نقش معماری در پیشگیری از وقوع جرم

دکتر سعید فلاح فر، معمار ، پژوهشگر و استاد دانشگاه می گوید:موضوع نقش معماران در کاهش جرم از سه منظر متفاوت قابل بررسی است. در بخش اول باید به آنچه در آن معماری به طور مستقیم، تحت عنوان دفاع غیرعامل، در جلوگیری از جرم و جنایت موثر است، پرداخت. وی ادامه داد:معماری هم در مقیاس تک بنا و هم در مقیاس شهری، ساز و کارهایی برای ایجاد امنیت پیش بینی می کند. مهار مهاجمین و سارقین، نوعی مقابله با جرم و جنایت است. کالبد معماری، کاربر را، علاوه بر خطرات طبیعی و اقلیمی، در برابر خطرات انسانی و جنایی هم محافظت می کند. از طراحی قلعه ها و ساخت دیوارها تا جزئیاتی مثل در و پنجره ها و حتی ترفندهایی مثل دالان ها و پله ها، پلان بسته و ... همه و همه در این راستا واقع می شوند. در معماری ایرانی، خانه سمبل امنیت خانواده است و قلعه ها و باروها نشان امنیت شهر. عناصر شهری دیگری هم مثل کوچه های باریک و پیچ در پیچ، ساباط ها و... هم کارکردهای حفاظتی مخصوص به خود را دارند. دکتر فلاح فر، در خصوص بخش دوم نیز گفت:بخش دوم مربوط به کاهش انگیزه های جرم است. حفظ حریم خانواده در مقابل وسوسه های جنایی، در معماری ایرانی، ضامن جان و مال و ناموس ایرانیان بوده است. تأمین فضاهای لازم برای اعضای خانواده، سلسله مراتب دسترسی به کانون خانواده و ... نمی تواند در کاهش طمع دست درازان بی تأثیر باشد. مثال های دیگری هم هست که از نگاه روانشناسی و جامعه شناسی قابل تطبیق با گونه های معماری است. از جمله جرم شناسان امروزی اعتقاددارند؛ عکس العمل در مقابل اختلاف طبقاتی یکی از انگیزه های مهم جنایتکاران، به ویژه سارقان است. این انگیزه با بناهای درونگرای معماری ایرانی به حداقل می رسد. سادگی در نمای بیرونی و پرهیز از تزئینات و فخرفروشی های وسوسه انگیز، به وضوح در خانه های ایرانی قابل پیگیری است. وی در پایان گفت:سومین بخش، که از اهمیت مضاعفی برخوردار است؛ موضوع مدیریت و ارتقای فرهنگی به واسطه توانایی و نفوذ فراگیر معماری است. معماری با روابط کالبدی و جاذبه های بصری، ایجاد تعادل روانی در جامعه، افزایش احساس هویت ملی و تعلق خاطر اجتماعی، توسعه زیبایی شناسی و در نتیجه ارتقای مکارم اخلاقی و... پیوستگی های جمعی را تقویت و توان رفتاری جامعه و افراد جامعه را نهادینه می کند.