نکات ایمنی وسایل گرمایشی را جدی بگیریم

در کشور ما ایران، اکثر این وسایل گازسوز هستند و به همین سبب سهل انگاری هنگام استفاده از این وسایل، می تواند حادثه ساز و خطرآفرین باشد.

بخاری

در میان وسایل گرمایشی مختلفی که در خانه ها استفاده می شود، بخاری حادثه سازترین وسیله است. متاسفانه هر ساله خبرهایی منتشر می شود که اشاره به مرگ هم وطنان مان در اثر گازگرفتگی دارد.

سوختن ناقص بخاری یا گرفتگی مسیر دودکش آن، موجب نشر گاز مونواکسیدکربن در هوا می شود.

این گاز قاتل خاموش نیز نامیده می شود، چرا که هیچ رنگ یا بویی ندارد و بسیار خطرناک است. همین موارد باعث می شود به سرعت بتواند افراد را مسموم کند.

دودکش بخاری

هریک از وسایل گازسوز باید یک دودکش و لوله تهویه مجزا داشته باشند. برای تهویه بخاری حتما باید لوله دودکش بخاری کار گذاشت و به هیچ عنوان نباید از لوله های آکاردئونی مخصوص هود آشپزخانه استفاده کرد. علت این است که آن لوله ها مقاومت لازم را در برابر گرما و حرارت ندارند و در نتیجه احتمال سوراخ شدن و بیرون آمدن دود وجود دارد.

لوله دودکش وسایل گازسوز معمولا از ورقه های ضخیم گالوانیزه ساخته می شود تا کاملا در برابر حرارت مقاوم باشد و امکان نشت گاز و دود وجود نداشته باشد.

قطر خروجی دودکش باید برابر با قطر دهانه خروجی بخاری بوده و یا از آن بزرگ تر باشد. دودکش باید از دو طرف با هوای آزاد در ارتباط باشد.

به همین دلیل نصب دودکش در محیط های بسته ای مانند راهرو ممنوع است.

بهترین مکان برای خروجی دودکش پشت بام است. خارج کردن لوله دودکش بخاری از شیشه پنجره یا قرار دادن آن درون شومینه کاری اشتباه و خطرناک است.

به هیچ وجه بخاری را درون شومینه نگذارید و از دودکش شومینه به جای دودکش بخاری استفاده نکنید.

ایمنی وسایل گرمایشی

ارتفاع لوله دودکش باید حداقل 170 سانتی متر و از بلندترین نقطه روی بام ساختمان، حداقل 60 سانتی متر بلندتر باشد. هم چنین از دیواره های پشت بام، به اندازه یک متر فاصله داشته باشد.

در انتهای لوله دودکش کلاهکی نصب می شود که به دلیل شکل آن که مانند حرف H انگلیسی است، به آن کلاهک اچ می گویند.

این کلاهک مانع از نفوذ باد و باران به داخل دودکش می شود. تمامی اتصالات دودکش باید دودبند شود تا هیچ گونه راهی برای نفوذ دود به بیرون از آن وجود نداشته باشد.

نشت گاز مونواکسیدکربن به فضای درون خانه از جمله خطرات بخاری است که می تواند منجر به مرگ خاموش شهروندان شود.

لوله دودکشی که درون ساختمان به کار می رود نباید زیاد بلند و طولانی باشد و پیچ و خم های اضافه نداشته باشد. لوله های رابط به بست های بیشتری نیاز دارند که موجب پایین آمدن کارایی و ایجاد منفذ می شود.

بهتر است دقت کنید در محل اتصال لوله رابط حداکثر دو زانوی 45 درجه و یک زانو 95 درجه استفاده شود.

برای سایر وسایل گازسوز نیز می بایست دودکش مخصوص آن وسیله را با توجه به استانداردهای مرتبط با آن استفاده کرد. به عنوان مثال قطر دهانه دودکش شومینه، شوفاژ و پکیج باید 15 سانتی متر یا بیشتر باشد.

بازبینی دودکش پیش از نصب بخاری

قبل از روشن کردن بخاری باید از سلامت دودکش آن مطمئن شوید.

لوله دودکش بخاری باید قدرت مکش بالایی داشته باشد تا بتواند تمامی گازهایی که تولید می شود را از خانه خارج کند.

با نصب یک تنظیم کننده مکش، می توان میزان مکش دودکش را تنظیم کرد.

