شام آخر مشاوران املاک؟

ازجمله مشاغل شریفی که از دیرباز بر سر «بودن یا نبودن» آن حرف وحدیث های زیادی مطرح بوده است، شغل پرفراز و حضیض مشاور املاکی بوده است. طرفداران شغل دلالی طرفداران این شغل به اصطلاح «دلالی» که با رجعت به متون کهن دینی و غیردینی، پیدایش حرفه دلالی را از دوران پیش از اسلام و حتی ماقبل تاریخ، جستجو کرده اند، سر آخرسر زلف دلالی را به گیسوان پریشان حرفه شریف واسطه گری در پیشرفته ترین کشورهای اروپایی و غربی گره زده اند. اشتغال زایی شغل دلالی حامیان شغل مشاور املاکی با اصرار بر ضرورت استمرار صنف دلالی -که در حال حاضر در میان خریداران و فروشندگان املاک رونق دارد- ضرورت ادامه حیات این حرفه را فقط درراه اندازی کار مردم با جوش دادن معامله بین متعاملین نمی دانند، بلکه وجود شغل دلالی و روی آوردن عده ای از جوانان به این حرفه را دلیلی مضاعف بر اشتغال زایی در این صنف و کارآفرینی عنوان می کنند. علاوه بر این ها، متمتع شدن خانواده های کاسبان دلال از قبل این شغل را نیز دلیلی دیگر بر ضرورت استمرار شغل مشاور املاکی بیان می فرمایند. البته این گروه، حتی در یارگیری های انتخاباتی نیز توانسته اند تا حدود زیادی حرف خود را با حمایت از کاندیدای خاص، به کرسی بنشانند. طی یک شبه ره صدساله در مقابل گروه اول، مخالفان مشاوران املاک مخصوصاً در حوزه املاک و مستغلات با عدم توجه به تاریخ سازی های کاذب برای صنف دلالی، با استناد به رشد و افزایش سرسام آور تعداد مشاوران املاک در طول کمتر از ده سال گذشته، نه تنها این شغل را یک شغل کاذب بدون بهره مندی از بهره وری می نامند، بلکه معتقدند شاغلان حرفه دلالی مخصوصاً در بخش املاک و مستغلات، با معاملات آن چنانی، ره صدساله را یک شبه طی می کنند که با رشد و پیشرفت زندگی آحاد جامعه، فاصله چشمگیری به مثابه فاصله از زمین تا آسمان دارند. رشد حبابی تعداد مشاوران گروه مخالف حرفه دلالی، سؤال می کنند درحالی که پیش از ده سال گذشته، تعداد مشاوران املاک در سراسر کشور حتی به 20 هزار نفر هم نمی رسید، اکنون چه شده است که به یک باره و بنا به دلایل معلوم و نامعلوم تعداد دلالان آن هم در حوزه املاک و مستغلات رشد حبابی یافته و از کمتر از 20 هزار شغل کاذب به بالای 150 هزار (حدود 8 برابر طی 10 سال) جهش نموده است؟ جالب تر آنکه برخی از شاکیان رشد حبابی تعداد مشاوران املاک از میان خود این صنف برخاسته اند و نسبت به عدم تناسب بین وجود تعداد بنگاه در یک خیابان و حتی یک کوچه معترض هستند! افزایش «قیمت ملک» به خاطر رقابت نابرابر مشاوران املاک مخالف، ازدیاد بی حساب وکتاب تعداد دلالان ملک و صدور جواز برای تازه واردان به این حرفه، پا را فراتر گذاشته، افزایش «قیمت ملک» در هر کوی و برزن شهر، شهرستان و کلان شهر را به رقابت نابرابر بین مشاوران املاک مازاد نسبت می دهند. وقتی پای درد دل خود مشاوران املاک بنشینی از اینکه تعداد هم صنفی هایشان نسبت به املاک موجود در منطقه و محل زندگی شان، زیاد است و هرکدام از مشاوران برای اینکه از یک معامله دیرهنگام، بیشترین حق کمیسیون گیرشان بیاید سعی می کنند قیمت ملک مورد معامله را بیشتر از قیمت واقعی تعیین و به مشتری اعلام کنند تا بلکه درآمد عقب افتاده یک ماهه و یک ساله را از یک معامله باقیمت بالا و به تبع با حق کمیسیون بیشتر جبران کنند. رقبای دیرین مشاوران املاک به غیراز گروه های مذکور، مشاوران املاک رقبای دیرین دیگری هم مانند دفاتر اسناد رسمی، بسازبفروش ها، انبوه سازان و ... دارند که هرازگاهی، مشاجرات حداقل رسانه ای شان توجهات اهل رسانه را به خود جلب می کند. آخرین رقیب شهرداری، آخرین رقیب از رقبای مشاوران املاک با طرح جدید «فروشگاه های شهرداری» که توسط یکی از معاونان شهردار مطرح گردیده است، گویا رقیبی سرسخت تر از بقیه رقبا خواهد بود. طرح «فروشگاه های شهرداری» برای ارائه اطلاعات دقیق به خریداران و فروشندگان املاک و مستغلات، در حالی از سوی شهرداری مطرح گردیده است که پیش ازاین سال ها بین اتحادیه مشاوران املاک و معاونت مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی و حتی سازمان امور مالیات و دارایی بر سر شناسایی املاک و واحدهای خالی مازاد توسط این یا آن گروه مناقشه بوده که هنوز هم ادامه دارد. اطلاعات ساختمانی محملی برای اخذ مالیات هرچند معاونت ذی ربط وزارت راه و شهرسازی گام های عملی هم در این رابطه و راه اندازی سامانه جمع آوری اطلاعات واحدهای ساختمانی برداشته است، اما آنچه مهم بوده و