بهینه سازی در مصرف آب

ایران یک بار دیگر در آستانه بحران آب قرارگرفته است. این مرتبه مسئولان حتی منتظر نماندند نوروز به پایان برسد تا خبر شرایط هشدارآمیز در 31 استان کشور را به خبرگزاری ها روانه کنند و حتی شنیده شد که شرایط اضطراری در ایام نوروز آن هم در استان پرباران مازندران مسئولان را به تکاپو انداخته است؛ آن هم استانی که در ایام نوروز امسال درهای برکت آسمانی را به روی خود گشوده می دید. شهر پربارش بابلسر تا پایان تعطیلات نوروزی شاهد بارش های پراکنده ای بود بااین حال مردم این شهر روز نخست سال را با قطعی آب سپری کردند. سؤالی که مطرح است اینکه آیا تمام این کمبودها آنگونه که مسئولان می گویند از مصرف بالای شهروندان و خشکسالی هایی که امسال وارد چهاردهمین سال شده است، ناشی می شود! طبق شواهد هواشناسی میزان بارش ها گرچه در سال های اخیر کاهش یافته است ولی این کاهش چندان محسوس و شدید نبوده که بحرانی چنین دامنه دار را رقم بزند. حتی بر طبق پژوهش های دانشگاهی مستقل، عامل مدیریتی و انسانی بیش از تغییر اقلیم در شرایط حال حاضر کشور دخیل بوده است. مسئولان وزارت نیرو بارها از رکوردداری ایران در مصرف آب و حامل های انرژی گفته اند و برای اثبات این گفته ها آمارها و شواهدی را ارائه داده اند. مصرفی که ریشه در بخش خانگی دارد و اوج آن شب هنگام و زمان غروب آفتاب است که شهروندان به منازل خود رجوع می کنند. گرچه مصرف بالای ایرانیان که ریشه در فرهنگ مصرف آنان دارد جایی برای انکار باقی نگذاشته است اما آیا تنها متهم بحران انرژی همین مردم هستند؟ تجربه کشورهایی که شرایطی اقلیمی مانند ما را تجربه کرده اند و همزمان تدبیری برای آن اندیشیده اند دگرباره این نکته ظریف را به اثبات می رساند که هر زمان تکنولوژی با «خردورزی» همراه باشد می تواند سرنوشت محتوم را نیز تغییر دهد. شاید یکی از مناطق جهان توسعه یافته که از نظر اقلیمی شباهت زیادی به ایران دارد شهر دنور و ایالت کلرادو در آمریکاست. شهری نزدیک به 700 هزار نفر جمعیت که گرفتار مشکلات آبی همانند ایران است. نمونه دیگر نیز مناطق مرکزی استرالیا است که ازنظر فرهنگ مصرف آب و انرژی از ایرانیان دست کمی ندارند. آنچه به مدد شهروندان این مناطق آمده است در یک کلمه یعنی «بهینه سازی» خلاصه شده است. مفهومی که با اصطلاح قدیمی، سنتی و در بسیاری از موارد ناکارآمد صرفه جویی تفاوت فراوانی دارد. مفهومی که اگر به آن بهای بیشتری داده می شد امروز ناودان های ساختمان های بابلسر برای تأمین آب شهر کافی بود و یا لامپ های فوق کم مصرف LED قیمت کمتری داشتند و در همه شهرهای دور و نزدیک یافت می شد. همچنین شیرهای چشمی و اهرمی در تمام خانه ها جای داشتند و عایق های حرارتی و صوتی به صورت الزام در ساخت وساز درمی آمد. شاید اگر بهینه سازی اهمیت داشت خودروسازها دیگر به ساخت پژو 405 و پراید نمی پرداختند که هر کدام چند برابر خودروهای استاندارد،بنزین مصرف کرده و به ترتیب 30 و 20 برابر آلودگی ایجاد می کنند.شاید هرچند دیر اما زمان آن رسیده باشد که بهینه سازی انرژی از شعار سمینارها و همایش ها فراتر برود.