همایشی برای عدم ! توسعه مسکن

وزارت راه و شهرسازی به روال سنوات گذشته امسال نیز همایشی را با عنوان همایش سیاست های توسعه مسکن برگزار نمود که متولی اصلی آن معاونت مسکن و ساختمان این وزارتخانه بود. پیش از ورود به بحث اصلی یعنی چگونگی و کیفیت همایش و اینکه این همایش تا چه اندازه توانست انتظارات شرکت کنندگان حرفه ای! در آن را برآورده کند و اینکه همایش چه خروجی و نتیجه ای برای مخاطبان واقعی و اصلی آن ، که مردم و مستأجران چشم انتظار مسکن بودند، در پی داشت ابتدا لازم می دانم به معنی لغوی کلمه محوری همایش(توسعه) از روی فرهنگ لغات مختلف توجه دقیق تری داشته باشیم تا پس از آگاهی بیشتر از مفهوم و بار معنایی کلمه توسعه، خود همایش را مورد ارزیابی قرار دهیم. ;توسعه، در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفته تر شدن، قدرتمندتر شدن و حتی بزرگ تر شدن است(فرهنگ لغات آکسفورد، 2001) در فرهنگ فارسی معین نیز از توسعه با عبارت های 1- گشاد کردن، فراغ کردن، وسعت دادن 2- گشادی ، فراخی 3- ترقی، پیشرفت معنی شده است. در دیکشنری آنلاین آبادیس نیز توسعه مترادف: بسط، پیشرفت، عمران، گسترش، وسعت، ...پیشرفت کردن آورده شده است. در فرهنگ لغت دهخدا نیز از کلمه توسعه تقریبا با مضامین بالا تعریف به عمل آمده است. چنانکه ملاحظه می شود در همه فرهنگ لغت های فارسی و انگلیسی راجع به توسعه به اتفاق معنای گسترش و افزونی و بزرگ تر شدن به کاررفته است و بر همین اساس، هم از شخص وزیر و هم از دیگر مهمانان سخنران ویژه انتظار می رفت با توجه به عنوان همایش سیاست های توسعه مسکن در این همایش نیز راجع به نحوه و چگونگی وسعت دادن و گسترش دادن مسکن درحالی که پنج سال مداوم در رکود است، سخنرانی می کردند و اگر توانایی ارائه راهکار برای توسعه مسکن را نداشتند حداقل از رویکردهای خروج مسکن از رکود دولت در این باب سخن می گفتند. جنبه انتظاری این توقع بجا از متولیان برگزاری همایش که از دولتمردان محسوب می شوند وقتی بیشتر قوت می گیرد که پیش ازاین، مقامات ارشد اجرایی کشور بارها با سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مکرر از مسکن به عنوان پیشران خروج از رکود اقتصاد کشور نام برده و برای مسکن در کمک به این تصمیم دولت جایگاه و اهمیت ویژه ای قائل شده بودند. وزرای اقتصادی دولت یازدهم که وزیر راه و شهرسازی نیز یکی از سرآمدان و تئوری پردازانشان بود در سال 1393 به اتفاق به این نتیجه رسیده و اعلام کرده بودند که؛ برای خروج از رکود اقتصاد کشور، باید مسکن را به عنوان یکی از پیشران های اقتصادی تحریک کرد. آن روز، مسکن نه تنها یکی از گلوگاه های چهارگانه خروج از رکود اقتصاد کشور در سیاست گذاری ها بود بلکه مقامات اجرایی کشور ازجمله معاون اول رئیس جمهور از بایسته های خروج سریع مسکن از رکود در همایش های مختلف داد سخن سر می دادند که یک موردش به عنوان نمونه در شانزدهمین اجلاس سراسری سازمان های نظام مهندسی به میزبانی استان اردبیل بود. علیرغم توقع و انتظارات این چنینی البته با توجه به سیاست های اعلامی پیشین سیاست گذاران مسکن، اما وزیر راه و شهرسازی که شاخص ترین سخنران همایش سیاست های توسعه مسکن بودند در این همایش از آغاز تا فرجام در نکوهش توسعه مسکن به معنای لغوی آن سخنرانی کردند. علیرغم برجسته نمودن برخی از فرمایشات وزیر راه در همایش مذکور در رابطه با تغییر رویکرد وزارتخانه و دولت نسبت به شهر و شهرسازی و توجه به سیاست بازآفرینی شهری متولیان مسکن، برخی از اعداد و ارقام اعلامی توسط وزیر در همایش بروز و ظهور درخور توجه نیافت؛ رشد نابرابر قیمت زمین و مسکن طی سال های پیشین بخصوص در طول سال های 86 تا 92 که منجر به ایجاد حباب های متورمی قیمت هم زمین و هم واحدهای مسکونی شده است تا جایی که دست متقاضیان واقعی مسکن هرگز به آن ها نخواهد رسید و اعلام آمارهای بیش از دو میلیون و پانصد و هفتاد هزار واحد مسکونی خالی مازاد در کشور و بیش از پانصد هزار واحد مسکن خالی مازاد در تهران ازجمله مواردی بودند که وزیر در سخنان خود در همایش بر آن ها بیشتر تأکید کردند اما در اخبار منتشرشده چندان موردتوجه قرار نگرفت. یکی دیگر از آمارهای وزیر راه و شهرسازی وجود بیش از 25 هزار واحد مسکونی خالی فقط در منطقه یک تهران بود که به تعبیر ایشان این آمارها حامل پیام ها و سیگنال هایی است که نشان می دهند سیاست گذاران باید در سیاست های تولید مسکن تغییر رویکرد بدهند. وزیر راه و شهرسازی پس از اشاره به اتلاف منابع ملی در واحدهای مسکونی خالی در مناطق مختلف شهر- چه منطقه یک داخل شهر تهران و چه مسکن های مهر خارج از شهر بر ضرورت تجدیدنظر بنیادی در وضعیت مسکن تأکید نموده و اظهار داشت: در حال حاضر فرایند و روند مهاجرت به شدت کند شده و در حوزه جمعیت شهری به یک ثبات و تعادل نسبی رسیده ایم و درواقع این، همان پیامی است که اگر آن را بپذیریم تمام سیاست گذاری ها تغییر خواهد کرد . با تأمل در فرمایشات وزیر راه و شهرسازی که درواقع برای عدم توسعه مسکن در همایش سیاست های توسعه مسکن آن ها به فاصله سه سال بعد از سیاست گذاری و اعلام مسکن به عنوان پیشران خروج از رکود اقتصاد کشور بیان شد، یک سؤال اساسی مطرح می شود و آن اینکه؛ از کجا معلوم است در پایان دولت دوازدهم(سه سال پس از برگزاری همایش سیاست های توسعه مسکن) فیل سیاست گذاران دیگر و آتی مسکن یاد هندوستان خروج از رکود اقتصاد توسط پیشران مسکن نکند و دوباره اقدام به توسعه به معنای بسط و گسترش دادن این مؤلفه اقتصادی نکنند تا مستأجر جماعت مستأصل از دست یابی به سرپناه مورداشاره اصل 31 قانون اساسی را بیش از اینکه هستند، بلاتکلیف ننمایند؟ قادر نصیری ترزنق