احتمال وقوع حوادث مشابه پلاسکو

اولین نشست تخصصی از سلسله نشست های تخصصی با حضور اعضای کمیته های تخصصی از هیئت ویژه ریاست جمهوری برای بررسی حادثه ساختمان پلاسکو، عصر امروز با تشریح وضعیت سازه ای و ایمنی در برابر آتش ساختمان پلاسکو برگزار شد. در این نشست تخصصی که با عنوان بررسی ازنظر مسائل سازه و ایمنی در برابر آتش و با حضور انبوه متخصصین، مدیران دستگاه های ذی ربط و علاقه مندان در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار شد، سخنرانان در محورهای بررسی حادثه از جنبه های اصول و مقررات ایمنی در برابر آتش و مدل سازی حریق و بررسی حادثه از جنبه سازه ای و ریزش پیش رونده ساختمان به سخنرانی پرداختند. شهر ایمن نیست محمد شکرچی زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در افتتاحیه این نشست تخصصی با اشاره به این موضوع که حادثه پلاسکو یک فاجعه ملی بود و سبب شد تا عمق فاجعه برای متخصصان بیشتر شود چراکه متوجه شدند شهر به هیچ عنوان شهر ایمنی نیست و باید جدی تر به آن پرداخته شود. آمار ساختمان های بلند تهران وی با ارائه پاورپوینت، وضعیت ساختمان های بلندمرتبه در تهران را از نگاه آماری تشریح نمود و گفت: نیمی از ساختمان های بلندمرتبه در تهران از اواسط دهه 80 به بعد ساخته شده اند. تا قبل از انقلاب، تعداد ساختمان های بلندمرتبه در شهر تهران، 34 ساختمان بود. در سال های جنگ و پس از انقلاب، 3 ساختمان ساخته شد، در دهه 70، 225 ساختمان بلندمرتبه، دهه 80، 216 و دهه 90 نیز 267 ساختمان بلندمرتبه ساخته شد. ضوابطی که سال 86 اجرایی نشد رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: بر اساس گزارش معاونت معماری و شهرسازی، سال 86 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، شهرداری را مکلف کرد تا ضوابط بلندمرتبه سازی را با تأکید بر ایمنی ارائه کند تا بر اساس آن ضوابط محل قرارگیری ساختمان های بلندمرتبه و مشخصاتی که باید داشته باشند که نوعاً در مقررات ملی و کنترل ساختمان پیش بینی نشده بود آماده شود. اما این کار هرگز انجام نشد. تا سال های 92 و 93 برای ضابطه مندی مقررات معماری و شهرسازی جدیت بیشتری شد و در دولت یازدهم، دادن مجوزهای ساختمان بلندمرتبه تقریباً متوقف شد و پروژه هایی که از قبل مانده بودند در این مدت ساخته شدند که سعی شد ضابطه های معماری و شهرسازی در آن ها رعایت شود. حوادثی مانند پلاسکو محتمل است وی خاطرنشان کرد: در جلسات اخیر شورای تدوین مقررات، بر این نکته تأکید کردیم که واقعاً مبحث 22 مقررات ملی و کنترل ساختمان باید این ظرفیت را ایجاد کند که ایمنی ساختمان ها در آن دیده شود و مورد تأکید قرار بگیرد. همچنین باید به فکر پیوست و مجموعه جدیدی برای بررسی و تأمین ایمنی ساختمان های موجود به ویژه در ساختمان های بلند و ساختمان های دولتی باشیم. زیرا حوادثی همچون حادثه پلاسکو همچنان محتمل است. جمعیت 50 برابری تهران در 10 سال شکرچی زاده در بخش دیگری از سخنان خود در افتتاحیه نشست تخصصی وضعیت سازه ای و ایمنی در برابر آتش ساختمان پلاسکو گفت: اگر به سابقه تهران نگاهی بیندازیم خواهیم دید که در 10 سال گذشته جمعیت شهر تهران 50 برابر شده و بارگذاری عظیمی در آن رخ داده است. ما شهری را هم در ارتفاع و هم در سطح گسترش داده ایم که امکانات تأمین ایمنی آن را نداریم. وی با تأکید بر وظیفه مهم هیئت ویژه بررسی حادثه پلاسکو گفت: با دستور رئیس محترم جمهور و همچنین تأکید بر تحقق حقوق شهروندی، هیئت بررسی حادثه پلاسکو با حضور متخصصین و با نگاه کاملاً تخصصی و باهدف کاهش خطرپذیری تشکیل شد. رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: با برگزاری این نشست و ادامه آن در نشست های آتی، به دنبال آن هستیم تا فرصت بیشتری را برای