مسکن سرمایه ای مردم را خانه دار نمی کند

مسکن همواره جزو کالاهایی است که در بسیاری از نقاط دنیا با مشکل کمبود روبه رو بوده است؛ این امر بدان علت است که این کالا یک نیاز همیشگی و غیرقابل جانشین در مقایسه با دیگر نیازهای بشر محسوب می شود. دولت ها نیز به فراخور حال خود، تولید و تأمین مسکن را جزو پیش فرض های برنامه ای خود قرار داده و برای حل آن چاره اندیشی کرده اند؛ کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. پس از انقلاب اسلامی دولت های مختلف سعی و خطاهای بسیاری دراین باره داشته اند که با توجه به وضع موجود به نظر می رسد هیچ کدام توفیقی در حل معضل کمبود مسکن نداشته اند؛ برخی کارشناسان معتقدند که علت اصلی این عدم توفیق بیشتر ناشی از یک مسئله است: دید به بخش مسکن با پیش فرض سرمایه ای؛ در برابر این نگاه گروه دیگری معتقدند که نباید مسکن را از حالت سرمایه ای خارج کرد چرا که باعث رکود در تولید مسکن و افزایش فاصله هر چه بیشتر بین عرضه و تقاضا می شود. پیام ساختمان به منظور آگاهی هر چه بیشتر مخاطبان نسبت به این موضوع به سراغ صاحب نظران رفته است. مصرفی کردن ضربه می زند مهرداد جوادی، در گفتگو با پیام ساختمان گفت: بیشتر انگیزه های تولید مسکن به خاطر رشد متناسب یا بیشتر از تورم است که برای سازندگان و دارندگان سرمایه انگیزه ایجاد می کند و اگر در شرایط حاضر بخواهیم مسکن را از حالت سرمایه ای خارج کنیم، باید دولت برای ایجاد تشویق ورود سرمایه به این بخش اقدام کند. وی در پاسخ به این سؤال که آیا مصرفی کردن مسکن وضعیت را بدتر می کند، گفت:. مصرفی کردن مسکن اگرچه خوب است اما در شرایط حاضر ضربه می زند. با توجه به اینکه مسکن تابه حال سرمایه ای بوده ، تغییر اینکه مسکن نباید سرمایه ای باشد، ضربه مهلک تری به این سیستم می زند. تا زمانی که دولت سیاست هایش را در این حوزه اصلاح نکند، یقیناً همین خواهد بود. جوادی در پاسخ به این سؤال که قدرت خرید مردم کشش سرمایه ای بودن بیشتر بازار را ندارد، خاطرنشان کرد: در وضعیت حاضر بازار به قدرت خرید مردم نگاه نمی کند بلکه بستگی به کشش خودش دارد و به سیر صعودی اش ادامه می دهد. در برخی مواقع شاهد بوده ایم که مردم توان خرید ندارند چرا که قیمت ها بالا رفته بود اما سازندگان با معاملات با همدیگر بازار را سر پا نگه داشتند. وی افزود: سال 88 که به دلیل افزایش قیمت ها مردم قدرت خرید نداشتند. همان افراد با آوردن مشتریان صوری به بنگاه ها معاملات صوری ترتیب می دادند و از طرفی این جو را از طریق مشاوران املاک به مردم منتقل می کردند که بازار خریدوفروش در رونق است. مردم هم زندگی شان را می فروختند و می آمدند. این کارشناس مسکن در خصوص اینکه مصرفی کردن مسکن در شرایط عادی تا چه اندازه باعث کاهش سوداگری می شود، گفت: وضعیت مسکن هیچ وقت در شرایط عادی قرار نمی گیرد چراکه سرمایه داران می توانند تمام برنامه های دولت را نقش بر آب کنند. بنابراین تا مسکن با برنامه دولت مصرفی نشود مافیای پنهانی وجود دارد که همه با هم یک مسیر را پیش می برند و در رأس آنها قطعاً مشاوران املاک طرفداران سرمایه دار هستند. دولت اقشار آسیب پذیر را حمایت کند بهروز سرابندی، رئیس مرکز توسعه صنعتی ساختمان نیز به پیام ساختمان گفت: به طورکلی مسکن باید به صورت مصرفی باشد و سرمایه داری و منافع اقتصادی از آن حذف شود؛ ولی متأسفانه اگر انگیزه سود از سازندگان حذف شود، رغبت آنان به ساخت مسکن کاهش می یابد و این بار را باید دولت بر عهده بگیرد. لذا سیاست گذاری مسکن باید به نوعی باشد که حالت سرمایه داری آن به حداقل برسد بنابراین این گزینه نباید به طور کامل حذف گردد بلکه دولت باید در حالت سرمایه ای بودن نهایت کمک را برای دهک های پایین اجتماع مبذول دارد و دهک های مرفه 7 تا 10 باید به صورت سرمایه گذاری به این موضوع بنگرند. وی در پاسخ به این سؤال که