گناه آلودگی هوا به گردن کیست؟

دولت، مجلس و شورای شهر تهران سال هاست که هرکدام نسخه ای برای آلودگی هوای تهران می پیچند؛ اما این نسخه ها هیچ کدام حال بد تهران را خوب نمی کند؛ کافی است پای پاییز و زمستان به این شهر باز شود تا دوباره زنجیره تکراری روزهای آلوده از نو آغاز شود. به گزارش پیام ساختمان، آلودگی هوا در پایتخت داستان جدیدی نیست، محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران بابیان اینکه آلودگی هوا تابع دو موضوع پارامترهای هواشناسی و میزان انتشار آلاینده ها از منابع است، می گوید: در بعضی از مواقع پارامترهای هواشناسی به گونه ای است که امکان خروج آلاینده ها از سطح شهر کمتر می شود و شاهد تجمع آلاینده ها می شویم که این موضوع کاهش کیفیت هوا را به دنبال دارد. تهرانِ سابقه دار! او بابیان اینکه در مهر امسال هیچ روز آلاینده ای وجود نداشت، اضافه می کند: درواقع طی 7 سال گذشته ما اولین ماه مهر را بدون روز آلوده گذراندیم. اینکه چندین روز پشت سر هم با آلودگی هوا مواجه شویم، به معنای وقوع یک اتفاق خارق العاده نیست. رستگاری تأکید می کند که کیفیت هوای پایتخت به صورت متناوب و یا مقطعی می تواند نامطلوب شود. در برخی از سال ها از 30 روز دی ماه، 29 روز آن هوا آلوده بوده است. به دلیل شرایط توپوگرافی و اقلیمی پایتخت، این صبغه در شهر تهران وجود دارد که تعداد روزهای آلوده پشت سر هم در تهران دیده شود. زهرا صدراعظم نوری، رئیس گروه سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران دراین باره می گوید: آلودگی هوا در پایتخت به یکی از چالش های جدی محیط زیستی تبدیل شده است که البته این موضوع را در سایر کلان شهرهای کشور نیز شاهد هستیم و برای آن باید اقدامات جدی صورت گیرد. رئیس گروه سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران بابیان اینکه آلایند ه های مختلف طی سنوات گذشته کاهش پیداکرده است، توضیح می دهد: بسیاری از منابع آلایندگی حذف شده، در حال حاضر دیگر در هوای پایتخت شاهد وجود سرب نیستیم زیرا سرب از بنزین حذف شده است؛ اما آلاینده بسیار خطرناکی که هم اکنون در هوای پایتخت وجود دارد و بیشترین مخاطرات را به جای می گذارد، ذرات معلق 2.5 میکرون هستند که معضلات بسیاری را برای شهروندان به وجود آورده است. قانون به حد کافی وجود دارد او معتقد است که درزمینهٔ کاهش آلودگی هوا به اندازه کافی لایحه و قانون وجود دارد و شهرداری تهران، شورای شهر و دولت در ادوار گذشته تمهیداتی برای این موضوع اتخاذ کردند و برنامه هایی در این زمینه تدوین شده است. نوری بابیان اینکه در سال 78 طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها تدوین و به تصویب دولت رسید و با 10 برنامه در دولت هفتم و هشتم در دستور کار قرار گرفت، ادامه می دهد: همچنین در ادوار شورای شهر نیز مصوبات خوبی در این زمینه به تصویب رسیده است. قانون هوای پاک هم ازجمله مصوبات خوبی است که اخیراً از سوی مجلس به تصویب رسیده و احکام و تکالیفی که در این قانون برای دستگاه ها مشخص شده در جهت رفع آلودگی هوا بسیار راهگشا و مؤثر است. او با تأکید بر اینکه در این زمینه طرح، قانون، آیین نامه و دستورالعمل به اندازه کافی وجود دارد تا آلودگی هوا کاهش پیدا کند و به سطح استاندارد برسد، اما ما هم اکنون در تأمین منابع اجرای این قوانین با مشکل روبه رو هستیم، می گوید: دستگاه نظارت و اجراکننده این قوانین سازوکار کافی برای نظارت بر اجرای دستورالعمل ها ندارند. نوری به برخی از مصوبات در این زمینه اشاره می کند و توضیح می دهد: در شورای شهر تهران مصوباتی درباره خودروهای دیزلی به تصویب رسیده است. این خودروها از سوخت فسیلی استفاده می کنند و آلودگی بسیاری را به جای می گذارند. برای جلوگیری از آلایندگی، این خودروها نیازمند تجهیز به پالایه دوده هستند و برای نصب پالایه دوده نیاز به منابع کافی است تا 140 هزار خودروی دیزلی در تهران مجهز به پالایه دوده شود؛ اما وقتی این منابع وجود ندارد یا در اولویت قرار نمی گیرد، طبیعتاً با این سبک