آسانسور یک وسیله است و همه وسیله ها روزی با نقص روبه رو شده یا خراب می شوند. اما این موضوع زمانی مشکل آفرین است که این نقص هنگام حضور افراد در داخل آسانسور رخ دهد.
گیر کردن در آسانسور شاید کابوس بسیاری از ما باشد.
چرا آسانسورها گیر می کنند؟
در واقع زمانی که اخلالی در سیستم حرکتیِ آسانسور به وجود می آید ترمزش فعال شده و کابین آسانسور را در موقعیت فعلی اش نگه می دارد.
پس گیر کردن آسانسور به نوعی واکنش سیستم برای حفاظت از سرنشینان کابین در مقابل اخلال در سیستم محرک آسانسور است.
اما این اخلال به سه دلیل عمده اتفاق می افتد:
قطع شدن ناگهانی برق: این اتفاق می تواند به خاطر اخلال در خدمات شرکت برق، خطای انسانی یا بلایای طبیعی رخ دهد.
استفاده نادرست از آسانسور: زمانی که مسافران سیستم الکتریکی یا مکانیکی آسانسور را به طریقی دستکاری می کنند، مثلا بیش از ظرفیت آسانسور سوارش می شوند یا در را به زور باز نگه می دارند و مواردی از این دست می تواند منجر به اخلال در سیستم آسانسور و متوقف شدن آن شود.
نقص مکانیکی و الکتریکی: آسانسور مانند هر وسیله الکتریکی و مکانیکی ممکن است با نقص رو به رو شود که اگر این اتفاق حین خدمت رسانی رخ دهد برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار کابین متوقف می شود.
اگر گیر کردن آسانسور به خاطر قطع شدن ناگهانی برق باشد و آسانسور شما به سیستم برق اضطراری مجهز باشد هیچ جای نگرانی نیست. چون آسانسور از برق اضطراری استفاده کرده و شما را در اولین طبقه پیاده می کند. بنابراین اگر قصد ساخت آپارتمان دارید، هنگام خرید آسانسور می توانید مجهز بودن به سیستم برق اضطراری را به عنوان یک معیار در نظر بگیرید.
در مورد ظرفیت آسانسور هم ذکر یک نکته ضروری است. در محاسبات و طراحی آسانسورها وزن هر انسان را معادل 75 کیلوگرم در نظر می گیرند. پس اگر در آسانسور به جای ظرفیت مجاز تعداد افراد مجاز نوشته شده بود می توانید با ضرب آن در عدد 75 وزن مجاز را محاسبه کنید. سعی کنید هرگز بیش از ظرفیت مجاز آسانسور را پر نکنید.
جدای از قطع ناگهانی برق، یکی از دلایل توقف ناگهانی آسانسورها سوار شدن افراد بیش از ظرفیت آن هاست.
هنگام گیر کردن در آسانسور چه کنیم؟
این توصیه ای بی پایه و اساس نیست، زیرا وقتی که در آسانسور گیر کرده اید چیزی برای ترسیدن وجود ندارد.
می ترسید اکسیژن تمام شود و خفه شوید؟ ترستان بیهوده است. دیوارهای کابین آسانسور در مقابل هوا به طور کامل ایزوله نیست. این یعنی که هوا مطمئنا راهش را به کابین پیدا می کند و هرگز با مشکل کمبود اکسیژن رو به رو نمی شوید.
می ترسید کابین سقوط کند؟ باز هم ترستان بیهوده است. سیستم ترمز اضطراری آسانسور سیستمی مکانیکی است و از کار نخواهد افتاد. سیم بکسل هایی که جابه جایی آسانسور را امکان پذیر می کنند نیز بسیار محکم هستند. هنگام طراحی این سیم ها ضرایب اطمینان بالایی برایشان در نظر گرفته می شود و امکان پاره شدنشان چیزی نزدیک به صفر است.
می ترسید چراغ های کابین خاموش شوند؟ باز هم نیازی به ترس نیست. سیستم روشنایی اکثر آسانسورها موقع گیر کردن نیز همچنان کار می کند، حتی اگر جریان برق قطع شده باشد.
هنگام گیر کردن در آسانسور از تمام شدن اکسیژن و خفه شدن نترسید! چون دیوارهای کابین در مقابل هوا کاملا ایزوله نیستند.
قدم بعدی هنگام گیر کردن در آسانسور ارتباط با افراد خارج از کابین است. بعضی از آسانسورها تلفن اضطراری دارند و می توانید از آن استفاده کنید.
بقیه آسانسورها زنگ خطر دارند که با فشردن آن در کل ساختمان صدای زنگ پیچیده و اهالی را مطلع می کند. اما اگر هیچ کدام آن ها کار نکرد می توانید دست به دامن تلفن همراهتان شوید. اگر هم تلفنتان آنتن نمی داد سعی کنید داد بزنید و به در بکوبید تا کسی صدایتان را بشنود.
سه نکته را فراموش نکنید: اول اینکه هنگام گیر کردن در آسانسور سعی کنید باتری گوشی تان را الکی هدر ندهید تا اگر نیاز به تماس با بیرون داشتید به کمبود باتری بر نخورید. نکته دوم و مهم این است که به هیچ وجه سعی نکنید از داخل درها را به زور باز کنید.
ممکن است این کار شما باعث شود دیگر نتوان کابین را حرکت داد و تیم نجات با مشکل رو به رو شود.
سومین نکته هم این است که به هیچ وجه سعی نکنید خودتان را از دریچه فوقانی آسانسور بیرون بکشید.
اگر سعی کنید اینگونه خودتان را نجات دهید ممکن است دچار برق گرفتگی شوید و حتی جانتان را از دست بدهید.
