سنگینی سایه پول بر سر معماری

گروه معماری دکوراسیون: درک درست کارفرما از معماری، آشنایی او با مشکلات موجود برسر راه یک پروژه ساختمانی و اعتماد او به معمار، بنیادی ترین نقش را در شکل گیری اثری ارزشمند بازی می کند. اینکه کارفرما چه کسی و یا چه گروهی را برای طراحی پروژه بر می گزیند و اینکه او چگونه این کار را انجام می دهد بسیار حائز اهمیت است؛ یک معماری مطلوب همواره زمانی پدید آمده است که یک کارفرمای آگاه و خوب در زمان و مکانی مناسب کار را به معمار یا معمارانی کاربلد سپرده و یک گروه اجرایی خبره کار را مطابق اصول طراحی به سرانجام رسانده است. پر واضح است که لازم نیست کارفرما تحصیلات آکادمیک معماری را گذرانده یا مبانی تخصصی زیبایی شناسی را فراگرفته باشد. بلکه آنچه اهمیت دارد منطق کارفرما در پذیرفتن اصولی است که طرح را مبدل به فضایی با عملکرد مطلوب و رعایت اصول زیبایی شناختی می کند. اما این منطق از کجا ناشی می شود و چرا اینقدر در بین مردم ما نادر است؟ برای پاسخگویی به این سؤالات، سراغ چند کارفرما و دانشجوی معماری رفتیم : دستاورد کارفرماهای غیرمتخصص احمدرضا سعیدی ، کارفرما با بیان این مطلب که نصف کلان شهرهای ایران به خصوص تهران دستاورد همین کارفرماهای ناآشناست، به پیام ساختمان گفت: متأسفانه کارفرماها نظر معماران و مشاوران را قبول ندارند و اگر این افراد را در پروژه خود راه می دهند، به دلیل موانع قانونی است. وی افزود: بیشتر سازندگان در ایران، پزشکان و سرمایه دارانی هستند که برای سرمایه اندوزی بیشتر در این حوزه ورود پیداکرده اند و حضور کارفرمای غیرمتخصص باعث سردرگمی بیشتر معماران می شود .این کارفرماها که بیشتر خودرأی نیز هستند با ناشی گری خود تمام اصول معماری و آرامش یک مکان را برهم می زنند . سهم کارفرما در معماری ساختمان ترلان امینی، دانشجوی دکترای معماری در پاسخ به این سؤال که سهم یک کارفرما در معماری ساختمان چقدر است، به پیام ساختمان گفت: این میزان قابل تعیین نیست زیرا همه این تفکر را دارند که چون در پروژه هزینه می کنند، می توانند حرف اول و آخر را هم خودشان بزنند . مسئله دیگر اینکه بین کارفرما ،تهیه کننده و اسپانسر با معمار ،کارگردان و اجراکننده تفاوت وجود دارد که این موضوع در معماری شهرهای ایران نادیده گرفته شده است . وی با اشاره به اینکه ما نمی توانیم به طورکلی کارفرماها را از پروژه بیرون کنیم اما می توانیم با اطلاعات صریح و منطقی کار درست را گوشزد کنیم، افزود: شناخت کارفرما از زندگی و نوع شغل، زندگی یا فعالیتی که قرار است در فضای معماری انجام دهد بزرگ ترین کمک را به شکل گیری فضای مطلوب می کند. به عنوان مثال در حیطه معماری دفاتر کار و ادارات، یک پزشک باید بداند مطبی که قرار است در آن به ویزیت بیماران بپردازد چه ویژگی های محیطی، ارگونومیک و کاربردی دارد و چه موازینی باید در طراحی آن رعایت گردد یا دفتر کار یک وکیل دعاوی حداقل در ارتباط با مراجعین آن از ویژگی های خاص خود برخوردار است که وکیل باید به آن توجه کند. عدم قوانین سختی برای کارفرماهای غیرمتخصص محمد شریفی، دانشجوی کارشناسی ارشد معماری با بیان این مطلب که باید قوانین سفت و سختی برای کارفرماهای غیرمتخصص ایجاد شود، به پیام ساختمان گفت: این قوانین می تواند از بروز مشکلات فراوان در معماری جلوگیری کند. وی با بیان اینکه متأسفانه برخی از کارفرماهایی که توسط همین شهرداری برای کاری گماشته می شوند تخصص لازم را ندارند و هیچ ایده یا نوآوری در کارهای خود انجام نمی دهند، ادامه داد: ممکن است کارفرمایی غیرمتخصص نتواند فضای دلخواهش را طراحی و اجرا کند اما قطعاً با آگاهی نسبت به توانایی های معماران و متخصصان ، فضای مطلوب و ارزشمند را از نوع نازل و بی ارزش آن تمیز می دهد. او می داند کجا، کار را کاملاً به طراح وا گذارد، کجا با او مشورت کند و کجا نظر مستقیم خود را اعمال کند. متن کامل گزارش را در نشریه 199 بخوانید