تعاونی های مسکن، مشکلات و راهکارها

اشاره: شرکت های تعاونی مسکن یکی از نهادهایی است که مردم به منظور تهیه سرپناه و برای رهایی از رنج اجاره نشینی و خانه به دوشی سالانه، به عضویت آنها در می آیند. تعاونی مسکن یک شخصیت حقوقی متشکل از گروهی از افراد است که عموماً دارای امکاناتی محدود بوده و به لحاظ شکل مسکن، نیازهای مشترک احساس نموده و نیل به داشتن سرپناه را در سایه همکاری مشترک خویش محقق می دانند. در چنین شراکتی عضویت داوطلبانه بوده و کنترل دموکراتیک اعمال می شود و مشارکت اعضا در زمینه تأسیس سرمایه مورد نیاز شرکت تقریباً یکسان است. پیام ساختمان در نظر دارد ،ازاین پس در هر شماره از نشریه، به مسائل و مشکلات یک شرکت تعاونی مسکن و اعضای آن بپردازد و در مورد فعالیت های انجام شده توسط این قبیل شرکت ها مطالبی را درج کند . اما پیش از آن و به عنوان مقدمه ای برای سلسله گزارش های بعدی، در شماره حاضر به طور گذرا اشاره ای به پیشینه شرکت های تعاونی مسکن در ایران خواهیم داشت. پیشینه تعاونی مسکن بر اساس دو اصل اقتصادی عرضه و تقاضای مسکن استوار گردیده است.در ایران قبل از انقلاب اسلامی، توجه اصلی دولت عمدتاً به سمت عرضه کنندگان خصوصی مسکن بود. از طرفی دولت با نقش پذیری در تولید و عرضه مسکن، سیاست حمایت از تقاضاکنندگان مسکن را نیز در برنامه های عمرانی مدنظر قرار داده است. در برنامه عمرانی پنجم قبل از انقلاب نقش دولت در تولید مسکن به 32 درصد افزایش یافت. پس از انقلاب اسلامی سیاست دولت بر توجه به تقاضا کنندگان مسکن متمرکز شد و تقاضا کننــدگان نیز هـمزمان به عنوان « سازندگان مسکن » موردحمایت واقع شدند. درنتیجه انفرادی سازی با حمایت های دولت به ویژه در شهرها رونق گرفت. تعاونی های مسکن که تجمعی از تقاضاکنندگان مسکن بودند و تولید و عرضه مسکن در این تعاونی ها به منظور مصرف اعضا انجام می گرفت، در دهه اول پس از انقلاب رشد زیادی پیدا کردند و اقدامات مؤثری در عرصه زمین و مسکن برای اعضای خود به عمل آوردند. از برنامه اول توسعه ( 72 ـ 1368) سیاست دولت به سمت حـــمایت از عرضـــه کنندگان انبوه مسکن - بخش خصوصی -تمایل پیدا کرد. در برنامه های دوم و سوم توسعه اقتصادی، این حمایت ادامه پیدا کرد و بخش خصوصی محور تحرک بخش مسکن در ایران شناخته شد. در ادامه گرچه تعاونی های مسکن در برنامه توسعه به عنوان عرضه کنندگان مسکن مورد تأکید قرار گرفتند، اما حمایت های گذشته از تعاونی ها به تدریج کم گردید. ناگفته پیداست که بخش خصوصی تا زمانی به تولید و عرضه مسکن خواهد پرداخت که سوددهی مناسبی داشته باشد. هرگاه بخش مسکن با رکود مواجه شود، بخش خصوصی سرمایه های خود را به بخش های دیگر اقتصادی انتقال خواهد داد. درنتیجه اهداف بخش مسکن که بر اساس نیاز جامعه پیش بینی شده است، تحقق نخواهد یافت. ضرورت وجودی شرکت های تعاونی مسکن تا زمانی که به تقاضای مسکن به ویژه در جامعه شهری به صورت اساسی پاسخی داده نشود، وجود تعاونی های مسکن که هم جزو تقاضاکنندگان و هم جزو عرضه کنندگان مسکن هستند، ضروری می نماید. بر همین اساس روند تشکیل و ثبت تعاونی های مسکن روبه افزایش است و این حکایت از آن دارد که اقشار حقوق بگیر یکی از بهترین راه های تأمین سرپناه برای خود را تعاونی های مسکن می دانند. بنابراین دولت می تواند با اتخاذ حمایت از شرکت های تعاونی و اتخاذ سیاست های به روز و نظارت دقیق بر عملکرد این شرکت ها زمینه ایجاد رونق در بخش مسکن را فراهم بیاورد. در پایان لازم به ذکر می دانیم نشریه پیام ساختمان آمادگی دارد تا با تهیه گزارش و مصاحبه نسبت به انعکاس مسائل و مشکلات شرکت های تعاونی مسکن اقدام نماید. به همین منظور افراد و اعضای این شرکت ها می توانند با تحریریه نشریه به شماره 02188555610 داخلی 316 تماس بگیرند