کشور معماری جنگ زده نمی خواهد

معماری هر شهر یا کشوری نمادی بیرونی است که توجه هر بازدیدکننده ای را به خود جلب می کند.بنابراین ضروری است که دولت به عنوان نهاد متولی نظارتی جدی بر این امر داشته و همواره درصدد ارتقای کیفیت و رفع مشکلات حوزه معماری باشد. اما آیا این مسئله تاکنون محقق شده است؟جایگاه دولت در حوزه معماری و شهرسازی چیست ؟چه چیز یا چیزهایی باعث شد معماری در کشور ما همواره یک صنعت مسئله دار تلقی شود؟آیا ما در حوزه دانشگاه و دانشجو مشکل داریم ؟ آیا مشکلات معماری ناشی از سلیقه و پول کارفرما است ؟ این سؤالات را پیام ساختمان در گزارش زیر با کارشناسان مطرح نموده است:قانونی در حوزه معماری نداریم غلامرضا میثاقیان، مدیرکل سابق دفتر معماری و طراحی شهری وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به این سؤال که تا امروز دولت ها، چه گام هایی در رابطه با ارتقای کیفیت معماری برداشته و نتیجه این اقدامات چه بوده است،به پیام ساختمان گفت: بدون تردید در حوزه معماری قوانین بسیارقدیمی است. تنها قوانینی که به آن استناد می شود یکی ماده یک قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال 51 است که در این ماده آمده است: برای هماهنگ کردن برنامه های شهرسازی به منظور ایجاد محیط زیست بهتر برای مردم و همچنین به منظور اعتلای هنر معماری ایران و رعایت سبک های مختلف معماری سنتی و ملی و ارائه ضوابط و جنبه های اصیل آن با در نظر گرفتن روش های نوین علمی و فنی و درنتیجه یافتن شیوه های اصولی و مناسب ساختمانی در مناطق مختلف کشور و با توجه به شرایط اقلیمی و طرز زندگی و مقتضیات محلی؛ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تشکیل می شود، اما در ادامه این قانون و در میان وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری، هیچ وظیفه ای در حوزه معماری برای این شورا تصویب نشده است. ما اساساً در زمینه معماری قانونی نداشته ایم که حالا انتظار داشته باشیم دولت ها اقدامی انجام دهند.وی در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود حساسیت ها و مطالبه های بسیار از معماران و شهروندان ، هیچ وقت قانونی برای معماری تصویب نشد، گفت : ما دو نوع قانون داریم: لایحه و طرح. لایحه از طرف دولت پیشنهاد می شود و طرح یعنی اینکه نماینده های مجلس احساس می کنند دولت از انجام وظیفه ای ذاتی یا ایجابی در زمینه ای غافل است. بنابراین قانونی را می نویسند و تصویب می کنند. بر این اساس تصویب قانونی برای معماری یا باید از کانال دولت عبور می کرد یا نماینده های مجلس نسبت به این موضوع حساسیت نشان می دادند اما حقیقت این است که در دولت و در وزارتخانه مرتبط، احساس نیاز و تقاضا وجود نداشت.وضع معماری بدآموز استکاظم معمار ضیاء ، دکترای معماری در پاسخ به این سؤال که شرایط کنونی ساخت و ساز و معماری کشور را چگونه ارزیابی می کنید، به خبرنگار ما گفت: واقعیت این است که وضع معماری ما نامطلوب، آشفته و بدآموز است. ما شهر را مثل یک کتاب باز می بینیم که هر بنایی در آن یک واژه است. بنایی که به ساختمان کنارش اعتنا ندارد و بی احترامی نموده و این بی احترامی را در جامعه تشویق می کند. ساختمانی که دروغ می گوید، ادای های تک و معماری سطح بالا درمی آورد والمان هایی که آشفته است و هیچ گونه تناسباتی ندارد و همه اینها تأثیر روحی می گذارد. بنابراین از دیدگاه جامعه شناسی و حتی از دیدگاه حقوقی وضعیت نابسامانی در حوزه معماری داریم. وی افزود: آنچه امروز اتفاق می افتد این است که نسلی در این شهرها در حال پرورش است که فرهنگ آن تحت تأثیر این نمای آشفته به آشفتگی فرهنگی، فکری و شخصیتی دچار می شود.