سرمایه ای بودن مسکن باعث افزایش قیمت ها می شود و رفته رفته هیچ کس قدرت خرید ندارد، گفت: اقشاری از اجتماع دارای رفاه نسبی بوده و مسکن با قیمت بالا را می توانند پذیرا باشند اما اقشار آسیب پذیر باید از سوبسید های دولت در قالب زمین های ارزان و وام های بلندمدت بهره مند شوند پس برای حدود 10 درصد جامعه افزایش قیمت مسکن بی نتیجه خواهد بود ولی برای اقشار پایین باید مساعدت مبذول گردد. سرابندی در پاسخ به این سؤال که برفرض اینکه با ادامه روند سرمایه ای بودن مسکن حاشیه سود برای سازندگان بالا برود، آیا این امیدواری وجود دارد که سازندگان ترغیب به ساخت شوند و شکاف بین عرضه و تقاضا کم شود، گفت: اگر ما با نگاه دوگانه به این مسئله بپردازیم یعنی خلأ کمبود مسکن را برای اقشار آسیب پذیر با کمک دولت پر کنیم، درصد بالایی از این خلأ پر می شود و اقشار مرفه با توجه به تعادل بازار می توانند مسکن مناسب خود را تهیه کنند و سازندگان نیز به تدریج و با اشباع شدن بازار از گزینه تجاری شدن کنار خواهند رفت. در شرایط فعلی باید از تهدید نمودن سازندگان و سرمایه گذاران خودداری نمود چرا که با نساختن مسکن توسط سرمایه گذاران، بخش مسکن دچار کمبود شدید می شود و مشکلات افزون می گردد. مسکن مصرفی شود فردین یزدانی، کارشناس مسکن هم در گفتگو با خبرنگار ما با بیان این مطلب که مسکن یک کالاست و تعریف کالا هم ارضای نیاز مصرفی است، به پیام ساختمان گفت:. بعد مصرفی باید قوی تر باشد زیرا خواه وناخواه بعد سرمایه ای را نمی توان از بین برد. وی افزود: به عقیده من در شرایط حاضر باید وجه سرمایه ای مسکن را کاهش دهیم زیرا اعتقاددارم اگر این انباشت ثروت به سمت کارخانه ها و تولیدات برود، مولد است و اولویت با بخش هایی است که امکان صادرات و توسعه پایدار دارند. اعتقاد دارم بخش مسکن خودبه خود برای سازندگان بدون هیچ گونه سیاست گذاری انگیزه ایجاد می کند. یزدانی خاطرنشان کرد: سرمایه ای بودن مسکن به این معنی است که برای حفظ ارزش مسکن بخریم و تا زمان گرانی نگه داریم که این کار پیامد منفی در بلندمدت برای کشور دارد. حتی این وضعیت سوداگری منجر به تولید مسکن برای مردم هم نمی شود. این کارشناس مسکن در مورد کشور های خارجی هم گفت: در کشوری مانند آلمان مسکن سرمایه حساب نمی شود و هیچ مشکلی در بخش مسکن ندارد اما در آمریکا و اسپانیا در بحران 2008 اروپا مسکن یک کالای سرمایه ای بود و بیشترین آسیب را دیدند اما آلمان آسیبی ندید. مسکن نمی تواند بار اقتصاد را بر دوش بکشد احمدرضا سرحدی، کارشناس مسکن نیز به پیام ساختمان گفت: پس از دفاع مقدس که مردم به شهر های بزرگ هجوم آوردند، مسکن تبدیل به بستر سوداگری و جذب سرمایه ها شد به گونه ای که بسیاری از پول های صنایع دیگر وارد این بخش شد. وی افزود: به خاطر تورمی که در این بخش داریم، بخشی دیگر از جامعه به خاطر حفظ ارزش ملک می خرند و نگه می دارند که این امر به خاطر نابسامانی اقتصادی است. اگر اقتصاد روان بشود و بقیه بخش ها هم شرکت کنند، صنعت ساختمان کمتر با هجوم سرمایه داران مواجه می شود و این یک ناهنجاری اقتصادی است. وی در پاسخ به این سؤال که آیا سرمایه ای بودن مسکن در کشور ما باعث رونق نمی شود، گفت: در شرایطی که با رکود و تورم مواجه هستیم باز هم مسکن بهترین بستر برای کسب درآمد است و حتی بانک ها هم این کار را می کنند و این یک بیماری است. تعادل این است که تمام بخش های اقتصادی فعال شوند و این بخش به تنهایی نمی تواند بار اقتصاد را بر دوش بکشد. سرحدی در پاسخ به این سؤال که اگر سرمایه ها به سمت تولید و صنعت بروند، با توجه به نیاز مبرم جامعه به تولید مسکن چه اتفاقی می افتد، پاسخ داد: در حال حاضر تعداد واحد های مسکونی کشور از تعداد خانوار ها حتی بیشتر است و درعین حال منجر به تعادل بازار و خانه دار شدن مردم نشده است بنابراین ما مشکل تولید ساختمان نداریم.