سفره هفت سین، خوان نوروزی ایرانیان

فلسفه سفره هفت سین

در آیین های باستانی ایران برای هر جشن «خوانی یا سفره ای » گسترده می شد که دارای انواع خوراکی ها بود. سفره نوروزی «هفت سین» نام داشت و می بایست از بقیه سفره ها رنگین تر باشد.

سفره هفت سین مــعــمـولاً چـند ســاعــت مانــده به زمان تـــحویل ســـــال نو آمـــاده بود و بر صفحه ای بلندتر از سطح زمین چیده می شد.همچنین میزدپان (MAYZADPAN) به منظور پخش کردن خوراکی ها در کنار سفره گماشته می شد. سفره هفت سین نوروزی برپایه عدد مقدس هفت بنا شده بود.

در بسیاری از منابع تاریخی آمده است که «سفره هفت سین» نخست «سفره هفت شین» بوده و بعدها به این نام تغییر یافته است. شمع، شراب ، شیرینی ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات، اجزای تشکیل دهنده سفره هفت شین بودند. برخی دیگر به وجود «هفت چین» در ایران پیش از اسلام اعتقاد دارند.

سخنران جامعه زرتشتی در این باره می گوید:«در زمان هخامنشیان در نوروز به روی هفت ظرف چینی غذا می گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی می گفتند.

بعدها در زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شین های نوروزی، به نشانه سبزی و جاودانگی برسر سفره قرارگرفت.

بعد از سقوط ساسانیان وقتی که مردم ایران اسلام را پذیرفتند، سعی کردند که سنت ها و آیین های باستانی خود را هم حفظ کنند.

سفره هفت سین از گذشته تا به امروز

به همین دلیل، چون در دین اسلام «شراب» حرام اعلام شده بود، آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرک» می شد انتخاب کردند و اینگونه شین به سین تغییر پیداکرد.

امروزه سفره هفت سین را روی زمین یا روی میز پهن می کنند و هنگام تحویل سال نو اعضای خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و برای داشتن سالی پر از شادی و خیرو برکت دعا میکنند.

بعضی سفره هفت سین را در مدت سیزده روز نوروز نگه می دارند و در پایان این دوره، در روز سیزده نوروز، سبزه سفره هفت سین را به آب می دهند.

اجزاء سفره هفت سین:

سنجد: نماد عشق و دلباختگی است و از مقدمات اصلی تولد و زایندگی. عده ای عقیده دارند که بوی برگ و شکوفه درخت سنجد محرک عشق است.

سبزه: نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است.

سمنو: نماد زایش و باروری گیاهان است و از جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می شود.

سکه: که نمادی از خیر و برکت و درآمد است.

سیب: هم نماد مهر و مهرورزی.

سماق و سیر :نماد چاشنی و محرک شادی در زندگی به شمار می روند.

اما غیر از این گیاهان و میوه های سفره نشین، خوان نوروزی اجزای دیگری هم داشته است:دراین میان « تخم مرغ» نماد زایش و آفرینش است و نشانه ای از نطفه و نژاد. «آینه» نماد روشنایی است و حتماً باید در بالای سفره جای بگیرد. «آب و ماهی» نشانه برکت در زندگی هستند. ماهی به عنوان نشانه اسفند ماه بر سفره گذاشته می شود.

کتاب مقدس هم یکی از پایه های اصلی سفره هفت سین است و براساس آن هرخانواده ای به تناسب مذهب خود، کتاب مقدسی را که قبول دارد بر سفره می گذارد.

چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالای سفره هایشان جای می دهند.

درسر سفره هفت سین زرتشتیان درکنار اسپند و سنجد، « آویشن» هم دیده می شود که به گفته موبد فیروزگری خاصیت ضدعفونی کننده و دارویی دارد و به نیت سلامتی و بیشتر به حالت تبریک بر سر سفره هفت سین گذاشته می شود.

شاخه های سرو، دانه های انار، گل بیدمشک، شیر نارنج، نان و پنیر، شمعدان و... را هم می توان جزو اجزای دیگر سفره هفت سین دانست.