خانه ها در انتظار آوارند اینجا

این روزها مشاهده داربست در کوچه پس کوچه های تهران و ویران کردن خانه های کلنگی و به تبع آن گودبرداری امری متداول شده است. گودبرداری های اغلب حادثه سازی که به طور معمول به دو روش انجام می شود؛یکی گودبرداری در زمین های نامحدودی که اطراف آن هیچ گونه ساختمانی نباشد، دوم گودبرداری در زمین های محدودی که اطراف آن با ساختمان هایی احاطه شده است. نوع دوم این روزها با داغ شدن بازار بساز و بفروشی در خانه های کلنگی چنان داغ شده که هر غیرمتخصصی به خود اجازه می دهد تا به واسطه تومانی بیشتر جان مردم را به کف دست بگیرد. گزارش میدانی خبرنگار پیام ساختمان از یک مورد گودبرداری غیراصولی در محدوده ستارخان تهران (خیابان خسرو جنوبی)، حکایت از آن دارد که در پی این اقدام، ساختمان مجاور نشست کرده و در آستانه تخریب قرار گرفته است به طوری که با ایجاد ترک های عمیق سقف و دیوار، شکم دادگی دیوار در طبقات ساختمان، احتمال فرو نشستن چاه نیز وجود دارد. بر این اساس، اعتراض ساکنان خانه های مسکونی همجوار از سازمان نظام مهندسی، معاونت عمرانی شهرداری، سازمان آتش نشانی، پلیس 110 و دادگستری و شورای حل اختلاف نیز راه به جایی نبرده است. نتیجه این پیگیری، هشدار به ترک ساختمان و پرداخت مبلغ جریمه از سوی مالک سازنده بوده که او نیز به تعهدات خود عمل نمی کند و حتی به صورت مخفیانه و با پرداخت رشوه مشغول به کار است. مقابل ساختمان کارگران بی سرو صدا مشغول کارند، اما با دیدن ما کار را تعطیل و در ساختمان نیمه کاره را می بندند، مردی که به گفته مرد همسایه مالک ساختمان است، به سرعت از محل دور می شود. با دعوت صاحبان خانه مجاور از داخل خانه ها بازدید می کنیم، وقتی راه می روی، موزاییک های کف خانه که به بیرون جا باز کرده ، در اثر راه رفتن بالا و پایین می شود، همه جا نیز شکاف های بعضاً عمیق در سقف و کف خودنمایی می کند». ساکنان خانه می گویند: « از ترس آوار شدن خانه بر سرمان، هر روز دچار استرس، اضطراب و دلشوره هستیم». یکی از همسایگان این ملک دراین باره به خبرنگار پیام ساختمان گفت: «وقتی مالک پلاک ثبتی مجاور عملیات تخریب ساختمان را یک ماه پیش از موعد تعیین شده آغاز کرد، متوجه شدیم گودبرداری بدون به کارگیری سازه نگهبان انجام می شود و حتی کارگران در حال خالی کردن زیر ستون های ملک ما هستند». «ضمن هشدار به مالک، طی تماس تلفنی با مهندس ناظر از وی درخواست سرکشی و توقف کار به دلیل خسارت و خطر در ساختمان را شدیم اما کار همچنان ادامه داشت و حتی علیرغم سرکشی های پیاپی گشت های شهرداری، نهایتا بالا بردن تیغه طبقات، منجر به نشست و آسیب دیدگی در ساختمان ما و سایر ساکنان شده است».وی اضافه کرد: «در تماس با مسئولان شهرداری، آتش نشانی و پلیس 110 ، پس از تنظیم گزارش رویداد، احتمال ریزش بنا و تخلیه ملک را دادند. همچنین این پرونده از طریق پیگیری قضایی نیز دنبال شد که پس از بازدید کار شناس رسمی دادگستری، شکایت به سازمان نظام مهندسی و شورای حل اختلاف همچنان بلاتکلیف هستیم». کوهی از مدارک و استیصال شاکیان گفتنی است؛ در میان انبوه مدارکی که همسایه شاکی به دفتر نشریه ارائه نموده است، نامه سعید غفرانی، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران خطاب به مهندس جواد کریمیان اقبال، مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران مورخ 13 / 8 /92 مبنی بر درخواست جلوگیری از ادامه عملیات ساختمانی مورد نظر مشاهده می شود که عنوان شده است: «به علت انجام عملیات گودبرداری و عدم انجام تمهیدات لازم برای نصب و اجرای سازه نگهبان مناسب و اصولی، وضعیت مخاطره آمیزی برای گود یا مجاورین ایجاد گردیده است. خواهشمند است جهت جلوگیری از وقوع حوادث احتمالی ضمن صدور دستور توقف عملیات ساختمانی به غیر از اجرای سازه نگهبان و تحکیم سازی تاکید و نسبت به عملیات ایمن سازی اقدام عاجل صورت پذیرد. بدیهی است شروع عملیات ساختمانی منوط به اجازه ناظر است». نکته جالب توجه آن است که نوع خاک این منطقه طبق گفته شهروندان آن محله، قبلاً رودخانه و به صورت شن زار بوده و اصلاً مقاوم نیست. درحالی که بر اساس بخشنامه وزارت راه و شهرسازی، ساختمان