شما می توانید برای آزمایش قدرت مکش دودکش، یک تکه مقوا را آتش بزنید و درون لوله بخاری بیندازید یا اینکه یک فندک را روشن کنید و درون لوله بگیرید.

در صورتی که دود آن داخل لوله کشیده شد و هیچ دودی داخل خانه نشود، می توانید از مکش آن مطمئن باشید.

هریک از وسایل گازسوز باید دودکش و شیر گاز مجزایی داشته باشد.

هنگام روشن بودن بخاری، لوله دودکش باید داغ باشد. سرد بودن لوله نشان دهنده وجود مشکل است. ممکن است مسیر آن مسدود شده یا اینکه در محل اتصالات منفذی ایجاد شده باشد. اگر راه خروج دود بسته شود، شعله بخاری ناقص می سوزد و در نتیجه گازهای سمی به داخل خانه راه پیدا می کند.

برای جلوگیری از این اتفاق که می تواند منجر به گاز گرفتگی و مرگ افراد شود، ضروری است هر ساله پیش از نصب بخاری، مسیر دودکش و کلاهک آن را بازبینی و تست کنید، تا مشکلی نداشته باشد. به این ترتیب می توانید با خیال راحت از بخاری استفاده نمایید.

شلنگ بخاری

هریک از وسایل گازسوز باید یک شیر گاز مجزا داشته باشد. به هیچ عنوان از یک شیر گاز، انشعاب نگیرید. از شلنگ های استاندارد مخصوص بخاری استفاده کنید و برای اطمینان بیشتر، هر چند سال یک بار آن را عوض کنید. فاصله بخاری از شیر گاز نباید زیاد باشد و حداکثر طول شلنگ 120 سانتی متر است. محل اتصال شلنگ به بخاری و شیر گاز باید با بست فلزی محکم بسته شود.

در ابتدای نصب شلنگ بخاری، آن را از نظر نشت گاز تست کنید. برای این کار کافی است در یک ظرف کوچک مقداری آب و کف درست کنید. کف ها را روی محل اتصال بمالید. در صورتی که نشتی گاز وجود داشته باشد، حباب های کف باد می کند و بزرگ می شود.

گوشواره: لوله دودکش یک بخاری روشن باید گرم باشد. اگر به لوله دست زدید و آن را سرد دیدید، حتما در پی یافتن علت مشکل باشید.

نصب بخاری

بعد از اینکه از سلامت و کارایی دودکش و شلنگ بخاری اطمینان حاصل کردید، نوبت به نصب آن می رسد. بخاری را باید در مکانی قرار دهید که از دیوار دست کم 15 سانتی متر فاصله داشته باشد. هم چنین آن را از وسایل قابل اشتعالی چون منسوجات (پرده یا رومیزی) و لوازم چوبی به اندازه 50 سانتی متر دور نگه دارید.

بهتر است بخاری را زیر پنجره یا در مکانی که جریان هوا وجود داشته باشد، قرار دهید. شعله بخاری همواره باید آبی رنگ بسوزد. زمانی که شعله زرد یا نارنجی بسوزد، نشانه ی سوختن ناقص آن است. در صورت مشاهده شعله زرد یا نارنجی باید هر چه زودتر مشکل پیدا و حل شود.

شومینه

مشکلات و خطرات شومینه نیز همانند خطرات بخاری است. دودکش آن باید به خوبی بررسی شود تا هیچ گونه گرفتگی یا منفذی نداشته باشد و کلاهک اچ دودکش سالم باشد. قبل از روشن کردن اجاق شومینه مطمئن شوید که دمپر (دریچه) آن کاملا باز باشد. اجاق شومینه حتما باید ترموکوپل داشته باشد تا در صورت خاموش شدن، گاز قطع شود و به داخل خانه منتشر نشود.

همچنین ضروری است که محل شومینه دقیقا زیر دودکش قرار گیرد تا تمامی دود ناشی از سوختن گاز خارج شود. شلنگ شومینه و اتصالات آن نیز همانند آنچه در بخش بخاری گفته شد، باید تنظیم شود و احتمال نشتی گاز با کف صابون بررسی شود. از تبدیل شومینه به اجاق خوراک پزی و مانند آن، جدا بپرهیزید. شعله شومینه نیز مانند بخاری باید آبی بسوزد تا به معنای عملکرد سالم آن باشد.

