تک نرخی شدن ارز و صنعت تاسیسات

گروه تأسیسات: بسیاری از تجهیزات تأسیساتی از کشورهای اروپایی و آسیایی به کشور وارد می شوند. تجهیزات الکترونیکی، آشپزخانه، برخی از عایق ها، برخی قطعات پله برقی و آسانسور مخصوصاً قطعات الکترونیکی موتور آن و حتی برخی از برندهای سرمایشی و گرمایشی. حتی اگر بیشتر قطعات بخش های مختلف تأسیسات در داخل کشور ساخته شوند به دلیل مزیت های اقتصادی یا فنی برخی از قطعات حساس به خارج از کشور فرستاده می شود. این شیوه ای است که در بسیاری از شرکت های بزرگ دنیا نیز معمول است و لزوماً ارتباطی با ناتوانی های فنی ندارد. سال ها دولت برای ساده تر شدن ارتباط با خارج و در نتیجه واردات نرخ ارز، دوگانه – دولتی و آزاد- را در دستور کار قرار داده بود. همین امر به واردات بیشتر منجر شد که از دلایلی است که تولید در کشور صرفه اقتصادی ندارد. درحالی که این نگرانی وجود داشت که بعد از رفع تحریم های هسته ای و تسهیل ارتباطات با کشورهای اروپایی و آمریکایی، بسیاری شرایط را برای واردات مناسب تر می دیدند. تدبیر تک نرخی کردن ارز در این شرایط به تولید داخلی و کاهش واردات منجر می شود. گرچه بازرگانانی هستند که هم اکنون نیز به دلیل مشکلاتی که بر سر راه دسترسی به ارز دولتی قرار دارد از خیر آن گذشته اند و تجارت را به صورت کاملاً آزاد دنبال می کنند.تک نرخی شدن نزدیک استبعد از رشد فواره ای نرخ ارز آزاد و بالا رفتن نرخ ارز دولتی برای نخستین مرتبه این امید ایجاد شد که دولت به یکسان سازی نرخ ارز دولتی و آزاد دست بزند. ازاین رو بسیاری از کارشناسان و حتی دولتیان صحبت از فرارسیدن زمان تک نرخی شدن ارزها می کنند. کورش پرویزیان، مدیرعامل بانک پارسیان و عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران یکی از این افراد است. وی با بیان اینکه توافق هسته ای شرایط را برای تک نرخی شدن ارز مهیا می کند، گفت: یکی از این شرایط نزدیک شدن نرخ ارز در بازار آزاد به نرخ ارز مبادله ای است که این امر به صورت تدریجی در حال انجام است و به نظر می رسد طی یک بازه زمانی که بانک مرکزی در نظر دارد این اتفاق روی می دهد.کاهش رانت های ارزی و فسادهای اقتصادی یکی از اهداف سیاست های پولی دولت است. البته رسیدن به این هدف نیاز به ثبات اقتصادی دارد که با شرایط غیرقابل پیش بینی حاضر این هدف ساده به نظر نمی رسد. به گفته عضو هیئت مدیره کانون سهامداران حقیقی؛ متغیر بودن نرخ ارز از یک سو و تعیین سه نرخ ارز از جمله مشکلات زیرساختی است که تولید کشور را تهدید می کند. سهیلا فروزانی فر؛ نرسیدن به ارز تک نرخی را مسئله ای جدی می داند که نیاز به کارشناسی دارد.در روزهای پایانی سال پیش رئیس بانک مرکزی از آماده شدن مقدمات اجرای ارز تک نرخی در بازار سال 94 خبر داد. در هنگام نوشتن این گزارش نرخ فروش دلار در بازار آزاد برابر 3345 تومان بود، درحالی که نرخ ارز در بودجه سال 94 رقمی معادل 2850 تومان است و نرخ ارز بانکی تنها 50 تومان با آن تفاوت دارد.گرچه بیش از پنج ماه از سال 94 می گذرد، نوسان قیمت دلار روی مرز سه هزار تومان این احتمال را بالا برده که بانک مرکزی به سمت تک نرخی شدن ارز قدم بردارد به ویژه که نوسانات دلار با تغییر نرخ رسمی و همچنین انحلال مرکز مبادلات ارزی همزمان بوده است. البته با توجه به کوچک بودن اقتصاد ایران و اینکه از هر تحولی تأثیر می پذیرد مسئولان بانک مرکزی باید این کار را برنامه ریزی شده به پیش ببرند.