ساخت و ساز ما کجای دنیاست؟

گروه ساخت وساز : درحالی که عمر ساختمان های کشور در بهترین حالت به 30 سال نمی رسد ، در کشوری مانند آلمان ساختمان های 50 سال ساخت نوساز به حساب می آیند . قطعا در به وجود آمدن این وضعیت عوامل زیادی دخیل هستند که ازجمله آنها می توان به کیفیت مصالح ساختمانی ، نظام حاکم بر ساخت وساز ، قوانین و آیین نامه ها و همچنین عملکرد نهاد های مسئول اشاره کرد . بنابراین یکی از راه هایی که می تواند به بهبود وضعیت ما بینجامد ، بررسی ساخت وساز کشور های توسعه یافته و مقایسه آن با کشور ماست . شهریار مشیری ، رئیس سازمان نظام مهندسی استان هرمزگان به عنوان کسی که سال ها در کشور های اروپایی تحصیل کرده و از طرفی در بطن ساخت وساز است ، به خوبی می تواند نظام ساخت وساز را با دیگر کشور ها مقایسه کند . در همین رابطه پیام ساختمان گفتگویی با وی ترتیب داده که در زیر آمده است : پیام ساختمان : قوانین ساخت وساز ما در مسائلی مانند نحوه صدور پروانه چقدر با کشور های توسعه یافته مطابقت دارد ؟ در ایران علاوه بر اینکه ضوابط صدور پروانه ساختمانی از کشور های توسعه یافته مانند اروپای غربی ، ژاپن ، آمریکا و کانادا بسیار عقب تر است؛ از کشور های حوزه خلیج فارس هم عقب تریم . صدور پروانه توسط شهرداری های ایران گاهی اوقات حتی تا 300 روز طول می کشد درحالی که در کشور های توسعه یافته یک هفته طول می کشد و هیچ کدام از ضوابط دست وپا گیر ما را ندارند . در کشور های خارجی مناطقی را برای بلندمرتبه سازی مشخص کرده اند و هر کس هر جا که صلاح دید ، نمی تواند بسازد . پیام ساختمان : آیا در کشور های دیگر هم طرح تفصیلی تعریف می شود ؟ قبل از جنگ جهانی دوم کشور هلند و بعد هم انگلستان شروع به نوشتن طرح های تفصیلی برای شهر ها کردند . بعد از جنگ جهانی دوم عملا طرح های تفصیلی کنار گذاشته شدند . در حال حاضر در هیچ کدام از کشور های توسعه یافته چنین طرح های را مصوب نمی کنند . ما شهرمان را پهنه بندی کرده ایم که مثلا املاک فلان منطقه باید کاربری مسکونی و املاک فلان منطقه باید کاربری خدماتی داشته باشند و جالب اینکه اگر کسی تمایلی به کاربری خدماتی نداشته باشد ، شهرداری بخشی از ملک او را می گیرد و بخش اندکی از آن را به کاربری موردنظر مالک تبدیل می کند . درحالی که شاید مالک به این کاربری راضی نباشد . در اسلام همچنین موضوعی نداریم که کسی مالک ملکی را ملزم به استفاده دیگری غیر از آنچه می خواهد ، بکند . موضوع عجیب دیگر اینکه در بسیاری از شهر های ایران ضوابط طرح تفصیلی به شما اجازه می دهد ، تا 300 درصد زیربنا بسازید ، اما شهرداری با گرفتن پول اجازه می دهد مردم تا 700 درصد زیربنا ساخت وساز کنند . پیام ساختمان : می خواهیم نظرتان را در رابطه با پول هایی که مردم به شهرداری می پردازند بدانیم این چه ضوابطی است که با پول خریدوفروش می شود ؟ چگونه در کوچه شش متری ساختمان 10 طبقه می سازند . دست مردم باز است که در هر منطقه ای با هر کاربری ساخت وساز کنند اما مثلا می گویند باید برای ساخت وساز تجاری چهار طرف ملک شما قابلیت دسترسی داشته باشد و علاوه بر این میزان پارکینگ به ازای هر واحد تجاری هم برای مالک و هم برای ارباب رجوع تأمین شود . کدام مرکز تجاری ما این ضوابط را دارد ؟ انبوه ساز در کشور های اروپایی موظف است به ازای هر 50 واحد مسکونی یک مهد کودک بسازد و دولت هیچ هزینه ای در این رابطه پرداخت نمی کند . علاوه بر این در یک مرکز تجاری تمام مغازه ها نمی توانند بوتیک بــاشند بلکه بـاید درصدی از آنها مانند آرایشگا ، کفاشی ، قنادی ، رستوران و کاربری خدماتی داشته باشند تا کسی که به این مراکز مراجعه می کند تمام احتیاجاتش را برطرف کند و از طرفی باعث ایجاد ترافیک نشود . عرب هایی که تا 50 سال پیش بادیه نشین بودند حالا بهترین ضوابط دنیا و بهترین مشاوران را دارند اما ما همه چیز را به پول تبدیل کرده ایم و شهرداری ها تحت نظارت دولت نیستند و هر جوری که صلاح بدانند عمل می کنند . در رابطه با شورای شهر که ما از انجمن شهر اروپایی ها تقلید کرده ایم ، بر خلاف کشور های اروپایی که حقوقدان ، شهرسازان و معماران بزرگ در شورا هستند ، در کشور ما افراد دانش و تخصص لازم را ندارند و شورا تبدیل به مجموعه ای سیاسی شده است . پیام ساختمان: در این کشورهای دیگرمنابع شهرداری از کجا تأمین می شود ؟ برخلاف ما که شهرداری ها مستقل هستند ، در کشور های توسعه یافته اولا دولت کمک می کند و بخش دیگر منابع از محل عوارضی مانند جمع آوری زباله ، استهلاک آسفالت توسط دارندگان خودرو و تأمین می شود . متن کامل این گفتگو در نشریه شماره 202 پیام ساختمان به چاپ می رسد.