گردشگری و میراث فرهنگی دو مقوله متفاوت هستند

مهندس عادل فرهنگی عضو هیات مدیره ایکوموس ایران در را بطه با وضعیت سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری را در حفظ آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور به پیام ساختمان گفت: در گذشته که سازمان میراث فرهنگی ساختاری مستقل داشت و با نهاد گردشگری و نیز صنایع دستی ادغام نشده بود تمام هم کارشناسان و مدیران آن در حفاظت از آثار تاریخی بکار گرفته می شد.در سال 1365 دستگاه های مختلف فرهنگی اعم از مردم شناسی و باستان شناسی ادغام شدند و سازمان میراث فرهنگی کشور را تشکیل دادند که هر کدام از این سازمان ها سابقه ای 30 یا 40 تا 50 ساله داشتند. در سازمان جدید، این نهادهای یازده گانه فرهنگی با تکیه بر تجربیات مختلف کاری، در کنار هم قرار گرفتند؛ مشکل اصلی که پیش آمد این بود که چگونه این تشکیلات درکنار هم کارکنند! وی افزود: تا زمانی که سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی با گردشگری ادغام نشده بود، این ساختار رو به رشد بود و شتاب معینی داشت؛ اما هنگامی که سازمان میراث فرهنگی با گردشگری ادغام شد، از مدیران ارشدی چون مرحوم باقر آیت الله زاده شیرازی و مهدی حجت و بعدها سید محمدرضا کازرونی و سید محمد بهشتی که هریک در بخش هائی از دلسوختگان میراث فرهنگی این کشور بودند، محروم شد. با این اتفاق شیرازه و ساختار این نهاد دچار شکست شد و در عمل سازمان میراث فرهنگی در پی این ادغام افزون بر آن که از شتاب اولیه رشد خود بازماند بلکه ذره ذره در معرض فروپاشی قرار گرفت. عضو هیات مدیره ایکوموس ایران تاکید کرد:در آن سال ها من به عنوان یکی از دست اندر کاران مواریث فرهنگی بارها متذکر شدم که در شرایط حاضر دو نهاد "گردشگری" و "میراث فرهنگی" دو مقوله کاملا متفاوت هستند و نمی توانند ادغام شوند. ساختار میراث فرهنگی به گونه ای است که باید برای آن به لحاظ حاکمیتی هزینه کرد، همچون دیگر زیرساخت ها... ، ولی صنعت گردشگری یک سامانه عمدتا اقتصادی و درآمدزاست که انتظار می رود بخشی از اعتبارات مورد نیاز بودجه ای کشور از طریق آن تامین گردد؛ به عبارت دیگر، ذات گردشگری بر بنیاد امری اقتصادی نهاده شده و ذات میراث فرهنگی بر بنیاد هویت فرهنگی برپا شده است. باتوجه به اولویت درآمدزائی کشور و نیز هزینه بر بودن حفاظت میراث فرهنگی، توجه غالب به کفه سنگین تر درآمدزائی گردشگری جلب شد و تامین هزینه های حفاظت آثار و محوطه میراث فرهنگی موکول به آینده و در مواردی از ردیف توجه خارج شد. در چنین چارچوبی از درک و فهم میراث فرهنگی و متاسفانه درک نازل تری از صنعت گردشگری، تمام توجه ها به درآمد حاصل از گردشگری، صد البته بدون درنظر گرفتن بسترسازی های لازم جلب شد. فرهنگی در پایان تصریح کرد:اتفاقاتی که پس از آن برای سازمان میراث فرهنگی افتاد انکار نظام برنامه ریزی بود. متاسفانه در سال های اخیر و درپی این نگاه بی پشتوانه مواریث فرهنگی کشور از سوی برخی اشخاص چه حقیقی و چه حقوقی مورد دست اندازی قرار گرفت. این چنین شد تا سازمان میراث فرهنگی منفعل شود. از همه بیشتر و مهمتر، انتقال تشکیلات میراث فرهنگی به شیراز (و برگرداندن عجولانه آن) ضایعه بزرگی در مدیریت و حفاظت میراث فرهنگی کشور بود. صدها مقاله و کتاب نیز توان بازگوئی آنچه بر سازمان میراث فرهنگی رفت را ندارند.