زمین کج ، ناظر معوج

کد مطلب : 3086 گروه ساخت وساز : صنعت ساختمان و مشاغل مرتبط با آن جزو حادثه خیزترین مشاغل کشور به شمار می روند به گونه ای که هم اکنون 46 درصد کل حوادث ناشی از کار در پروژه های ساختمانی اتفاق می افتد که متأسفانه 70 درصد آن منجر به مرگ ومیر نیروی کار می شود . از طرفی گودبرداری یکی از مهم ترین علل حوادث در این بخش به حساب می آید . این در حالی است که بر اساس استانداردهای بین المللی هر حادثه منجر به فوت باعث از بین رفتن 7500 روز کاری می شود و طبق آمارهای بین المللی هرساله 60 هزار حادثه منجر به فوت در کارگاه های ساختمان سازی دنیا رخ می دهد . پیام ساختمان در ادامه تهیه سلسله گزارش های خود از پروژه های ساختمانی سطح شهر در باره چند مورد گود برداری به کنکاش پرداخته است . مهار دیوار به روش سنتی در کوچه پس کوچه های اطراف خیابان قزوین راه می افتم . دنبال ساختمانی می گردم که در مرحله گود برداری باشد که ناگهان دو قطعه چوب بلند که نقش مهاربند را برای دیواره یک گود ایفا می کنند ، نظرم را به خود جلب می کند . نزدیک تر که می روم تمام واقعیت خودش را عیان می کند؛ دو قطعه چوب به وسیله کمی گچ به دیواره همسایه چسبانده شده اند تا از سقوط آن جلوگیری کنند . کار گود برداری به اتمام رسیده و اتفاق خاصی رخ نداده است . یکی از کارگران به پیام ساختمان می گوید : اگر قرار باشد دیوار پایین بیاید ، این چوب ها هیچ تأثیری در مهار دیوار ندارند . او از بی مسئولیتی کارفرمایی می گوید که جان کارگران برایش اهمیتی ندارد : «انسان خیلی زود حوادث را فراموش می کند . قبلا هم یک بار دیوار ساختمان همسایه در یکی از پروژه های کارفرمای ما ریزش کرد اما حادثه جانی به دنبال نداشت و اتفاقا همسایه هم مجبور به تجمیع ملک خود با کارفرما شد . الآن هم هیچ کس از این سازه نگهبان چوبی ایرادی نگرفته است . این در حالی است که به موجب قانون مهندسان ناظر و وزارت کار ، تعاون و رفاه اجتماعی مسئولیت نظارت بر کارگاه های ساختمانی را بر عهده دارند اما متأسفانه نه خبری از ناظر است و نه بازرس تا همچنان شاهد افزایش آمار حوادث ناشی از گود برداری باشیم . فرضیه باطل خاک چند خیابان آن طرف تر ساختمانی در مرحله گودبرداری است . این بار حتی شاهد تیر چوبی هم نیستیم . سه کارگر افغان مشغول کارند . یکی از آنها می گوید : «به دلیل اینکه میزان گود برداری در این ساختمان حدود 1 متر است نیازی به سازه نگهبان احساس نشد.» وی می افزاید : « ساختمان مجاور سال هاست خالی از سکنه است و کارفرما می گوید خاک این ساختمان هم مانند ساختمان های دیگری که ساخته استحکام لازم را دارد . در این حال یکی از کارگران افغان که به نظر می رسد از وضعیت ناراضی است حرف دوستش را قطع می کند و می گوید : « جان ما هم که ارزش ندارد . همین الآن دیوار روی سرمان بیفتد ، به هزار و یک دلیل و مشکل که برای اقامت داریم ، نمی توانیم حقمان را بگیریم . بیمه ای هم نداریم ذکر این نکته ضروری است که کارشناسان اعتقاد دارند نمی توان حتی برای دو زمین مجاور هم یک نسخه واحد پیچید؛ چه برسد به اینکه خاک یک ساختمان را به سایر ساختمان های منطقه تعمیم داد ، که وجود آب های زیرزمینی در برخی نقاط هم این فرضیه را باطل می کند . خاک بیچاره زبان ندارد حوالی میدان انقلاب به ساختمانی می رسیم که به نظر می رسد در مرحله گودبرداری تمامی ضوابط را رعایت کرده است . سیستم نیلینگ در گودبرداری اجراشده و البته کارفرمای آن معتقد است هزینه بسیار زیادی برای مهار دیوار ها شده که البته اجتناب ناپذیر است . وی می گوید : «یکی از دلایلی که سود ساخت وساز را کاهش می دهد اجرای مسائل ایمنی است و به همین خاطر بخش عمده ای از کارفرمایان و سازندگان از اجرای یک سیستم مهاربندی گود سرباز می زنند . البته این سهل انگاری ها در پروژه های کوچک و متوسط که سود کمتری دارند دیده می شود و پروژه های بزرگ اصول گود برداری را رعایت می کنند.» از او در مورد عملکرد مهندس ناظر پرسیدم که پاسخ می دهد : «باور کنید حتی ناظر که یک شرکت حقوقی است به ما گفت تا این اندازه هزینه ضرورتی ندارد اما به هرحال گود برداری مرحله ای بسیار حساس بوده و رفتار خاک غیرقابل پیش بینی است . این موضوع به ویژه در پروژه های بزرگ که زمان اجرای آن طول می کشد ، به چشم می خورد . برخی بدون در نظر گرفتن تمهیدات لازم رفتار پیچیده خاک را بهانه می کنند درحالی که رفتار پیچیده خاک مربوط به زمانی است که تمام کار ها صورت گرفته اما گوشه ای از کار می لنگد . نه اینکه تمام یک دیواره ریزش کند و خودمان را کنار بکشیم . خاک بیچاره هم زبان ندارد که بگوید : بی تقصیرم . بسیاری از کشور ها روی آب شهر می سازند و هیچ حادثه ای اتفاق نمی افتد اما ما روی زمین هموار بهانه می آوریم .» مجری ذی صلاح؛ چاره کار یکی از کارشناسان عمران این پروژه هم به پیام ساختمان می گوید : «ساخت وساز ما بسیار سنتی است . اگر دقت کرده باشید اغلب حوادث ناشی از گود برداری در فصول بارندگی رخ می دهد؛ این بدان معناست که خاک دیوار ها پس از ر ها شدن گود ، در اثر ریزش باران دچار فرسایش شده و با اولین ضربه ها فرو می ریزد.» وی چاره کار را هم بیان می کند و می افزاید : «به عقیده من چاره مشکلات گود برداری استفاده از مجریان دارای صلاحیت است که در قالب شرکت های حقوقی فعالیت می کنند.» حرف آخر گودبرداری ساختمان آنقدر کار پیچیده ای نیست که اخبار ریزش ساختمان ها را در صدر اخبار حوادث رسانه ها قرار دهد؛ این کار در بسیاری از کشورهای درحال توسعه هم با کمترین خسارات انجام می شود . آنچه باعث بی توجهی به این موضوع شده اهمال و سودجویی غیرمتعارف سازندگان و مالکانی است که ایمنی را یک امر لوکس و اضافی می دانند . نکته مهم دیگر هم نظارت دستگاه های مسئول بر موضوع ایمنی ساختمان هاست که امیدواریم مورد پیگیری قرار گیرد.