چه مصالحی در ساختمان به کار می روند؟

مصالحی که شما در حالت عادی مشاهده می کنید، ساده ترین انواعی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند؛ اما از نظر کلی و به اصطلاح تخصصی این مواد و مصالح به دسته های مختلفی تقسیم می شود که دارای خواص فیزیکی، شیمیایی و … هستند.

طبیعی بودن مصالح ساختمانی

تمامی مواد موجود در ساختمان سازی از دل طبیعت و معادن به دست می آیند و پس از تغییرات شیمیایی به مواد و مصالح دلخواه تبدیل می شوند و همان چیزی که شما امروزه آن ها را مشاهده می کنید، می شوند.

البته امروزه با پیشرفت صنعت و تکنولوژِی، نوع ساخت مصالح از حالت سنتی به مدرنیته تغییر پیدا کرده است و حتی شاهد تغییرات اساسی در ساختار و شکل بسیاری آن ها به ویژه مصالح به کار رفته در نما مانند آجر و سنگ هستیم.

شاید در اساس کاربرد آن ها تغییری به وجود نیامده باشد؛ اما شکل و ظاهر آن ها نسبت به گذشته تغییر زیادی داشته است.

مصالح ساختمانی، مواد پایه ای هستند که در ساخت بنا باید مورد استفاده قرار بگیرند. حتی در ساده ترین ساختمان ها باید از مواد و مصالح مرتبط استفاده شود و این کیفیت آن ها است که مقاومت بنا در برابر عواملی مانند زلزله را تعیین می کند.

انواع مصالح ساختمانی

مصالح ساختمانی را از نظر بعضی ویژگی ها می توان به چند دسته تقسیم کرد. اولین تقسیم بندی از نظر جنس است که شامل ساده و مرکب است.

مصالح ساده

مصالحی هستند که جنس تمامی مواد و مصالح به کار رفته مشابه است؛ مانند شن، ماسه، سیمان ، کاشی تیرآهن

مصالح مرکب

مصالحی که به صورت فرآوری تهیه می شود و مواد و مصالح به کار رفته در آن دارای جنس های مختلفی است؛ مانند بتن، ایرانیت، ایزوگام، ملات و …

تقسیم بندی دیگر از نظر مصالح ساختمانی پیش ساخته و درجا است.

پیش ساخته

مصالحی ساختمانی هستند که در خود کارخانه تولید می شوند؛ مانند کاشی، سنگ، آجر، تیرچه، بلوک و …

درجا

موادی هستند که در همان محل ساخت وساز تهیه می شوند؛ مانند ملات ها

تقسیم بندی دیگر از لحاظ منشأ و کاربرد آن است

مصالح طبیعی

موادی که در دل طبیعت وجود دارند و از آن ها به همان شکل استفاده می کنند؛ مانند خاک رس

چسباننده ها

موادی که به عنوان چسب و برای چسباندن مواد و مصالح دیگر مورد استفاده قرار می گیرند؛ مانند گچ سیمان

ملات

نوعی مواد چسبنده هستند که از ترکیب چند ماده و چسباننده ها به وجود می آید؛ مانند گل رس

قطعات

ابزارهایی که در ساختمان سازی به عنوان اجزا به کار گرفته می شوند؛ مانند سنگ

مواد آلی

مواد هیدروکربنی که از تجزیه اجساد حیوانات و باقیمانده گیاهان تهیه می شوند؛ مانند آسفالت

دیگر مواد

موادی مانند پشم سنگ که از اجزای ساختمان سازی هستند اما نمی توان دسته ای برای آن ها تعیین کرد.

سیمان

سیمان از مصالح ساختمانی که به صورت پودر سفید رنگ و پاکت های کرم رنگی عرضه می شود. خاصیت سیمان این است که در هنگام ترکیب با آب به یک ماده بسیار مقاوم تبدیل می شود و با توجه به مقاومت سیمان در برابر حرارت، رطوبت و … ، به عنوان بهترین ماده در صنعت ساختمان سازی به کار گرفته می شود و سیمان جزو مواد کلیدی در ساختمان سازی است.

آجر

آجر از مصالح ساختمانی ساده است که به دو صورت آهکی و رسی تهیه می شود. در نوع آهکی از سنگدانه های سیلیسی و در نوع رسی از سلیکات های آلومینیوم استفاده می شود؛ البته پایه تشکیل آجر، خاک رس است.

فلز

بیشتر نوع فلزی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد، فولاد است. قابلیت جوشکاری و خمش پذیری، سختی بالا از ویژگی های منحصر به فرد فولاد است که از آن بیشتر در تولید میلگرد استفاده می شود. اگر دقت کرده باشید در پی ساختمان از فولاد استفاده می کنند.