ممانعت از واردات همیشه درست نیستصنعت تأسیسات ساختمانی بسیار گسترده است و از بخش های مختلفی تشکیل می شود، به همین سان قضاوت درباره واردات و تأثیری که از تک نرخی شدن ارز می برند نیز متفاوت است. در این میان دو گروه هستند که تغییر تک نرخی شدن ارز روی بر آنها تأثیر مثبتی دارد، نخست؛ صنایعی که 100 درصد در ایران تولید می شوند و در صورت توان به خارج از کشور نیز صادرات دارند. از جمله شرکت هایی مانند برخی از تولیدکنندگان انواع لوله ها، سنگ، سرامیک و کاشی، برخی دستگاه های تهویه مطبوع و غیره. در شرایطی که در فضای جولان برخی کالاهای عموماً چینی، کالاهای داخلی باکیفیت بیشترین تأثیر را می پذیرند و مزیت اقتصادی خود را از دست می دهند، در صورت افزایش صادرات و رونق ساخت وساز با تدابیر مالی در جلوگیری از ورود کالاهای بی کیفیت، این شرکت ها بیش از دیگران سود را خواهند برد. برای مثال قطب انواع پلیمر، لوله های پلی اتیلن و پلی کا در ایران، شهر اصفهان است. ایران به دلیل مزیت مواد اولیه ارزان قیمت و توان فنی بالا از پتروشیمی های اراک و ماهشهر توان صادرات این محصول به دیگر کشورهای همسایه را دارد. مخصوصاً اینکه کشورهای منطقه ایران به جز ترکیه از نظر فنی و اقتصادی نسبت به ایران از جایگاه پایین تری برخوردار هستند.گروه دومی که تأثیر کمی از تک نرخی شدن ارز خواهند برد، تولیدکنندگانی هستند که تقریباً با هر قیمتی خریدار خود را دارند. به دلیل نوع بازار هدف این صنایع کالاهای لوکس با کمی بالاتر رفتن قیمت ارز مرجع تغییر محسوسی نخواهند داشت. بازرگانان این بخش اگر تاکنون از خیر ارز دولتی نگذشته باشند دیگر وقت آن رسیده که به ملزومات بازار آزاد تن در دهند. کالاهایی مانند شیرآلات لوکس، وسایل حمام و آشپزخانه، برخی از کالاهای صنایع الکترونیکی مانند جاروی مرکزی، انواع آیفون ها و سیستم های امنیتی و حفاظتی از این جمله هستند.گروه سوم اما احتمالاً از تک نرخی شدن ارز بیشترین مشکل را پیدا می کنند. در شرایطی که هنوز این صنایع در ایران پای نگرفته و همچنین این صنایع مانند صنایع روشنایی و ورود لامپ های فوق کم مصرف LED و هالوژنی نیاز است واردات هدفمند آنها موردتوجه قرار می گیرد. کاهش تعرفه گمرکی، توسعه تولید آنها در داخل و تبلیغ جهت استفاده از آنها از جمله راهکارهایی است که به صورت برنامه ریزی شده استفاده از این تجهیزات را رونق می دهد.برخی از صنایع تأسیساتی مانند آسانسور و پله برقی، ابزار و ماشین آلات و تأسیساتی مانند انواع جوش و برش و مانند آن بسیار به واردات وابسته هستند، به گونه ای که هرگونه تغییری در نرخ ارز توان رقابتی آنها را دچار مشکل می کند. صنعت آسانسور هم اکنون نیز با مشکلات استاندارد و ایمنی دست در گریبان است و برخی از شرکت ها برای ارزان شدن کالاهایشان از عناصر ایمنی دستگاه ها کم می کنند که در دوره ای حتی اعلام خطر وزارت کشور را به ویژه در شهرستان ها در پی داشته است.گزینه ممانعت برای واردات و توسعه تولید داخل همیشه گزینه درستی نیست. گرچه کشور به توسعه صادرات نیازمند است اما واردات برخی از تجهیزات و دستگاه هایی که کشور در آن هیچ مزیت فنی و اقتصادی ندارد، برای به روز بودن صنعت و مصرف کنندگان و بهره از تمام امکانات توسعه الزامی است.