مشکل ها مواجه هستیم. رئیس گروه سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران ادامه می دهد: در برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها، جایگزین کردن موتورسیکلت های کاربراتوری و انژکتوری یا برقی راهکارهای درستی برای کاهش آلودگی ناشی از تردد موتورسیکلت ها در شهر است که برای این موضوع باید خط تولید جدید یا منبع کافی در نظر گرفته شود که این موارد نیز خود مشکل زاست. در سطح ملی و محلی طرح های بسیاری تصویب شده که منابعی برای اجرای آن ها وجود ندارد. او ادامه می دهد: شهرداری موظف شده تا اتوبوس های پایتخت را به پالایه دوده مجهز کند که هر اتوبوس حدوداً 30 الی 40 میلیون تومان هزینه خواهد برد، اما ما در حال حاضر با شهرداری مواجه هستیم که حداقل 30 هزار میلیارد تومان بدهی دارد و این به معنی کمبود بودجه و نقدینگی است. کارهای جاری انجام نمی شوند، چه برسد به آنکه بخواهیم برنامه های دیگری را اجرا کنیم. دراین بین حتی یک سه شنبه هم عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به شورای شهر تهران رفت و مشکل اصلی تهران را آلودگی هوا دانست و عنوان کرد که ممکن است برای حل این مشکل حتی چند کارخانه هم تعطیل شود که باید همه باهم کمک کنیم تا این مشکلات حل شود، اما قبول کنید اگر شما اراده کنید تا مشکلات حل شوند باید در مقابل گادفادرهایی (پدرخوانده) قرار بگیرید که زورشان هم کم نیست. نقش اول آلودگی هوای پایتخت اگرچه عده ای این حضور را چندان مؤثر نداشتند اما نظر محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران دراین باره متفاوت است. او دراین باره می گوید: جلسه با ایشان بسیار پربار بود و تصمیم بر آن شد تا به جای صحبت، همگی وارد عمل شویم. او بابیان اینکه روش های مبارزه با آلودگی هوا کاملاً مشخص شده که باید نسبت به آن ها اقدام شود، اضافه می کند: مهم ترین عامل آلودگی هوا در پایتخت، سوخت فسیلی است. ما باید مصرف سوخت فسیلی را در تهران کاهش دهیم. هاشمی ادامه می دهد: امروز نزدیک به 11 میلیون سوخت در تهران مورد مصرف قرار می گیرد. این در حالی است که ترافیک نیز نقش مهمی در آلودگی هوای پایتخت دارد. در این راستا باید تعداد سفرها و وسایل حمل ونقل عمومی افزایش پیدا کند، یعنی از 18 میلیون سفر در روز 15 میلیون سفر با حمل ونقل عمومی انجام شود که مهم ترین آن متروی تهران است که باید 10 میلیون سفر از این طریق صورت گیرد. رئیس شورای شهر تهران بابیان اینکه امروز تنها 2 میلیون سفر از طریق متروی تهران صورت می گیرد، توضیح می دهد: پس ما باید برای تجهیز و ساخت متروی تهران تلاش مضاعف کنیم تا بتوانیم تعداد سفرها را به مرز 10 میلیون برسانیم. درحرکتی دیگر باید اتوبوس رانی در پایتخت تقویت شود و 5 میلیون سفر هم از این طریق صورت بگیرد. حمل ونقل عمومی در پایتخت باید به گونه ای عمل کند تا مردم جذب این سیستم شوند و تمایلشان برای استفاده از خودروی شخصی کاهش پیدا کند. مردم کمک کنند صدراعظم نوری هم با رئیس شورای شهر تهران هم نظر و معتقد است که مردم باید از وسایل حمل ونقل عمومی استفاده کنند. او می گوید: در این زمینه مردم هم باید به دولت و به شهرشان کمک کنند؛ آن ها اگر کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند، به طور حتم در کاهش آلودگی هوا تأثیرگذار خواهد بود، زیرا آلایندگی اصلی منبع متحرک یعنی همان خودروها هستند. رئیس گروه سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران اضافه می کند: مردم را نباید فراموش کنیم، چرا در بزرگراه ها و اتوبان های ما هر یک نفر سوار بر یک خودرو است، در شرایطی که حجم آلودگی بسیار بالاست بهتر از شهروندان از خودروهای شخصی استفاده نکنند و به جای آن از خودروهای عمومی بهره ببرند. او تأکید می کند که البته این به این معنا نیست که مسئولین و متصدیان به وظایف خود عمل نکنند. نوری اضافه می کند که باید تلاش شود تا درآمدهای پایدار ایجاد کنیم و تا پایان سال 98 مصوباتی که ماهیت محیط زیستی به خصوص در بحث آلودگی هوادارند، اجرایی شوند.