حال و روز صنعت ساختمان

گروه ساخت وساز: نمی دانم از کجا شروع کنم و کدام بخش صنعت بی سروسامان ساختمان را نقد کنم اما می دانم که در تمام بخش های این صنعت گسترده بی قانونی و بی مسئولیتی موج می زند؛ صنعتی که سهم عمده ای در اقتصاد کشور دارد و رونق آن ارتباط مستقیم با معیشت مردم دارد. متأسفانه مدت هاست که صنعت ساختمان دچار آشفتگی گردیده و عرصه جولان سودجویان فرصت طلب شده است. در این شماره می خواهم کلکسیونی از معضلات صنعت ساختمان را در بخش ساخت وسازهای شهری و تولید مسکن بازگو کنم تا شاید با خواندن این همه معضل، مسئولی دلش بسوزد و دستی بجنباند. دعوا سر لحاف ملا از کیفیت ساختمان شروع می کنم. سال هاست که نقل و قول های شهرداری و نظام مهندسی ساختمان تیتر یک روزنامه ها و نشریات تخصصی است اما در عمل همانیم که بودیم. روزگاری شهرداری تن به اجرای قانون می دهد و نظام مهندسی تخلف می کند و روزگاری دیگر نظام مهندسی عاجزانه درخواست اجرای قانون را دارد و شهرداری تن نمی دهد و این وسط برج های بلندمرتبه از میان کوچه های تنگ و تاریک در خلأ عدم نظارت و کشمکش مسئولان بدون رعایت حداقل ضوابط سر برمی آورند. حتی در برخی موارد که این دو نهاد با هم هماهنگ می شوند و تصمیم به انجام کار های اصولی ازجمله صدور شناسنامه برای ساختمان می گیرند، باز هم قدم ها لرزان است و هزاران مبادا پیش می آید تا جایی که صدور شناسنامه از3000 متر شروع می شود. راستی در این اوضاع و احوال گرانی کدام یک از شما مخاطبان در ساختمان های با زیربنای 3000 مترمربع در تهران سکونت دارید و اصلاً چقدر ساختمان های با متراژ بالای 3000 متر در تهران ساخته می شود؟ شاهد مثال اینکه با گذشت چندین ماه از اجرای این طرح هنوز اولین شناسنامه هم صادر نشده است. عده ای که زندگی را کسب سود می دانند، از هرج ومرج ایجادشده میان این دو نهاد مسئول ساخت وساز استفاده می کنند و هر جوری که صلاح می دانند، می سازند و تحویل مردم بی گناهی می دهند که در تمام عمرشان یک بار می توانند صاحب خانه شوند و حالا آرزو هایشان را بربادرفته می بینند. تا الآن کجا بوده اید؟ نظام مهندسی استان ها به کرات از شهرداری ها در رابطه با عدم اجرای قانون گله مند بوده و خواستار ورود نهادهای مسئول ازجمله وزارت راه و شهرسازی به موضوع شده اند، اما باید از آنها پرسید که راستی تابه حال چه عملکردی داشته اید؟ آیا در راستای وظیفه تان عمل کرده اید؟ با آمدن آقای مهندس ترکان نظام مهندسی استان تهران اعلام کرد که 70 درصد ساخت وساز تهران در دست 20 شرکت حقوقی است و به دنبال این خبر برخی از اعضای هیئت مدیره عنوان کردند که جلوی این کار را می گیریم و متخلفان را تارومار می کنیم. سؤال این است که دوستان تا الآن کجا بوده اید؟آغاز کار این 23 شرکت دیروز و امروز نبوده است قطعاً شرکتی با این عظمت سال هاست که فعالیت می کند. آیا اعلام نکردن این فاجعه تا به امروز خیانت به صنعت ساختمان نیست؟ نمی خواهم حق را به شهرداری بدهم چرا که بسیاری از کارهای شهرداری به منزله تیر خلاص نابودی صنعت ساختمان است اما با این وضعیت به برخی شهرداری ها حق بدهید که شرایط را مهیا ببینند و به توصیه دلسوزانه شما برای صنعت ساختمان بی توجه باشند. مقصر گود برداری تقدیر است راستی مسئولان محترم شهرداری و نظام مهندسی خبر دارید که گودبرداری های به عمق 60 سانتی متر در کشور ما جان می گیرد؟ و چه شرم آور است که با وقوع یک توفان در تهران نمای ساختمان ها ریزش می کند و عبور و مرور مردم به خطر می افتد. چندین سال است که پس از وقوع این حوادث به سراغ نظام مهندسی و شهرداری می رویم اما هرکدام به گونه ای از خودشان دفاع می کنند که گویی تنها عامل وقوع این حوادث تقدیر و مشیت الهی است. باید به زیرکی شما آفرین گفت که اینچنین حق و باطل را به گونه ای ماهرانه در هم می تنید. تشکل ها سایه هم را با تیر می زنند معضل دیگری که خودنمایی می کند اختلاف تشکل ها و سهم خواهی آنها در صنعت ساختمان است. تا دلتان بخواهد در صنعت ساختمان انجمن و تشکل داریم که هرکدام هم نام صنفی بر خود نهاده اند اما در عمل در درون این تشکل ها باندهای مخوفی شکل گرفته است که برخی درصدد کسب قدرت سیاسی و برخی در آرزوی ریاست بر تشکل های دیگر هستند. در عین حال برخی دیگر از تشکل ها از جمله انجمن کارگران ساختمانی صدایشان به هیچ جا نمی رسد و حتی از برآورده کردن ابتدایی ترین نیاز کارگان یعنی بیمه بر نمی آیند. جا دارد از تشکل های زیاده خواهی که از مسیرشان منحرف شده اند بپرسیم که چقدر به مرام نامه خودشان نزدیک هستند. امروز آنقدر اختلافات زیاد شده که برخی تشکل ها سایه همدیگر را با تیر می زنند. دست بجنبانید؛ تئوری بی فایده است تکلیف بافت های فرسوده چه باید بشود؟ آمارهایی که اخیراً در رابطه با میزان این بافت ها از سوی مسئولان ارائه می شود، عدد 76 هزار هکتار را نشان می دهد و ظاهراً در نوسازی این بافت ها پیشرفت که نکرده ایم هیچ، پسرفت هم داشته ایم. اغلب شهرداری ها در چند سال اخیر اقدام خاصی جز فربه تر کردن سرمایه داران و سازندگان در بافت فرسوده نداشتند. این سازندگان هر جا که سودآور بود ساختند و هر جا که سود هنگفتی نصیبشان نمی کرد را به امان خدا گذاشتند. دولت قبل هم که حتی در دادن وام نوسازی این بافت ها عاجز بود و تقریباً هیچ کاری برای ساکنان بافت فرسوده نکرد. دولت جدید هم در رابطه با این بافت ها فقط تئوری پردازی می کند و جلسات کارشناسی با حضور چهره های آکادمیک برگزار می کند. این وسط مردم حتی نمی توانند وامشان را دریافت کنند و خودشان بسازند. دوستان وزارت راه و شهرسازی «مردم محوری» در بافت فرسوده با رها کردن بافت فرسوده به امان خدا متفاوت است. زلزله شوخی ندارد دست بجنبانید. معماری فراموش شده یکی از مهم ترین موضوعاتی که پس از انقلاب اسلامی از سوی مسئولان مطرح بوده و مقام معظم رهبری هم بر اجرای آن تاکید داشتند، معماری ایرانی – اسلامی است. علیرغم اینکه این اصطلاح در ادبیات دولتمردان و مسئولان صنعت ساختمان وجود دارد اما امروز هیچ اثری از این معماری در شهر ها نیست و در واقع فراتر از یک نام حرکت نکرده است، چرا که جزییات آن هنوز تدوین نشده است. جا دارد مسئولان عزیز قبل از اینکه به فکر احیای معماری ایرانی- اسلامی باشند، فکری به حال تدوین الگو ها کنند. مشاوران املاک نرخ تعیین می کنند موضوع دیگر افزایش سرسام آور قیمت مسکن و عدم به کارگیری سیاست های درست و اصولی از طرف دولت است. منکر تأثیرات ناخواسته برخی متغیرها در این بی سروسامانی نیستیم اما یادمان باشد که این تمام ماجرا نیست. بی شک اگر دولت به طور اصولی بررسی کند، به سادگی به این موضوع می رسد که بخش عمده ای از تشنج بازار ناشی از سوداگری مشاوران املاک است و هر کس که یک بار گذرش به مشاوران املاک افتاده باشد، متوجه عمق فاجعه خواهد شد. در هیچ کدام از دولت ها عزمی برای مقابله با این معضل وجود نداشته است و مشاوران املاک کماکان نرخ تعیین می کنند. مسئولان وزارت راه و شهرسازی باور کنید در صورت کنترل مشاوران املاک بخش عمده قیمت مسکن کنترل خواهد شد و نیازی نیست که چشم بازار مسکن به مذاکرات سیاسی باشد.