چالش های استاندارد تاسیسات

گروه تأسیسات: کسانی که بازار سنتی ایران را از سال ها بلکه دهه ها پیش رصد کرده اند و در چند و چون روابط اجتماع و اقتصادی آن بوده اند بی شک متوجه تغییر چهره بازار ایران در بیش از 10 تا 15 سال اخیر شده اند. در سال های دور بازار ایران بر گرد اعتمادی می گذشت که در بطن افکار مردم رسوخ کرده بود. ثروت بازاریان با پول آنها متفاوت بود و بعد از روحانیت، طبقه تجار از گروه های مرجع مردم به شمار می آمدند. مناسبات قدیم البته برای شهرهای جدید مناسب نیست به همین دلیل نهادی به نام استاندارد وضع شد بلکه بتواند همان مسئولیت اعتماد بازار قدیم را باز بیافرینند. چهاردهم اکتبر هرسال به همین مناسبت به نام روز جهانی استاندارد نام گذاری شده است که امسال مقارن شده است با 22 مهرماه. روزی برای یادآوری اهمیت اعتماد و استاندارد و نقشی که چنین نهادی می تواند در توسعه صنعت کشورها داشته باشد.اهمیت استاندارداستاندارد پایه علم و فن آوری است و در توسعه صنعت و اقتصاد نقشی به سزا دارد. گرچه اغلب پنداشته می شود استاندارد برای رعایت حقوق مصرف کننده است اما در نگاه بلندمدت این تولیدکننده است که از مزایای برند خوشنام و باکیفیت درنتیجه با استاندارد بالا بهره مند می شود. همچنین صرفه جویی های حاصل از کاهش انواع قطعات و مواد اولیه غیرضروری و ضایعات، به قدری چشمگیر است که هرگونه سرمایه گذاری در زمینه استانداردسازی فرآورده ها و خدمات را برای صاحبان صنایع موجه می سازد.محمد شکرچی زاده معاون وزیر و رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، کشور را در زمینه استاندارد دارای کاستی هایی می داند. وی در گفتگو با خبرنگار پیام ساختمان در مورد چالش استاندارد تجهیزات تأسیساتی گفت: در سازمان تحقیقات بخش تأسیسات را به چند بخش تقسیم بندی کرده ایم؛ در حوزه آموزش کاستی ها بسیار جدی داریم و آنچه آموزش داده می شود با همه مشکلات و عقب ماندگی ها با آنچه اجرا می شود بسیار فاصله دارد، دانشجویان نیز با مباحث تأسیساتی چندان آشنا نیستند چراکه تنها چند واحد درس در این زمینه می گذرانند.در این میان برخی کالاها از اهمیت استانداردسازی بیشتری برخوردار هستند. آسانسورهای بی کیفیت و غیراستاندارد جان بسیاری را به خطر می اندازند و سالانه خانواده های زیادی را داغدار می کنند. کابل ها و تجهیزات الکترونیکی غیراستاندارد نیز خطرات برق گرفتگی و آتش سوزی را برای هموطنان بالا می برد که متأسفانه کشور ما در این زمینه از کارنامه روشنی برخوردار نیست.به گفته یکی از فروشندگان بازار تأسیسات گلوبندک برای بسیاری از تجهیزات تأسیساتی اصلاً استاندارد تعریف نشده و این موضوع مخصوصاً در مورد کالاهای انرژی بر ضرورت دارد. وحید عقیلی در این زمینه به خبرنگار پیام ساختمان گفت: این موضوع نه تنها در مورد کالاهای داخلی بلکه در مورد خارجی ها نیز صدق می کند. به عنوان مثال هنگامی که کالاهای چینی وارد بندرگاه ها و یا گمرک ایران می شود تنها حساسیت پرداخت تعرفه واردات کالاهای خارجی است و هیچ چیز دیگری در نظر گرفته نمی شود. درحالی که همین کشور چین در مورد ورود کالاهای خارجی گواهی استاندارد طلب می کند و یا کشور محصولات بی کیفیت کشور چین اجازه ورود به کشور استرالیا را ندارند.عقیلی ادامه داد: این موضوع بازار ایران را دچار آشفتگی کرده است و همه تجار ایرانی ترجیح می دهند کالاهای بی کیفیتی که به دلیل توان مالی پایین مردم راحت تر فروش می رود را از چین وارد کنند و در عوض آن کالاهای باکیفیت در انبارها باقی می ماند و از قِبَل آن مصرف انرژی و سطح زندگی مردم ما پایین می آید.سه چالش استاندارد تأسیساتیدر بازار ایران اجناس تقلبی و غیراستاندارد فراوان است و برخی نام شرکت های معتبری را بر روی محصولات خود دارند. بیشتر این اجناس از راه قاچاق و برخی نیز توسط تولیدکنندگان زیر پله ای روانه بازار می شوند. بعضی از این تجهیزات چنان با نمونه های واقعی مشابهت دارند که تشخیص اصل از تقلبی برای مصرف کننده عادی تقریباً غیرممکن است.