تحقق چشم انداز صادرات گاز؛ خیلی دور خیلی نزدیک

یکی از آخرین قول های وزیر نفت، صادرات 70 میلیارد مترمکعب گاز تا پایان دولت دوازدهم است، قولی که با توجه به ذخایر عظیم گاز در کشور دور از دسترس نیست اما الزامات تحقق این وعده ازجمله فراهم بودن زیرساخت ها، برقرار بودن روابط سیاسی مطلوب، تعهد کشورهای هدف به قراردادها و... ممکن است فرآیند رسیدن به این هدف را با چالش مواجه کند. بیژن زنگنه در حالی وعده صادرات 70 میلیارد مترمکعب گاز را تا پایان دولت دوازدهم داده است که انتقادهایی به جایگاه گازی ایران و سهم ایران در بازارهای جهانی گاز وجود دارد. نقدی که وزیر نفت علت اصلی آن را نیاز داخلی به گاز می داند. بااین حال آخرین آمار مبنی بر اینکه صادرات گاز در پنج ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حاکی از برداشتن قدم بزرگی در راستای تحقق قول وزیر است. به گفته مهدی جمشیدی دانا، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران، صادرات گاز ایران در پنج ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش 64 درصدی داشته و مجموع صادرات گاز ایران در پنج ماه نخست امسال به بیش از پنج میلیارد مترمکعب رسیده است. ایران در پنج ماه نخست امسال به طور میانگین 34/8 میلیون مترمکعب در روز گاز صادر کرده که این رقم در مدت مشابه پارسال، 30/21 میلیون مترمکعب در روز بوده است،.مجموع صادرات گاز ایران در پنج ماه نخست امسال بیش از پنج میلیارد مترمکعب بوده که این رقم سال گذشته، 2/3 میلیارد مترمکعب بوده است. شرط افزایش صادرات گاز، افزایش تولید گاز است بی شک شرط افزایش صادرات گاز، افزایش تولید گاز است،. شرطی که قسمت اعظم آن با بهره برداری از فازهای پارس جنوبی و تکمیل طرح توسعه این میدان گازی تحقق خواهد یافت،. در حال حاضر پارس جنوبی شش فاز نیمه تمام دارد که طی امسال و سال آینده تمام خواهند شد و تخلیه طبیعی 27 فاز پارس جنوبی صورت می گیرد،. فاز 11 نیز طی یک فرآیند 40 ماهه که اکنون یک ماه آن گذشته به بهره برداری می رسد،. به عبارت دیگر کمتر از دو سال آینده 27 فاز پارس جنوبی به جز فاز 11 به بهره برداری می رسد و میزان تولید از این میدان 700 میلیون مترمکعب خواهد بود. صادرات گاز به عراق آغاز صادرات گاز به عراق نخستین قدم جدی ایران برای داشتن سهم بیشتر در بازارهای جهانی گاز محسوب می شود،. در این راستا دو قرارداد با عراق امضاشده و صادرات گاز به عراق از طریق دو خط و از شهرهای نفت شهر و بصره به میزان 30 میلیون مترمکعب صورت خواهد گرفت،. صادرات از نفت شهر آغازشده و به مرور افزایش خواهد یافت، صادرات از بصره نیز تا پایان سال آغاز می شود،. به گفته وزیر نفت در فرآیند صادرات گاز به عراق مشکلاتی ازنظر پرداخت وجود دارد و بانک های ایران با عراق هماهنگ نمی شوند، دلیل این موضوع این است که بانک های عراق در اختیار آمریکا هستند،. داستان پرماجرای صادرات گاز به پاکستان درحالی که بدعهدی پاکستانی ها در مورد اجرای قرارداد صادرات گاز از ایران به این کشور باعث برانگیختن تعجب وزیر نفت شده، وی در آخرین اظهارات خود اعلام کرد فکر می کنم که سرانجام گاز ایران به پاکستان صادر خواهد شد، اما با توجه به تجربه ای که در این سال ها به دست آورده ام، فکر کنم برای حل این معامله میان ایران و پاکستان (فاینانس و دیگر عملیات تجاری) به یک طرف سوم (Third Party) نیاز است. زنگنه افزود:شرکت سومی باید احداث بخش پاکستانی خط لوله آی پی را به عهده گیرد و ما خیالمان درباره پرداخت پول گاز صادراتی راحت باشد،. پاکستانی ها می گویند پول برای احداث خط لوله در خاک پاکستان نداریم و نگرانی هایی هم درباره این وجود دارد که اگر خط لوله احداث و گاز هم صادر شود، توان پرداخت پول گاز صادراتی ما را نداشته باشند،. تعدادی از شرکت های نفت و گاز جهان هستند که علاقه دارند به عنوان طرف سوم در پروژه آی پی حاضر شوند، اما هنوز در این مورد نتیجه ای حاصل نشده است،. گاز ایران به اروپا می رسد؟ درحالی که انتظار می رود تعاملات گازی ایران گسترش یابد و این ثروت کشور با بازارهای اروپا هم برسد، وزیر نفت فرآیند صادرات گاز به اروپا را دشوار دانست و گفت صادرات گاز به اروپا با خط لوله دشوار است اما صدور گاز طبیعی مایع شده عملی تر است،. اروپایی ها خواهان خرید گاز از ما هستند اما قیمت های بازار اروپا به دلیل گاز روسیه و ال ان جی آمریکا مطلوب نیست،. صادرات گاز تا پایان سال 96 به 78 میلیون مترمکعب می رسد بر اساس این گزارش، میزان صادرات گاز به ترکیه در سال 1394، 30 میلیون مترمکعب در روز بوده که این میزان بر اساس قراردادی که وجود دارد تا سال 1399 افزایش یا کاهشی نخواهد داشت،. صادرات گاز به عمان از سال 1397 و با 10 میلیون مترمکعب در روز آغاز خواهد شد که این میزان در سال های 1398 و 1399 به 25 میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید،. صادرات گاز به صورت ال ان جی در سال 1397 با 11 میلیون مترمکعب در روز آغاز می شود و در سال های 1398 و 1399 به 21 میلیون مترمکعب در روز می رسد،. صادرات به دیگر کشورهای هدف نیز از سال 1396 به هشت میلیون مترمکعب در روز می رسد که این میزان در سال های 1397 و 1398، 32 میلیون مترمکعب در روز و در سال 1399 معادل 45 میلیون مترمکعب در روز خواهد بود، به طورکلی مجموع صادرات گاز طبیعی در سال 1394 و 1395 به ترتیب 30 و 35 میلیون مترمکعب در روز بوده که این میزان در پایان سال 1396 به 78 میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید،.