آموزش باید دائمی باشد

گروه تأسیسات: امروزه تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص و کارآمد از عوامل کلیدی و انکارناپذیر در توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور محسوب می شود و هر نوع سرمایه گذاری کلان در بخش های مختلف اقتصادی نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری در بخش نیروی انسانی و توسعه منابع این نیرو است. ایران نیز در این زمینه از سابقه دیرینه آموزش فنی برخوردار است. در حال حاضر 600 مرکز آموزش فنی و حرفه ای دولتی و 17 هزار مرکز خصوصی به کار آموزش نیروی کار متخصص، نیروی کار ماهر درجه 1 و درجه 2 اشتغال دارند. ساختار آموزش فنی و حرفه ای استانداردسازی آموزش و تربیت نیروی متخصص آشنا به آخرین تکنولوژی ها از ابتدا از موضوعات مورد حساسیت در بین متولیان امر بود، به همین دلیل واحدهایی برای تعلیم فعالیت های کارگری ماهر و تکنسین ها دیده شد. این مراکز بر اساس آخرین آمار مستند قبل از انقلاب در سال 1353 به 7 مرکز آموزش حرفه ای، 3 مرکز کارآموزی و 21 مرکز آموزش جوار کارگاهی می رسیدند. پس از انقلاب بر اساس ساختار این مؤسسات فعالیت برخی از مؤسساتی که زیر نظر وزارت کشور و برخی مؤسسات زیر نظر وزارت بهداری و بهزیستی قرار داشتند نیز به وزارت کار محول شد و از واریز درآمدهای خود به بودجه عمومی نیز مستثنی شدند. در 25 تیرماه 1359 وزارت کار و امور اجتماعی اجازه یافت تا با تمرکز اداره کل آموزش فنی و حرفه ای سازمانی به نام آموزش فنی و نیروی انسانی به وجود آورد. البته این نام در سال 1360 با تصویب هیئت وزیران به سازمان آموزش فنی و حرفه ای تغییر کرد. هدف این بود که بر اساس سیاست های دولت در بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات به تأمین و تربیت نیروی انسانی بپردازد، به این ترتیب 59 واحد عموماً بزرگ آموزش زیر نظر این سازمان قرار گرفتند. البته باید به وجود مراکز آموزش جوار کارگاهی و بین کارگاهی در واحدهای صنعتی عمدتاً بزرگ و آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای بخش خصوصی در کنار مراکز آموزشی دولتی نیز اشاره کرد که با کسب مجوز از وزارت کار و امور اجتماعی فعالیت های آموزشی داشتند. تعدد و وسعت این پروژه ها سازمان را با انبوهی از مشکلات مواجه کرد، همزمان نیز رشد تقاضای اجتماعی سازمان را به استفاده از مراکز استیجاری مجبور کرد تا با واگذاری موقت و بالاخره واگذاری سازمان به تعهدات خود عمل کند. تعداد این مراکز سازمان در سال 82 تا میزان قابل توجهی یعنی 580 مرکز رسید. این در حالی بود که عوامل آموزشی مانند منابع انسانی و تجهیزات و تکنولوژی آموزشی متناسب با نیاز در اختیار سازمان قرار نگرفت. رشد بسیار بالای آموزشگاه های آزاد و نیز تأسیس مراکز جدید (هرچند با رشدی کند) حیطه فعالیت سازمان را به شدت گسترش داد. آموزش تکنسین های تأسیسات ساختمانی گرچه در مسابقات مهارت حرفه ای اعضای تیم ایران در مقام ششم جهانی قرار دارند که نشان از توانایی آموزش فنی و حرفه ای در ایران دارد اما آموزش در همه مراکز فنی و حرفه ای در یک سطح قرار ندارد. غلام احمدی، مدیر یک کارگاه لوله کشی ساختمان در این زمینه به خبرنگار پیام ساختمان گفت: ترجیح من این است که کارگر را خودم آموزش دهم و آماده کنم. الآن 4 نفر در این کارگاه کار می کنند و یک نفر آنها کاملاً در کار استاد شده است. وی با اشاره به اینکه خود نیز کار را به همین صورت آموخته است، گفت: البته من دوره های درجه یک جوشکاری را گذرانده ام و کار فنی را از هر دو طریق آموزش و کار یاد گرفته ام اما آموزش بهتر لزوماً به کار بهتر منجر نمی شود. در حال حاضر آموزش خودیار فنی تأسیسات ساختمانی در زمینه هایی مانند لوله کشی آب و گاز ساختمان، نگهداری تأسیسات حرارتی خانگی و ... انجام می گیرد. آقای احمدی در زمینه لزوم آموزش در زمینه لوله کشی گفت: شاید در زمینه هایی مانند تعمیرات برقی، تأسیسات حرارتی و فنونی که بیشتر علمی هستند آموزش نیاز باشد اما من این نیاز را در لوله کشی ندیده ام و سیستم در همه جا یکسان است. گرچه این حرفه هم زیروبم هایی دارد. بهرام نیکمرام ؛ تکنسین گازکشی با این نظر موافق نیست. او نیز آموزش فنی حرفه ای را از سر گذرانده و 25 سال در خانه های مردم کار کرده است: « من فراتر می روم و می گویم تکنسین ها باید در یک سیر آموزش دائمی قرار بگیرند، مثلاً در زمینه گاز کارهای زیادی شده و قوانین تازه ای وضع می شود که ما در کارگاه های خودمان و حتی اگر در شرکتی کار کنیم از آن مطلع نمی شویم. گاه تجهیزات جدیدی می آید که روح ما نیز از آن خبردار نیست، برای همین می گویم باید در جریان اخبار و آموزش های دوره ای قرار بگیریم.» وی در مورد وضعیت بازار کار خود می گوید: «شرکتی را به منظور لوله کشی گاز تأسیس کرده ام اما الآن به مدت 3 ماه است که تنها یک پروژه به من محول شده است. رکود صنعت ساختمان روی همه تأثیر گذاشته اما روی کارگران بیشترین فشار را می آورد چون کارگر به جز حرفه خود هیچ سرمایه ای ندارد و اگر پروژه ای نداشته باشد درآمد وی نیز از بین می رود و هیچ امنیت شغلی ندارد.» این فعال تأسیساتی ادامه داد: سرمایه دار ممکن است وارد بازار ساختمان شود اما اگر برای او مقرون به صرفه نباشد سراغ کارهای دیگری می رود و سرمایه اش را وارد بازارهایی مانند سکه و دلار و ... می کند. کار ما هم طوری نیست که همیشه پروژه داشته باشیم ممکن است یک ماه چند تا پروژه سنگین به ما بخورد ولی بعد برای 3 تا 4 ماه بیکار باشیم.»