تعمق در جامعه علمی و تخصصی فراهم نماییم. این برای اولین بار است که به گزارش تحقیقی برای یک حادثه عمومی تهیه و منتشر می شود و دولت محترم نیز به دنبال آن است که تهیه گزارش های تخصصی در جامعه علمی برای اتفاقات بزرگ نهادینه شود. کار مشابه کشور های خارجی بختیاری، رئیس بخش مهندسی آتش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و از اعضای هیئت ویژه بررسی حادثه پلاسکو نیز با اشاره به تجربه کشوهای پیشرفته در موارد مشابه گفت: از دهه های گذشته در کشورهای پیشرفته، بررسی حوادث بسیار متداول بوده است و حتی مراکز پژوهشی بزرگ دنیا نیز در حوادث بزرگی که در کشورهای دیگر رخ می دهد، گروهی را جهت بررسی و جمع آوری اطلاعات و تهیه گزارش تخصصی اعزام می کنند تا از طریق تهیه و انتشار این گزارش ها به ارتقای ایمنی در آن کشور یا در سطح بین الملل کمک شود. وی در ادامه سخنان خود به معرفی ویژگی های ساختمان پلاسکو پرداخت و گفت: این ساختمان در سال 1341 بهره برداری شده است و از دو بخش اصلی تشکیل شده است. 580 واحد تجاری در این پاساژ قرار داشت و کاربری آن تجاری و عمدتاً صنف پوشاک بود. ارتفاع مغازه ها نزدیک به 4 متر و دیوارها اغلب آجری بوده است. دلیل شروع حریق وی افزود: بخش تأسیساتی این ساختمان دارای مشکلات فنی و ساختاری بوده است و تعمیر و نگهداری آن به درستی صورت نگرفته است. به گفته کارشناسان دلیل شروع حریق، کاربرد غیراصولی لوازم برقی و اتصال الکتریکی، سقوط جرقه و اشتعال بوده است و البته در دیگر گمانه زنی ها، نشت هم زمان گاز پیک نیک نیز عنوان شده است. عوامل گسترش حریق عضو هیئت ویژه بررسی حادثه پلاسکو در تشریح دلایل گسترش سریع حریق در ساختمان پلاسکو گفت: وجود 580 واحد صنفی در ساختمان و عمدتاً صنف پوشاک یا مقادیر بالای پارچه و پوشاک در هر مغازه، اشکالات پلکان و عدم انطباق راه خروج با یک طراحی صحیح و اصول ایمنی در برابر آتش، ارتباط کامل بین فضاها از طریق سقف های کاذب به پلکان و شفت تأسیسات و گسترش حریق از طریق این فضاها، عدم وجود هرگونه فضا بندی و جداسازی اصولی مقاوم در برابر آتش، عدم وجود شبکه بارنده خودکار در ساختمان و وجود کپسول های آتش فراوان در ساختمان ازجمله دلایل مهمی است که در گسترش حریق در سطح ساختمان تأثیرگذار بوده است. درس های حادثه پلاسکو وی در ادامه و با تأکید بر اهمیت تجارب کسب شده از این حادثه، برخی از درس های حاصل از آن را ارائه نمود و گفت: لزوم تعمیر و نگهداری سیستم های ایمنی در برابر آتش، برطرف کردن ضعف های بازرسی و نظارت برای ساختمان های موجود و قدیمی، نیاز به تقویت سازمان دهی مدیریت بحران، عدم حضور جدی بیمه ها در ارتقای سطح ایمنی در برابر آتش، توجه و آگاهی اندک جامعه نسبت به اهمیت ایمنی در برابر آتش در ساختمان ها و مؤلفه های آن و نیاز جدی به رفتارشناسی مردم در هنگام حریق و آموزش عمومی می تواند از محورهایی باشد که نیازمند توجه بیشتر نهادها و مدیریت کشوری است. در ادامه نشست، قاسم زاده و جمالی سخنرانی های خود با موضوعات نگاهی به تجربیات و درس های برگرفته از حوادث حریق در ایران و مدل سازی حریق ساختمان پلاسکو را ارائه نمودند. بخش دوم از سخنرانی های تخصصی امروز در محور موضوعی بررسی حادثه از جنبه سازه ای و ریزش پیش رونده ساختمان ارائه شد. در این بخش طاحونی، از اساتید دانشگاه سخنرانی خود با موضوع نقشه های وضعیت موجود، سیستم سازه ای و تحلیل های الاستیک را ارائه نمود. همچنین در ادامه محورهای موضوعی بررسی نتایج آزمایش مصالح سازه پلاسکو ، سناریوی خرابی و تحلیل اثرات حرارت بر سازه ساختمان و مطالعه عددی سازه و اتصالات سقف سازه پلاسکو در برابر اثرات بارهای ثقلی و حرارتی از سوی دکتر مجید زمانی، دکتر آقا کوچک و دکتر میر قادری ارائه شد.