری داشت و در سال 2001 برای یکپارچه شدن این مراکز وزارت مدیریت ریسک در ژاپن تأسیس شد. ;آموزش های فراگیر برای مقابله با بلایای طبیعی یکی از دلایل بالا بودن تلفات در زلزله های ژاپن به ویژه کوبه این بود که بسیاری از مردم معتقد بودند منطقه هانشین به دلیل عدم وقوع لرزه های ضعیف مستعد وقوع زلزله های شدید نیست و به خاطر اینکه بسیاری از آن ها در طول زندگی خود زلزله ای را تجربه نکرده بودند نتوانستند اقدام مؤثری در قبال زلزله انجام دهند. پس از وقوع این زلزله بسیاری از شهرهای ژاپن که شرایطی مشابه کوبه داشتند به سرعت وارد عمل شدند و برای این منظور از اساتید دانشگاه های ژاپن، زمین شناسان، مورخان و مدیران اجرایی خواسته شد تا زلزله ها و فجایع بزرگ ژاپن را از قرن 17 تا 20 میلادی موردبررسی قرار داده و کتاب راهنمای جامعی برای مقابله با انواع بلایای طبیعی در تمام جنبه ها تهیه کنند. در حال حاضر هیچ شهری در ژاپن وجود ندارد که آموزش های مربوط به مقابله با زلزله در آن ارائه نشود. ;طراحی سامانه های اعلام هشدار سامانه های اعلام هشدار در ژاپن به شدت فعال هستند و در مواردی سبب شده اند که شدیدترین وقایع طبیعی هیچ گونه تلفات انسانی نداشته باشد. برای مثال در سال های 2000 و 2001 آتش فشان هوکایدو فعالیت های شدیدی داشت و سامانه های اعلام هشدار توانستند قبل از وقوع حادثه زمان دقیق رسیدن گدازه ها و ابرهای خاکستر را به درستی تشخیص دهند و تمام ساکنان مناطق اطراف بدون حتی یک نفر تلفات منطقه را ترک کنند. نمونه دیگری از عملکرد موفق سامانه های اعلام هشدار در زلزله های سال های 2003 و 2005 استان میاگی بود. هر دو زلزله بزرگی بیشتر از هفت درجه داشتند اما به خاطر عملکرد درست سامانه های هشدار، هیچ گونه تلفاتی نداشتند. ;برنامه های مطالعاتی و دانشگاهی درزمینهٔ پیش بینی و کاهش خطرات زلزله در بسیاری از دانشگاه های ژاپن پس از وقوع زلزله کوبه برنامه هایی برای پیش بینی تلفات و خسارات در صورت وقوع زلزله های مختلف در ژاپن به اجرا درآمد و نتایج این مطالعات نشان داد در بسیاری از مناطق ژاپن خسارات بیشتر از زلزله کوبه خواهد بود. آمارهای منتشرشده نشان می داد که 80 درصد تلفات زلزله کوبه به خاطر آوار و سقوط لوازم منزل بر سر افراد بوده است و این مرگ ها در فاصله 15 دقیقه پس از وقوع زلزله اتفاق افتاده است و این موضوع نشان می داد که هرچقدر گروه های نجات سریع عمل کنند بازهم عده زیادی جان خود را از دست می دهند. به همین خاطر مجموعه قوانین و دستورالعمل هایی برای مقاوم سازی و ایمن سازی سازه ها و ساختمان های قدیمی و نظارت شدید بر ساخت وسازهای جدید ابلاغ شد. استفاده از غلتک های فنری شکل و ایزوله سازی پی ساختمان ها شاید معروف ترین بند این دستورالعمل برای ساختمان های بلند باشد ;نشست های سالانه ملی و بین المللی برای بررسی اقدامات ژاپن هرسال سمینارهای بزرگی برای بررسی اقدامات صورت گرفته درزمینهٔ مقابله با بلایای طبیعی و فجایع شهری برگزار می کند. در این سمینارها مقامات دولتی، اساتید دانشگاه ها و مدیران اجرایی و مسئولان گروه های امداد و نجات از آخرین دستاوردها و توانمندی های این کشور رونمایی می کنند و ضمن بررسی خطرات موجود به تبادل اطلاعات می پردازند.در سال 2012 سازمان ملل میزبانی سومین کنفرانس جهانی کاهش خطرات فجایع شهری در سال 2015 را به ژاپن سپرد و در این کنفرانس از جدیدترین یافته ها و فناوری های ژاپن درزمینهٔ پیش بینی زلزله و سونامی رونمایی شد.