گچ

گچی که شما از آن به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می کنید، در واقع پودر آن است.

پودر گچ ماده ای سفید رنگ است و مانند سیمان بعد از ترکیب با آب به یک ماده سفت تبدیل می شود. از گچ برای سفیدکاری، هموار کردن سطح، کاشی کاری، سرامیک کاری، تولید سقف کاذب و … استفاده می شود.

در واقع دیوارهای سفیدی که اکثرا شما بعد از اتمام ساخت یک بنا مشاهده می کنید، همان گچ است که روی آجر قرار گرفته است.

چوب

چوب در واقع یک نوع از مصالح ساختمانی است که در نمای داخلی استفاده می شود.

مهم ترین کاربرد چوب در ساخت کابینت چوبی است. چوب هایی که برای این هدف مورد استفاده قرار می گیرند، دارای ویژگی هایی از جمله مقاومت در برابر پوسیدگی هوا و آب، ترک خوردگی، رشد باکتری و به ویژه موریانه ها و … است.

سنگ

سنگ ها دیگر مصالح ساختمانی هستند که از آن ها هم در داخل خود بنا و همچنین نمای ساختمان استفاده می شود. البته امروزه سنگ ها بیشتر در تزئینات نمای بیرونی ساختمان ها مورد کاربرد قرار می گیرند. مقاومت در برابر خوردگی و تغییرات دما و زیبایی، دو عامل مهمی هستند که از آن ها در ساختمان سازی استفاده می شود.

خاک

خاکی که در ساختمان سازی به کار گرفته می شود با خاکی شما در کوچه و خیابان مشاهده می کنید، کاملا فرق دارد. در تعریف خاک آمده است که دارای قطر کمتر 0.002 میلی متر هستند. خاک رس بیشترین نوع خاکی است که شما آن ها را در حالت عادی شنیده اید و البته یک از مصالح ساختمانی مهم هم است. خاک رس، خاکی است که حالت چسبندگی دارد و اگر چنین حالتی در آن وجود نداشته باشد، به آن ماسه می گویند. دلیل استفاده از خاک رس این است که آب را از خود عبور نمی دهد و برای همین است که در مکان هایی مانند پشت بام به منظور ضد آب کردن آن استفاده می شود.

سرامیک

سرامیک هم از مصالح ساختمانی مانند سنگ ها است که امروزه بیشتر جنبه تزئینی در نمای داخلی و به ویژه کف پوش ساختمان ها را دارد. از نظر جنس، سرامیک در دسته مواد و مصالح غیرآلی و غیر فلزی قرار میگیرد که از خاک رس، ماسه و فلدسپار تشکیل شده است. صنعت سرامیک با توجه به رشد چشمگیر استفاده از آن در ساختمان های مدرن، نسبت به بقیه صنعت ها در حال گسترش است.

ملات

هر کسی حتی از ساختمان سازی چیزی ندارد، حداقل برای یکبار هم که شده است، روش تهیه ملات را دیده است. ملات را چسب ساختمانی می نامند و از همین رو، مهم ترین مصالح ساختمانی هستند که هر بنا باید آن را به کار بگیرد. در واقع تمامی مصالح معرفی شده در بالا بدون ملات هیچ کاربردی ندارند.

از ملات برای چسباندن آجر، سنگ و بلوک استفاده می شود. ملات انواع مختلفی دارد که بسته به موقعیت های مختلف مورد کاربرد قرار می گیرند که ملات در حالت کلی شامل سیمان، آهک، گل، خاک رس و ماسه است. استانبولی، بیل و کمچه از سه ابزار پایه ای هستند که در ساخت ملات مورد استفاده قرار می گیرند.

آهک

آهک از همان مصالح ساختمانی طبیعی است که از دل معادن و به صورت سنگ آهک استخراج می شود و پس از فرآوری های لازم به پودر آهک تبدیل می شود و به مواد و مصالح دیگری برای افزایش مقاومت و … اضافه می شود.

ماسه

ماسه هم یکی از عناصر اصلی مصالح ساختمانی است که ترکیب آن با آهک، یک ماده مقاوم در ساختمان های آجری را تشکیل می دهد. ماسه کوهستانی، ماسه رودخانه ای، ماسه بادی سه نوع ماسه ای هستند که در دنیا وجود دارند. ماسه کوهستانی نسبت به بقیه کیفیت بهتری برای استفاده در ساختمان سازی را دارد. البته دو ماسه دیگر هم دارای کاربردهایی هستند؛ اما باید تغییراتی روی آن ها انجام شود.