کشور ما معماری جنگ زده نمی خواهد احمدرضا شوکت، استاد دانشگاه معماری در پاسخ به این سؤال که مرز بین معماری و بسازبفروشی را به عنوان یک شغل، چگونه مشخص می کنید و چقدر کارفرما در شکل کنونی معماری دخیل است، به پیام ساختمان گفت: اول باید بگوییم آیا کشور ما کشور جنگ زده است که تنها فکر و ذکرش ساخت سرپناه باشد ؟ مردم ما خانه هایی می خواهند که درخور فرهنگ ،هویت و البته متناسب با اقتصاد آنها باشد . وی افزود: وقتی صحبت از کارفرما می کنیم مردم فکر می کنند کارفرماها خودشان آپارتمان را از بیخ و بن طراحی می کنند . ما باید بپذیریم درصد زیادی از معماری های ساخته شده در کشور توسط معمارانی طراحی شده که از دل همین دانشگاه ها بیرون آمده اند؛ معمارانی که باید ساختار کیفی زندگی مردم را با طراحی مناسب بسازند ، امروزه تبدیل به نقشه کش هایی برای بسازوبفروشان سودجو شده اند که دغدغه شان نه آسایش و راحتی و نه کیفیت زندگی مردمی است که در این خانه ها زندگی خواهند کرد بلکه تنها پول است. متأسفانه طراحی در معماری کشورمان به کم ارزش ترین قسمت ساختمان سازی تبدیل شده است . شوکت گفت: سخن من با برخی از دانشگاه ها است که به واسطه اخذ پول مدرک دانشگاهی به دانشجویانی می دهد که نما را از بنا تشخیص نمی دهند .هرساله جامعه با فارغ التحصیلانی روبه رو می شود که برای ساختن نیامده اند بلکه برای تخریب آمده اند. بنده به نظام آموزشی معترض هستم که چرا هر دانشجوی بی استعداد ،بی ذوق و بی هنری را وارد محیطی می کند که با تک تک مردم در ارتباط است .مشکل ما نداشتن دانشگاه معتبر علمی استبهروز مرباغی (معمار ) با بیان این مطلب که مشکل کنونی ما در معماری داشتن یا نداشتن هویت نیست، به پیام ساختمان گفت: مشکل ما نداشتن دانشگاه معتبر علمی در عرصه معماری است. در طول سال چند دانشجوی معمار ارزنده از این دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند و چند تا از این دانشجویان می توانند یک کار ارزنده تحویل جامعه بدهند؟ باید بپذیریم شهرهای ما معماری کم ندارد، معمار کم دارد . ما نمی توانیم بگوییم شاعر نمی خواهیم اما نیما یوشیج را می خواهیم بیایید نگاهمان را تغییر دهیم .در جامعه کنونی دانشگاه های ما معمار تربیت نمی کنند بلکه مدارکی تولید می کنند که اگر به قاب دیوار هم تبدیل شوند دیوار به این قاب ها دهن کجی می کند . دولت کوتاهی کرد حسین هاشمی، استاندار تهران با اشاره به کم کاری های صورت گرفته در دولت نهم و دهم در زمینه اجرایی کردن معماری ایرانی- اسلامی در شهر تهران اظهار کرد: مسئولان دولت نهم و دهم برای اجرای دقیق معماری ایرانی و اسلامی در شهر تهران کوتاهی کردند و هم اکنون شاهد هستیم که سیما و منظر شهر به هیچ وجه با معیارهای معماری ایرانی و اسلامی همخوانی ندارد.وی تأکید کرد: مسئولان دولت نهم و دهم حتی در ساخت مسکن های مهر که متولی ساخت آن بودند نیز سعی نکرده اند به معماری ایرانی و اسلامی وفادار باشند و نمی توانیم انتظار داشته باشیم در مدت زمان اندک شاهد این نوع معماری در شهر تهران باشیم.