چالش های استاندارد تأسیساتی در کشور به سه دسته تقسیم می شوند. نخست نبود اجبار استاندارد در بسیاری از کالاهای تأسیساتی ، دوم ورود کالاهای غیراستاندارد و بی کیفیت به ایران و سوم بازار و رونق تولیدات زیر پله ای.وحید عقیلی در مورد نبود استاندارد کالاهای تأسیساتی می گوید: البته برخی از این کالاها اصلاً استاندارد بردار نیست و نیازی نیز به استاندارد ندارند. کالاهایی مانند پیچ و مهره و یا لوله های پلیکا را چه نهادی با چه معیاری می خواهد استاندارد کنند. در مورد این تجهیزات مهم تر از استاندارد، تولید توسط شرکت های شناسنامه دار است که دولت باید بر روی تولید آنها و پاسخگویی شرکت تأکید داشته باشد.البته علی رغم گفته این فعال بازار مصالح، بسیاری دیگر از کالاها نیز که از حساسیت برخوردارند استاندارد ندارند. نمونه آن لوله های آب است که به دلیل فرسودگی و بی کیفیت بودن ترکیدگی لوله و هدر رفت آب را به همراه دارند و یا لامپ های LED و دیگر لامپ ها که تازگی به بازار ایران وارد شده اند و ممکن است به دلیل کیفیت پایین با اقبال بد مردم روبه رو شوند. پنل های خورشیدی نمونه دیگری است که تولیدات داخلی بی کیفیت آن ممکن است مردم را نسبت به کارآیی انرژی خورشیدی بدبین کند.در این میان کالاهای زیر پله ای نیز خود موضوعی است که برای تولیدکنندگان محصولات بی کیفیت داخلی مشکل ایجاد کرده است. یکی از فروشندگان تجهیزات پکیج در این زمینه به خبرنگار پیام ساختمان گفت: موضوع استاندارد یک چیز و موضوع تولیدات زیر پله ای چیز دیگری است. تولیدات زیر پله ای را شما می توانید در زیرزمین خانه و یا یکی از باغ های اطراف تهران تولید کنید و در بازار بفروشید. کسبه اینجا هم می خرند، چون در این زمینه نیز هیچ مشکل و بگیروببندی وجود ندارد. چند وقت پیش یکی پیش من آمده بود و می گفت می خواهم در باغچه ای که اطراف شهریار دارم یک تولیدی بزنم شما چه چیزی می خواهید که من هم پیشنهادهایی به وی دادم و گفتم اینها در بازار خواهان دارد. برخی از محصولات آنقدر ساده است که فقط یک دستگاه و یک کارگر می خواهد اما برخی نیز پیچیده تر هستند و نیاز به تخصص دارد و احتمالاً اگر کسی تخصص و تجربه نداشته باشد به مشکل برمی خورد و شاید 2 تا 3 ماه در بازار باشد ولی در ادامه متوجه می شود که نمی تواند ادامه دهد.در هفته گذشته یکی از سالن های همایش مهم کشور یعنی سالن همایش وزارت کشور طعمه حریق شد و دلیل آن اتصال برق ناشی از سیم های فرسوده و غیراستاندارد ذکر شد. بر اساس ارزیابی های مستقل 70 درصد سیم و کابل های ساختمان ها و منازل در واحدهای غیرقانونی تولید می شوند و این کابل ها در 25 درصد آتش سوزی های پایتخت نقش دارند. به گفته محمدباقر پورعبدالله، کارشناس انجمن سیم و کابل تنها 20 تا 30 درصد کابل های منازل استاندارد هستند. این عامل نه تنها موجب هدررفت بالای برق در منازل شده بلکه موجب آتش سوزی و برق گرفتگی شهروندان تهرانی و در برخی موارد از دست رفتن جان هم وطنان نیز شده است.واحدهای زیر پله ای که اقدام به تولید سیم و کابل می کنند به اندازه ای زیاد هستند که به راحتی نمی توان آنها را ساماندهی کرد و سازندگان نیز که به دنبال سود بیشتری هستند از خیر بسیاری از محصولات استاندارد مانند سیم و کابل می گذرند.افزایش واردات مخصوصاً با کاهش توان مالی مردم به غلبه محصولات چینی در بازار ایران منجر شده است، مشکلی که با بی اعتنایی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز همراه شده است و این موضوع تولید داخل را با تهدید روبرو کرده. به نظر می رسد سازمان استاندارد در این سال ها نسبت به وظیفه نظارت و کنترل کیفیت کالاهای تولیدی اعتنای کمی داشته است درحالی که یکی از عوامل و معیارهای اصلی توسعه توجه بیشتر به استاندارد است.