ایمنی وسایل گرمایشی مرکزی

در سیستم های حرارت مرکزی مانند موتورخانه و پکیج، خطر پخش گاز در داخل محیط خانه مانند خطرات بخاری و شومینه وجود ندارد. با این حال رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از این وسایل به ویژه در محل موتورخانه ضروری است. اتاقک موتورخانه باید به گونه ای باشد که جریان ورود و خروج هوا وجود داشته باشد.

به همین منظور بهتر است زیر درب محل موتورخانه حداقل به اندازه پنج سانتی متر باز باشد و هم چنین تهویه مناسبی در اتاقک آن نصب شود. تمامی لوله های آب و دودکش ها باید به درستی آب بندی شده باشد و از نظر عدم وجود منفذ بررسی شوند. طول لوله های موتورخانه باید تا حد امکان کوتاه و به صورت حداقلی باشد و رابط اضافه ای نداشته باشد.

دیگ موتورخانه باید به صورت مرتب سرویس و بازبینی شود تا دچار نشتی یا سوراخ شدن نشود. هم چنین هر چند سال یک بار داخل مخزن دیگ باید رسوب زدایی و تمیز گردد. رله مشعل گاز باید استاندارد و باکیفیت باشد. رله موتورخانه، همانند ترموکوپل شومینه، باعث قطع شدن گاز در زمان خاموش شدن اتفاقی شعله می شود.

در هنگام سرویس موتورخانه باید درستی عملکرد رله، مشعل و دودکش ها به طور کامل بررسی شود تا در صورت بروز هرگونه عیب و نقصی، فورا برطرف شود. بعد از سرویس قطعات داخل موتورخانه، یک بار مشعل را روشن و خاموش کنید و از کارکرد درست آن اطمینان حاصل کنید.

در صورتی که مشعل روشن نشود یا در هنگام روشن شدن دود کند و یا صدای زیادی تولید کند، دچار اشکال است و باید رفع شود.

از آن جایی که موتورخانه هم با گاز و هم با برق کار می کند، نکات ایمنی مربوط به اتصالات برقی نیز باید رعایت شود.

از ایمن و سلامت بودن سیم های برق، فیوزها و کلیدهای برق اطمینان حاصل کنید.

برای اینکه بتوانید در هنگام حوادث غیرمترقبه ای چون آتش سوزی و نشت گاز، موتورخانه را خاموش کنید، حتما بیرون از آن یک کلید برق اضطراری کار بگذارید.

هنگام ورود به موتورخانه نیز مراقبت های لازم را جهت امنیت خود به عمل آورید. همیشه پیش از ورود اندکی در را باز بگذارید تا در صورت وجود گاز، به سرعت از موتورخانه خارج شده و دچار گاز گرفتگی نشوید.

آب گرمکن دیواری و پکیج

پکیج نیز از جمله وسایل گرمایشی تقریبا جدیدی است که نسبت به آب گرمکن های دیواری امنیت بیشتری دارد و مصرف سوخت در آن ها بهینه تر و بازدهیشان بالاتر است. آب گرمکن دیواری باید در مکانی نصب شود که جریان هوا وجود داشته و هم چنین تهویه و دودکش مناسب و استانداردی داشته باشد.

به هیچ وجه نباید در مکان های بسته ای چون حمام یا راهرو کار گذاشته شود.

پکیج نیز با وجود ایمنی بیشتری که نسبت به آب گرم دیواری دارد، باید حتما سیستم تهویه و دودکش مخصوص به خود را دارا باشد.

تمامی قسمت های دودکش باید به درستی دودبندی شده باشد تا گازهای ناشی از احتراق مشعل به خارج خانه منتقل شود.

ایمنی وسایل گرمایشی را هنگام نصب و استفاده وسایل گازسوز رعایت کنید.

حتی با وجود رعایت تمام نکات ایمنی لازم است بدانید که این وسایل گرمایشی، اکسیژن موجود در محیط خانه را مصرف می کنند و موجب خشکی و کمبود رطوبت هوا می شوند.

بهترین مکان برای قرارگیری پکیج در بیرون ساختمان و داخل بالکن است.

با این حال بعضی از افراد اقدام به نصب پکیج داخل آشپزخانه می کنند.

در این صورت توصیه می شود با یک دستگاه بخور هوا، رطوبت و اکسیژن از دست رفته را جبران کرد تا اهالی خانه دچار مشکلات تنفسی نشوند.

سرویس و تعمیر دوره ای پکیج و رسوب زدایی آن نیز ضروری است.