فرصت سوزی ارزی در صنعت سیمان

در ماه های اخیر اقتصاد کشور با نوسان قابل توجه ارز مواجه بوده است. صنایع بسیاری در اقتصاد کشور طی سالیان اخیر با رکود قابل توجهی مواجه بوده اند. جهش نرخ ارز برای این صنایع می تواند فرصتی برای احیای دوباره باشد. کاهش ارزش ریال در برابر دیگر ارزها توان رقابت شرکت های داخلی را در مقایسه با سایر کشورها افزایش می دهد. بر این اساس هم زمان با افزایش نرخ دلار انتظارات برای افزایش مقدار تولید، فروش و بعضا نرخ فروش در این شرکت ها بالا رفته است.

به گزارش پیام ساختمان، آمار انجمن صنفی صنعت سیمان حاکی از این موضوع است که در سال 96 حدود 58 میلیون تن کلینکر و 55 میلیون تن سیمان در کشور تولید شده است که حدود 49 میلیون تن به مصرف در بازار داخل اختصاص یافته و تنها 6 میلیون تن سیمان در بازار صادراتی فروش رفته است. همچنین، حدود 6 میلیون تن کلینکر صادر شده است. این در حالی است که به گفته مدیران این صنعت ظرفیت تولید سیمان کشور حدود 83 میلیون تن است. اما رکود چند ساله بخش عمرانی و همچنین مسکن باعث شده که صنایع پایین دست مانند سیمان و همچنین کاشی و سرامیک در وضعیت نامطلوبی قرار گیرند.

در این میان سدهای صادراتی نیز باعث شد که بازارهای صادراتی مانند عراق کنار روند. ممنوعیت از سوی دولت عراق بر واردات سیمان ایرانی فشار زیادی بر این صنعت وارد کرده است.

آمار نشان می دهد در سال 92 حدود 70 میلیون تن سیمان در داخل کشور تولید شده که بیش از 14 میلیون تن در بازار صادراتی به فروش رسیده است. در سال های بعد با موانع صادراتی برای این صنعت، صادرات مطابق آنچه در بالا نیز اشاره شد افت حدود 60 درصدی را تا سال 96 تجربه کرد. سرکوب ارزی در سال های 92 تا 96 مزید بر علت شد که نرخ فروش در بازار صادراتی به خصوص عراق چندان به صرفه نباشد و این موضوع رکود صنعت سیمان را تشدید کرد. اما نکته جالب و حتی عجیب، تداوم رویه سال های اخیر در شرایطی است که ارزش ریال نسبت به دلار در مقایسه با یک سال قبل افت بیش از 50 درصدی را بر اساس نرخ های بازار آزاد تجربه کرده است.

شاید این موضوع مطرح شود که یکسان سازی و نرخ دستوری حدود 4200 تومان باعث شده که موج ارزی به بخش فروش صنعت سیمان رخنه نکند. با این حال بررسی جدول تولیدکنندگان داخلی که باید ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما را (با نرخ حدود 4200 تومانی) ثبت کنند، نشان می دهد تولیدات داخلی مانند سیمان برای واردات ارز به داخل کشور نیاز به ثبت در سامانه نیما ندارند و احتمالا می توانند ارز حاصله را بر اساس نرخ ارز بازار دوم در داخل به ریال تبدیل کنند. حتی به نظر می رسد مشکلات مدیریتی و بازاریابی باعث شده که با وجود افزایش رقابت پذیری در بازار کشورهای همسایه همچنان شرکت های سیمانی در فروش صادراتی محصولات خود دچار مشکل باشند.

این موضوع نیز از سوی شرکت های سیمانی مطرح می شود که فروش شرکت های سیمانی حتی به بازار صادراتی به صورت ریالی و از طریق واسطه انجام می شود. نگاهی به رویه فروش صادراتی شرکت های سیمانی در سال گذشته و مقایسه آن با شرایط کنونی و همچنین قیمت فروش سیمان در بازارهای همسایه حاکی از آن است که حداقل فایده ای که کاهش ارزش ریال برای صنعت سیمان دارد افزایش تولید و فروش است. بر اساس اطلاعات موجود قیمت فروش هر تن سیمان در اقلیم کردستان حدود 55 دلار است. هزینه حمل برای شرکت های مختلف سیمانی داخل کشور تا مقصد مزبور متفاوت است اما برای شرکت های سیمانی شمال غرب کشور حدود 20 دلار به ازای هر تن هزینه حمل باید پرداخت شود.

با توجه به عوارض وارداتی، شرکت سیمانی توانایی فروش محصولات با قیمت 22 دلار را خواهد داشت. اگر دلار 6 هزار تومانی نیز به عنوان نرخ تسعیر ارز در نظر گرفته شود، فروش صادراتی شرکت ها با نرخ 122 هزار تومان به ازای هر تن باز هم صرفه اقتصادی دارد و در این شرایط انتظار افزایش میزان تولید حداقل موضوع مورد انتظار سهامداران این صنعت است.