مصرف بهینه انرژی در ساختمان های مسکونی

مصرف بهینه انرژی در بخش های مختلف بخصوص در ساختمان های مسکونی، یکی از مهم ترین دغدغه های امروز همه دولت هاست. در ایران اما به نظر می رسد مصرف بهینه انرژی صرفا در حد حرف و سخن است و کمتر در عمل به آن موفق هستیم. حال آنکه سالانه هزینه های گزافی در کشور صرف انرژی در بخش های مختلف می شود به عنوان مثال منازل مسکونی و مکان های تجاری ، سالانه هزینه ای معادل حدود 200 میلیون بشکه نفت خام برای تولید حرارت و سرما مصرف می کنند و اگر با استفاده از روش های صرفه جویی فقط 10 درصد در طول سال در مصرف انرژی وسایل گرمازا و سرمازای خود صرفه جویی کنیم در حدود 20 میلیون بشکه نفت خام صرفه جویی کرده ایم که ارزش این مقدار انرژی (با احتساب قیمت هر بشکه نفت خام 25 دلار و هر دلار 800 تومان) چهارصد میلیارد تومان است. در این میان بهره وری بهتر و بیشتر از معماری ساختمان ها بخصوص ساختمان های مسکونی کمتر موردتوجه قرارگرفته است. استفاده از تکنیک هایی در ساختمان های مسکونی می تواند تأثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی شود. مهندس فرید قاسمی، آرشیتکت در این رابطه می گوید: در ایران با توجه به اقلیم خشک و تابشی که دارد، مدیریت تابش از دیرباز موردنظر معماران و اندیشمندان این فن و هنر بوده است. مفاهیمی همچون ساباط، آفتاب گیرهای عمودی یا افقی بر روی پنجره ها ازجمله موارد قابل یادآوری می باشند. همچنین در برخی از شهرها مانند یزد و کرمان، وجود بادگیرها برای استفاده بیشتر و بهتر از انرژی مشاهده می شود. وی می افزاید: امروزه با استفاده از این تکنیک ها می شود معماری ساختمان ها را به گونه ای طراحی کرد که هم مدرن و هم مصرف انرژی شان مطلوب باشد. قاسمی با تأکید بر لزوم کاربرد تکنیک های مصرف بهینه انرژی در رابطه با نمونه ای در این رابطه می گوید: با توجه به لزوم مصرف بهینه انرژی اخیرا با استفاده از تکنیک های معماری، ساختمانی در تهران بناشده که مصرف انرژی را تا حد مطلوبی در آن کاهش داده است ازجمله همان طور که از فرم بنا کاملا قابل درک می باشد به جای استفاده از برآمدگی ها در بنا، قوس مقعر که از بالای بنا تا پائین آن گسترانده شده است، بر روی تابش مستقیم نور به پنجره ها تأثیر فراوانی دارد. همچنین با توجه به ابعاد بزرگ نورگیرها و البته ضرورت وجود این پنجره ها در تأمین وسعت دید و جبهه نوری فراوان، لازم بود این عنصر اقلیمی پرتوان (تابش) به نوعی مهار گردد.انحنای مقعر گونه نما نیز دقیقا همانند یک سایه بان عمل کرد و تا حدود قابل توجهی تابش های شدید تابستانی را مهار می نماید، بدون آنکه حجم زائدی از بنا خارج یا نمایان شود. وی می افزاید: همان طور که از آرایه بندی این بنا برمی آید. سادگی در مصالح و شیب معکوس در نما بسیار موضوع قابل توجهی است. امروزه اکثر بناها با کاربری مسکونی در سطح تهران جدا از مصالح ترکیبی، با راستایی عمود بر خط افق، قد برافراشته اند. بنای مسکونی فوق با بهره بری از کمترین ترکیب بندی با ایجاد زاویه هم در بحث آسیب های زیست محیطی کمرنگ تر ظاهر می گردیده و هم در موضوع مباحث اقلیمی چون تابش که از عمده عناصر اقلیم در مدیریت انرژی است توجهاتی را صورت داده است. جدای از موارد فوق بحث سلامت و بهداشت روان ساکنین در این بنا بسیار موردتوجه قرار دارد. قاسمی در خصوص مباحث بهداشت روان در بناهای بلندمرتبه و همچنین استفاده از عناصر انرژی قابل بازیافت آن نیز تأکید می کند: امروزه بر همه اصحاب علم و عمل پیداست که خیلی از مواقع مابین مباحث تئوری و عملی فاصله زیادی وجود دارد.هر آن قدر که بتوانیم این فاصله را کاهش دهیم ، امکان دستیابی به دستاوردهای علمی را بیشتر میسر کرده ایم. من در 2 مقاله مجزا هم در خصوص بهداشت روان در بناهای بلندمرتبه تحقیق و تفحصی را ارائه کردم و هم در بحث انرژی های غیر فسیلی و قابل بازیافت. یکی از مواردی که سعی شده در این بنا لحاظ شود. احترام به حریم گرایی در داخل بنا و طبقات می باشد. در خیلی از بناها از 2 یا 3 خط آسانسور استفاده می شود ولی در این بنا با اجرای دو ساختمان مجزا اما متصل توسط یک پل و هرکدام با خط مجزایی در جابه جائی، از ترددهای مزاحم جلوگیری شده است. هرکدام از واحدها با توجه به اینکه زمین بنا در داخل یک بافت متراکم شهری قرار دارد، دارای توانائی دید منظری با وسعت 270 درجه را تجربه می کند که این موضوع در تأمین مقدار نور ورودی و تأثیر قابل توجه بر حس سکونت ساکنین، تأثیر بسزایی دارد.