بازار صادرات سنگ درگرو بهره برداری و تولید

به گزارش پیام ساختمان بر اساس آمارهای جهانی اعلام شده، مصرف سنگ های تزئینی در ساخت وساز ساختمان ها از 886 میلیون مترمربع در سال 2004 به 4.5 میلیارد مترمربع در سال 2025 خواهد رسید. علی رغم جایگاه بالای کشور در دارا بودن منابع سنگ متنوع و باکیفیت نسبت به سایر کشورهای تولیدکننده این محصولات، صادرات کمتری داشته و از فقدان برنامه ریزی مؤثر در بهره برداری، تولید و صادرات محصولات تولیدشده رنج می برد. با دهه ها تجربه کشور درزمینهٔ تولید سنگ های تزئینی، نتوانسته ایم سهم قابل قبولی از بازار جهانی را به دست بگیریم. از میان عمده ترین دلایلی که در عدم موفقیت کشور درزمینهٔ صادرات محصولات فوق مطرح می شود، دو مورد از اهمیت بالاتری برخوردار است. عدم استفاده از فناوری پیشرفته در مراحل بهره برداری، استحصال و تولید و همچنین بازاریابی ضعیف در به دست آوردن سهم بالاتر در بازار جهانی این محصولات. بسیاری از صنایع فعال در کشور به دلیل عدم وجود فناوری پیشرفته در تولید محصولات و درنتیجه هزینه بالای تولید که اثر مستقیم بر توان رقابت پذیری آن ها در سطح بین المللی دارد، از صحنه رقابت با محصولات مشابه تولیدشده در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته عقب مانده اند و یا حتی برخی از آن ها حذف شده اند. ایران به لحاظ ذخایر سنگ، مقام چهارم دنیا را به خود اختصاص داده است و چهار میلیارد تن از 70 میلیارد تن ذخایر معدنی سنگ تزئینی دنیا در ایران قرار دارد. و از مهم ترین عوامل تعیین کننده در بخش صادرات سنگ، فنّاوری استخراج است. استفاده از روش های سنتی در بهره برداری معادن سنگ کشور، هزینه معدنکاری را افزایش داده و درنتیجه سبب عدم توان رقابت کشور با کشورهای دارای فناوری پیشرفته شده است. علاوه برافزایش هزینه استخراج، عدم بهره گیری از فناوری پیشرفته در صنعت فوق سبب خام فروشی این محصولات به سایر کشورها و واردات آن ها به صورت فرآوری شده به کشور است. بررسی سنگ های صادرشده به کشورهای امارات متحده عربی، چین و ترکیه که بیشترین میزان واردات از آن ها صورت می گیرد نشان می دهد که این محصولات به صورت خام صادرشده و در مقابل به صورت فرآوری شده به کشور بازمی گردد. میزان واردات سنگ های فرآوری شده از این سه کشور در سال 1394، 85.10 درصد از کل واردات سنگ به کشور را تشکیل داده است. بنابراین واردات محصولات فرآوری شده جایگزین افزایش صادرات و توان رقابت صادراتی محصولات فوق باوجود دارا بودن منابع عظیم و همچنین رتبه برتر جهانی شده است. بررسی طرف های تجاری کشور در صادرات سنگ های ساختمانی نشان می دهد که بیش از 65 درصد صادرات این محصولات به 3 کشور عراق، ترکمنستان و ترکیه اختصاص دارد. انواع سنگ خام و فرآوری شده به کشورهای عراق و ترکمنستان صادرشده است. اما همان طور که ذکر شد، عمده محصولات صادرشده به ترکیه سنگ خام است که پس از فرآوری شدن بخشی از آن به ایران بازمی گردد. برای موفقیت در رقابت بازار جهانی سنگ علاوه بر تولید کم هزینه، بازاریابی و جذب کشورهای بیشتر برای معامله علاوه برافزایش سهم صادرات، خطر از دست دادن سهم بازار به دست آمده به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی را کاهش می دهد. به لحاظ تنوع رنگ و جنس سنگ و ذخایر قابل توجه کشور موقعیت ویژه ای نسبت به دیگر کشورها در برخی نقاط دنیا دارد، و این در حالی است که باوجود پیشرفت فنّاوری و روش های نوین بازاریابی درواقع بازار سنگ کشور باوجود دهه ها تجربه درزمینهٔ بهره برداری و تولید سنگ همچنان برای بسیاری از کشورها ناشناخته است. نایب رئیس انجمن صادرکنندگان محصولات معدنی ایران دراین باره می گوید: بازار چین، ایتالیا و حوزه خلیج فارس برای اکثر صادرکنندگان ایرانی شناخته شده است. در مورد سایر کشورها تعدد سلیقه، تنوع سنگ های سفارش شده، تغییر و جابجایی مداوم مشتریان موجب شده که روش آزمون وخطا در ارزش و حجم صادرات نوسان ایجاد کند. دست اندرکاران تولید، فرآوری و صدور سنگ های معدنی در کشور چنانچه بتوانند فعالیت خود را در حوزه های فراتر از صدور قطعات خام و کار نشده گسترش دهند با ایجاد ارزش افزوده و افزایش درآمد ارزی برای کشور نقش عمده ای را در ایجاد اشتغال ایفا خواهند کرد.