اجرای طرح کاهش تلفات برق

«تابستان امسال با خاموشی همراه خواهد بود» ، این را غلامرضا خوش خلق ؛ معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر می گوید و دلیل آن را نیز خشکسالی و کاهش ظرفیت سد های کشور عنوان می کند که 15 درصد برق کشور را تولید می کنند . برای مواجهه با خاموشی های احتمالی سه ماه تابستان ، قرار است در طرحی 2500 تا 3000 مگاوات برق مصرفی کشور کاهش یابد . این در حالی است که پیک مصرف تابستان سال گذشته به 49 هزار مگاوات رسید .بر اساس آمار ها حدود 70 درصد کل تلفات برق کشور در شبکه های توزیع برق که وظیفه انتقال انرژی از نیروگاه ها به مصرف کنندگان را بر عهده دارند ، صورت می گیرد . همین عامل موجب شده که خاموشی ها در ایران 50 برابر کشور های توسعه یافته باشد ، یعنی چیزی حدود 500 دقیقه در سال .50 برابر قطعی برق در ایران80  درصد از حدود 30 میلیون مشترک کشور را مشترکان خانگی تشکیل می دهند که حدود یک سوم از مصرف کشور را به خود اختصاص داده اند ، سایر مصارف تجاری ، کشاورزی و صنعتی در سال های اخیر رشد زیادی داشته است که البته با اقدامات شرکت توانیر و پیشرفت هایی که در صنعت برق صورت گرفته ، تلفات برق کاهش یافته است . سال پیش بود که کمیته راهبردی کاهش تلفات برق منطقه ای تشکیل شد با این هدف که تا پایان سال 94 تلفات برق به کمتر از 10 درصد برسد . البته از همان زمان نیز برخی از روسای منطقه ای توانیر این گفته را عملی نمی دانستند؛ به گونه ای که برخی از مدیران زیرمجموعه توانیر حاضر به امضای میثاق نامه کاهش تلفات نشدند و منجر به برکناری چند مدیر برق منطقه ای شد .بنا بر برخی شنیده ها آرش کردی؛ مدیرعامل جدید توانیر درباره امکان اجرایی شدن طرح ملی کاهش تلفات برق تردید هایی دارد . در همین حال خبر ها از ششمین سال جمع آوری لامپ های پرمصرف از واحد های تجاری حکایت دارد ، اقداماتی پیشگیرانه برای مقابله با پیک مصرف تابستان 94 . بر اساس بخشنامه هیئت دولت استفاده از لامپ های پرمصرف التهابی ، مدادی ، خیاری و… ممنوع است .به نظر می رسد بزرگ ترین مشکل بر سر راه مدیریت مصرف و تلفات نه فقط سیستم های انتقال و توزیع بلکه تغییر رفتار مصرفی شهروندان به سمت الکترونیکی شدن هر چه بیشتر وسایل زندگی است؛ به عنوان مثال وسایلی که در وضعیت Standby قرار دارند 8 درصد مصرف برق را به خود اختصاص می دهند .به گفته حمید چیت چیان ، وزیر نیرو، سال گذشته تلفات برق در شبکه توزیع بیش از دو درصد کاهش یافته و از 15 درصد به 8/12 درصد رسیده است . این رقم در برخی از کشور های توسعه یافته نزدیک به 5 درصد است که نشان می دهد برای رسیدن به شرایط ایده آل ، مجموعه توانیر راه درازی در پیش دارد .به گفته منوچهر جعفری؛ مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران درصد زیادی از تلفات برق کشور به مسائل غیر فنی بازمی گردد و رسیدن به تلفات زیر 10 درصد نیاز به تغییر رفتار و همچنین طراحی دقیق شبکه توزیع دارد و اقداماتی مانند کاهش یا حذف شعاع تغذیه ، ارتقای کیفیت شبکه های توزیع و استانداردسازی لوازم و تجهیزات و هوشمند سازی شبکه توزیع از راهکار های جعفری برای رسیدن به این هدف است .ابهام در آماردر حال حاضر 30 میلیون مشترک برق در کشور وجود دارد که سالانه نیز یک میلیون و 500 هزار مشترک دیگر بر این آمار افزوده می شود . تعداد بالای نیروگاه ها در کشور حکایت از آن دارد که دیگر نمی توان تنها بر افتتاح نیروگاه هایی اکتفا کرد که مصرف سوخت کشور را بالا می برند ، بلکه با بهینه سازی و بالا بردن راندمان نیروگاه ها می توان کمبود برق کشور را جبران کرد . ظرفیت برق کشورتا پایان سال 94 باید به 10 هزار مگاوات افزایش یابد که 7300 مگاوات آن از طریق تغییر نیروگاه های گازی موجود به سیکل ترکیبی به دست می آید اما برای رسیدن به یک سیستم پایدار و کاهش میزان تلفات به میزان استاندارد نیاز است ساختار ها و زیرساخت های برق مورد بازنگری قرار بگیرد .آمار تلفات برق نیز ابهام برانگیز است؛ به گونه ای که نمی دانیم در چه شرایطی و با چه مقیاسی 15 درصد تلفات صورت می گیرد و همین امر به ابهام در درک مشکلات تلفات برق منجر شده است . تناقضات در آمار این گفته مدیریتی را به ذهن متبادر می کند که «چیزی را که نتوان انـدازه گیری کرد ، مــدیریت هم نمی توان کرد» . وقتی هنوز زیرساختی برای اندازه گیری تلفات وجود ندارد ، سؤالی که مطرح می شود این است که چگونه چنین اظهارنظر هایی مبنی بر کاهش تلفات صورت می گیرد ؟ کاهش تلفات در هر دو بخش فنی و غیر فنی نیازمند بررسی های خاصی است تا امکان پیاده سازی درست راهکار های کاهش تلفات فراهم گردد ، اما متأسفانه تصمیمات عاجل و بدون سبقه مطالعاتی باعث شده که نه تنها تلفات کاهش نیابد بلکه در درازمدت خود عامل ایجاد مشکلات دیگری شود.