به عمل کار برآید

گروه ساخت وساز : درگذشته های نه چندان دور معماری و ساخت وساز ایرانی ها زبانزد خاص و عام بوده است و امروز به هر گوشه ای از کشور که نگاه کنیم ، ساختمان هایی را می بینیم در حد شاهکار ؛ شاهکار هایی که نشان از نبوغ بالای سازندگان و معماران وطنی دارد و بر این اساس گزاف نیست اگر گفته می شود : «هنر نزد ایرانیان است و بس.» اما سؤال این است که امروز هم همین ادعا را می توانیم داشته باشیم ؟ واقعا ساخت وسازهای ما شباهتی به هنر دارد ؟ چرا دیگر خبری از معماران بزرگ همچون شیخ بهایی ، خواجه نصیرالدین طوسی و لرزاده نیست ؟ آیا تولید دانش روبه افول است که معماران و سازندگان ما اثری جاویدان خلق نمی کنند یا اینکه دانشگاه های ما آنقدر سرگرم تولید دانش شده اند که یاد شان رفته است این دانش باید به عمل منتهی شود ؟ اینها را نوشتم تا بگویم اگر در گذشته مفاخر زیادی در صنعت ساختمان داشته ایم و امروز خالی از این گوهر ها هستیم به این علت است که بیشتر مهندسان و معماران ما تنها شکل تئوریک کار را می دانند و در میدان عمل با موانع و مشکلاتی مواجه هستند به طوری که بعضا ممکن است قافیه را به افراد باتجربه که هیچ واحد درسی پاس نکرده اند و در هیچ آزمایشگاه مصالحی نبوده اند ، ببازند . بر این اساس آیا می توان گفت«سیستم آموزشی ما چندان که باید کاربردی نیست ؟» ساده و بی آلایش چند روز پیش سازنده ای به نام آقای مولایی به عنوان یکی از مخاطبان پیام ساختمان بر ما منت نهاد و در محل نشریه هم کلام شدیم . حرف هایش به قول سهراب «مثل یک تکه چمن روشن بود»؛ ساده و بی آلایش فارغ از فرمول و اصطلاحات فرنگی . حرف هایش شباهتی به برخی ساختمان های کج ومعوج ، و ناهماهنگ معماری امروز نداشت . می دانست از ساختمان چه می خواهد . می گفت از ساختمان های معیوبی که برخی با تحریف دانش مهندسی می سازند ، خجالت می کشم . مولایی بخش های ساختمان را عضوی از بدن خودش می دانست . کتاب خواندن کافی نیست مولایی سال 1338 شاگرد بنا بوده و آرام آرام با اندوختن تجربه سازنده شد . به اعتقاد وی ، کسی که فقط طوطی وار کتاب بخواند ، به هیچ جایی نمی رسد و به همان اندازه که کتاب می خواند باید در ساختمان کار کند : «برخی مواقع که قرار است نقشه مهندس طراح را اجرایی کنم در خلال کار متوجه ایرادات اساسی در نقشه می شوم و ایراد کار را توضیح می دهم . آنقدر تجربه دارم که چشمانم دقیق ترین ابزار اندازه گیری شده است .» به ندرت ناظر را دیده ام این سازنده تجربی اظهار می کرد : «من شاهدم که بسیاری از سازندگان و اوستاکار ها بدون اینکه سفال را زنجاب کنند ، در دیوار استفاده می کنند و مهندس ناظر هم هیچ ایرادی نمی گیرد . درحالی که این روش دیوارچینی برای ساختمان سم است چون ملات به سفـــــــال نمی چسبد . بنده این همه سال کار کرده ام و به ندرت چشمم به جمال مهندس ناظر روشن شده است درحالی که باید ناظر در جهت حفظ منافع کارفرما به سازنده کمک کند . اعتقاددارم هزار سال هم که درس بخوانی بازهم باید عملا کار کنی تا یاد بگیری . متن کامل این گزراش در نشریه شماره 212 پیام ساختمان به چاپ می رسد.