هست کارآمد بودن و به کارگیری آمار و اطلاعات املاک موجود کشور در راستای تنظیم بازار عرضه و تقاضای این صنعت بوده است که ظاهراً تاکنون این اطلاعات چه به عنوان محملی برای اخذ مالیات و کمک به بودجه کشور و چه برآورنده نیاز اطلاعاتی طرف های عرضه و تقاضا بازار، کاربستی نداشته است. پرده برداری ابتدایی از پشت پرده ها شهردار تهران اما با مدیریت جدید که ابتدا از پشت پرده ها و پنهان کاری های شهردار پیش از خود در هزینه کردهای غیرضروری پرده برداشت، اکنون با مطرح نمودن طرح فروشگاه های شهرداری خبرساز شده است. طرح جدید شهرداری در حوزه خریدوفروش املاک و مستغلات به دنبال فراهم کردن بسترهای لازم برای ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری است. البته پیش ازاین مطرح شدن این طرح توسط ...، یکی دیگر از معاونان شهرداری تهران از طرح دیگری در حوزه حمل ونقل و ترافیک رونمایی کرده بود که آن هم علیرغم جلب موافقت پارلمان شهری همچنان مورد مناقشه نمایندگان مجلس شورای اسلامی است. «هووی جدید» دلالان سنتی «فروشگاه های شهرداری» موردادعای شهرداری را درواقع می توان «هووی جدید» مشاوران املاک یا دلالان سنتی نامید که به هیچ وجه قابل مقایسه با رقبای سنتی صنف ناپایداری همچون مشاوران املاک نیست. یک وجه تفاوت غیرقابل مقایسه بودن طرح «فروشگاه های شهرداری» مستظهر به حمایت پارلمان شهری با رقبای سنتی مشاوران املاک (دفاتر اسناد رسمی، انبوه سازان و ...) در این است که آمار جمعیتی حمایت کننده هرکدام از این رقبا حتی به 10 هزار عضو فلان انجمن یا بهمان دفتر هم نمی رسد درحالی که طرح شهرداری، علاوه بر موردحمایت «پارلمان شهری» بودن به نوعی موردحمایت همواره دولت ها نیز بوده است مخصوصاً در شرایطی که در حال حاضر دولت به علت داشتن بدهی های انباشته به شهرداری، حمایت ویژه ای از برداشته شدن بار شهرداری از دوش خود خواهد کرد. احتمال پذیرش «طرح جدید» از سوی دیگر، با توجه به سابقه و کارنامه پرحرف و حدیث دلالان در میان مردم، برخی از هم صنفان خود مشاوران املاک و به خصوص رسانه ها، احتمال پذیرش یک «طرح جدید» امتحان پس نداده و نامعلوم در میان جامعه خیلی بیشتر از مورد استقبال قرار گرفتن حرفه ای است که امتحان خود را پس داده و چه بسا نام نیکی نیز از خود بر جای نگذاشته است. عنوان «طرح موفق انگلیسی» رقیب جدید مشاوران املاک -که عنوان «طرح موفق انگلیسی» را نیز با خود یدک می کشد- در حالی با چهره برافروخته پا به میدان نهاده است که مشاوران املاک پس از سپری کردن یک دوره رکود طولانی مدت در معاملات صنفی خویش حرف های امیدوارکننده ای از در پیش بودن روزهای خوب رونق برای این صنف و رونق بازار کار دلالان مسکن بر زبان ها جاری می کردند. سؤالاتی از متن و حواشی طرح جدید هرچند نمی توان نقش تعیین کننده برخی از مسئولان قبلی دلالان با اظهارات ناصوابشان مبنی بر استمرار دوران رکود بازار مسکن را منکر شد که نه به دنبال حمایت از صنف، بلکه در پی راه یابی به مناصب غیر صنفی بودند با همه این اوصاف، طرح جدید «فروشگاه های شهرداری» چند سؤال را پیش روی جامعه، فعالان صنعت ساختمان و مخصوصاً صنف مشاوران املاک قرار می دهد: 1- مشاوران املاک با طرح «فروشگاه های شهرداری» چگونه مواجه خواهند شد؟ 2- با عملی شده طرح فروشگاه های شهرداری، تکلیف بیش از 150 هزار عضو صنف اتحادیه مشاوران املاک با آمار خانواری حدود 500 هزار نفر چه خواهد شد؟ 3- مواجهه سایر فعالان ساختمانی ازجمله سازندگان و پیمانکاران ساختمانی که یک طرف اصلی (عرضه) بازار املاک و مستغلات هستند، با طرح شهرداری چگونه خواهد بود؟ 4- مردم –اگر بیشتر از مشاوران املاک دل خون از شهرداری نداشته باشند کمتر از آن ندارند- در کسب اطلاعات موثق املاک موردنظر خود تا چه اندازه به طرح شهرداری اطمینان و اعتماد خواهند کرد؟ 5- انتفاع شهرداری از قبل طرح جدید در خریدوفروش املاک به مردم، بیشتر از حق کمیسیون مشاوران املاک در جوش دادن یک معامله خواهد بود یا کمتر از آن؟ 6- و ... در رابطه با متن و حواشی طرح جدید شهرداری، سؤالات بی شماری می توان مطرح کرد که در همین راستا ادامه طرح سؤالات با دیدگاه ها و سلیقه های صنفی و کارشناسی را ترجیحاً به مخاطبان گرامی می سپاریم. با این توضیح که اگر پیشنهاد، راهکار یا طرح جایگزین طرح «فروشگاه های شهرداری» البته با انتفاع مردمی دارند را نیز برای نشریه ارسال فرمایند تا برای پخته تر شدن طرح جدید به سمع و نظر مردم و مسئولان ذی ربط عرضه شود. قادر ایلخانی