تا رسیدن تیم نجات کف کابین بنشینید تا اگر کابین ناگهان دوباره حرکت کرد تعادلتان را از دست ندهید.
در صورت گیر کردن در آسانسور ، سعی نکنید از دریچه فوقانی کابین بیرون بروید. این کار نه تنها کمکی به شما نمی کند بلکه می تواند منجر به برق گرفتگی تان هم بشود.
افراد بیرون از آسانسور چه باید کنند؟
ابتدا شرح حال افراد گیر کرده را بگیرید. اگر احیانا از افراد داخل کابین کسی بیماری قلبی دارد و حالش خوب نیست سریعا اورژانس را خبر کنید. در غیر این صورت ببینید که کابین هم تراز با طبقه متوقف شده یا بین طبقات گیر کرده است.
اگر کابین هم تراز با طبقه متوقف شده باشد می توانید با کمک کلیدهای اضطراری که معمولا دست مدیر ساختمان و یکی دو همسایه دیگر است در را باز کنید تا افراد بیرون بیایند.
اگر کابین بین طبقات گیر کرده بهتر است به آتش نشانی زنگ بزنید. ماموران آتش نشانی خیلی زود در محل حاضر می شوند و با آموزش هایی که دیده اند افراد را نجات می دهند.
اما اگر در موقعیتی هستید که نمی توان تا رسیدن ماموران آتش نشانی صبر کرد، مثلا ساختمان آتش گرفته و امکان خفگی افراد داخل کابین وجود دارد، باید خودتان دست به کار شوید و کابین را با یکی از طبقات هم تراز کنید. ابتدا کلید اصلی برق را قطع کنید و بعد به موتورخانه بروید. زمانی که قسمت های رنگ خورده سیم بکسل با قسمت های رنگ خورده پایه موتور گیربکس هم سطح باشد یعنی کابین در تراز یکی از طبقات است.
برای رسیدن به چنین وضعیتی با یک دست اهرم ترمز روی موتور گیربکس را فشار دهید و با دست دیگر فلکه دستی روی موتور را در جهتی بچرخانید که راحت تر می چرخد. اگر سرعت چرخش زیاد شد با شل کردن اهرم ترمز سرعتش را کم کنید. تا رسیدن به وضعیت هم تراز شدن قسمت های رنگی سیم بکسل و قسمت های رنگی پایه موتور گیربکس این کار را ادامه دهید و بعد اهرم ترمز را رها کنید تا کابین متوقف شود.
حالا از سوراخ چاه موقعیت کابین را پیدا کرده و به آن طبقه بروید. با کلید اضطراری در را باز کنید و افراد را نجات دهید. توصیه می کنیم فقط در شرایط اضطرار خودتان به نجات افراد داخل کابین اقدام کنید. در غیر این صورت کار را به ماموران آتش نشانی بسپارید.
اگر کابین در تراز طبقات گیر کرده به کمک کلید اضطراری که در اختیار مدیر ساختمان است در کابین را باز کنید. در غیر این صورت با آتش نشانی تماس بگیرید.
چه مواقعی بی خیال آسانسور شویم؟
در موارد زیر اصلا از آسانسور استفاده نکنید:
هنگامی که نقص فنیِ هر چند کوچکی در سیستم آسانسور مشاهده شده. تا زمان برطرف شدن این نقص توسط تعمیرکار سعی کنید به خودتان زحمت داده و از پله ها رفت و آمد کنید.
هنگام آتش سوزی
بعد از زلزله. پس از زلزله باید سیستم آسانسور بررسی شود تا صحت کارآیی اش تایید شود.
بازرسی آسانسورها
برای جلوگیری از مشکلات آسانسورها باید به صورت دوره ای از آسانسور و تجهیزات آن بازدید کرد. بر اساس مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان این بازدیدها باید حداقل ماهانه باشند و در آن کلیه قطعات و تجهیزات چه برقی و چه مکانیکی بازدید شده و گزارش بازدید در پرونده نگهداری ساختمان ثبت شود.
اگر حین بازدید مشخص شد که قطعه یا قطعاتی نیاز به تعمیر، تنظیم یا تعویض دارند وظیفه این کار بر عهده مسئول نگهداری ساختمان است. تا زمانی که این کار انجام نشده دستگاه باید خاموش شود. مسئول نگهداری ساختمان باید با نصب اطلاعیه روی تمام درهای آسانسور خارج از سرویس بودن دستگاه را به اطلاع استفاده کنندگان برساند و از یک تعمیرکار بخواهد تا به مشکل رسیدگی کند.
چه زمانی احساس خطر کنیم؟
نقص های آسانسور همیشه بی هوا و بدون اخطار قبلی رخ نمی دهد. گاهی نشانه هایی هر چند کوچک می تواند خبر از نقصی بدهد که ممکن است به نتایج بدتری منجر شود.
اگر درهای آسانسور قبل از رسیدن کابین به طبقه باز می شود باید سریعا به تعمیرکار خبر دهید. این نقص را اصلا نباید نادیده گرفت چون می تواند به اتفاقات ناگواری ختم شود.
توقف آسانسور در موقعیتی بالاتر یا پایین تر از تراز طبقه نیز یکی از نشانه های نقص در سیستم آسانسور است و باید از یک تعمیرکار کمک بگیرید.
اگر آسانسور بعضی طبقات را رد می کند یا صدای عجیب و غریبی از آن به گوش می رسد نیز بهتر است از یک تعمیرکار بخواهید نگاهی به آن بیندازد.
حین آتش سوزی و بلافاصله بعد از زلزله از آسانسور استفاده نکنید.