هایی که نیاز به گودبرداری دارند باید به صورت منطقه ای و بر اساس نوع گود به سطوح متفاوت خطر طبقه بندی شده و قبل از گودبرداری جلسه ای مشترک بین مهندس ناظر، مهندس مجری، مالک و نماینده شهرداری الزاماً تشکیل و روند اجرای سازه نگهبان بر اساس نقشه های طراحی شده توسط مهندس محاسب مورد بررسی قرارگرفته تا صورت جلسه مذکور ملاک عملیات اجرایی قرار گیرد. موضوع دیگری که در کمال تعجب از دید ناظران، مشاور، پیمانکار و شهرداری پنهان مانده این است که مالک ساختمان بعد از تخریب ساختمان قدیمی و علیرغم تذکرات و دستورات کتبی بدون توجه به قوانین و اصول مهندسی وارد فاز بعدی و البته خطرناک ساخت طبقات و تیغه کشی شده است و همسایه های مجاور نیز با ترس از احتمال وقوع آوار، چاره اندیشی برای جلوگیری از ادامه کار ساختمانی را در تماس با رسانه پیام ساختمان دانسته اند. مشکلات پابرجاست اگر چه تا به امروز در خصوص افزایش تعداد حوادث گودبرداری ساختمان ها و مشکل آفرینی های خاطیانی چون مالک غیرمتخصص و ناظران کم گفته نشده است، اما پابرجا بودن مشکل گودبرداری های غیراصولی، نشان از وجود معضلی دیده نشده در این حیطه است که علیرغم وجود قانون خاص برای آن و گردش کاری یک تیم طویل از کارشناسان (شهرداری، سازمان نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی، آتش نشانی، شورای شهر، ستاد بحران و…) بر سر پروژه وقوع آن همچنان ادامه دارد. برخی کارشناسان می گویند؛ مسئولان امور نباید فقط به تذکر و هشدار به دست اندرکاران (به عنوان ناظر، مجری و مسئول گودبرداری) اکتفا کنند، بلکه باید برای جلوگیری از این گونه حوادث در یک گردش کار درست، اشخاص حقوقی دارای صلاحیت و تجربه کافی در قانون نظام مهندسی ساختمان برای این امر (یعنی گودبرداری) انتخاب کنند و سازمان یا نهادی مسئولیت نظارت مدام آنها را به عهده بگیرد. پاسخ متولیان به خبرنگار ما تلاش خبرنگار ما برای گفتگو با مهندس ناظر ملک، بی نتیجه ماند و وی با اشاره به نوشتن گزارش مرحله به مرحله کار، ارائه توضیحات را مشروط به حضور در سازمان نظام مهندسی نمود. رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران، نیز در گفتگو با پیام ساختمان با بیان اینکه در صورت ارائه گزارش به شهرداری از سوی این سازمان، علت عدم توقف پروژه را باید از شهرداری سؤال کرد، گفت: اگر واحد مسکونی مورد نظر ساخته شده، دیگر خطر رفع شده است اما دستور بازدید مجدد را خواهم داد. غفرانی در پاسخ به این سؤال که چرا مهندس ناظر اقدام جدی تری دراین باره انجام نداده است، گفت: بالأخره پاسخ به بخشی از این سؤال و عدم توقف را شهرداری باید بدهد چون ما دستور توقف را صادر کردیم. اگر شهرداری دستور توقف نداده باشد قطعاً خلاف است. وی افزود: در صورت احراز تخلف از سوی مهندس ناظر در شورای انتظامی به قصور مهندس ناظر رسیدگی می شود . غفرانی در پایان از قول مساعدت به رسیدگی مورد شکایت همسایه مجاور این ملک خبر داد. افزایش حجم کار و پنهان ماندن موارد تخلف مدیر کل معماری و ساختمان شهرداری تهران نیز با بیان اینکه باید بازدید موردی از این پروژه خاص صورت بگیرد و پس از مشاهده تخلف حتماً به این موضوع رسیدگی خواهیم کرد، گفت: باید چگونگی قصور از سوی مهندس ناظر، طراح و یا مأموران شهرداری مورد بررسی قرار بگیرد. جواد کریمیان اقبال، در پاسخ به این سؤال که چرا علیرغم دستور توقف، کار در پروژه ادامه داشته است، اظهار داشت: قطعاً موضوع را پیگیری می کنیم و از اینکه به عنوان یک رسانه فعال مواردی را که از دید ما ممکن است پنهان بماند، پیگیری می کنید تشکر می کنیم. وی تصریح کرد: ممکن است به دلیل افزایش حجم کار، موردی از دید ما پنهان بماند که با توجه به رسالت و تذکر رسانه ها قابل پیگیری و حل است. مدیر کل معماری و ساختمان شهرداری تهران گفت: در بحث تخلف مهندسان ناظر و مأموران شهرداری طبق تبصره 7 قانون به تخلفات رسیدگی و اعمال قانون می شود و در مواردی که تخلف ناشی از مهندس ناظر باشد به شورای انتظامی نظام مهندسی و تخلف مأموران شهرداری نیز طبق این تبصره به تخلفات اداری معرفی می کنیم. وی نیز قول مساعدت به رسیدگی مورد شکایت همسایه مجاور این ملک داد. *شبنم عزیزی