رقیب جدید سازندگان بعد از بانک ها

درحالی که صنعت ساختمان در رکود به سر می برد ، رقابت نفس گیر شرکت های وابسته به بانک ها و بیمه ها برای ساخت وساز بیداد می کند . آنگونه که از گزارش ها برمی آید در همین فضا بعد از بانک ها ، وسوسه کسب سود در ساخت وساز ، پای شرکت های بیمه را هم به این عرصه بازکرده است و کسی هم نیست که درصدد مقابله با آن برآید .به گزارش پیام ساختمان ، ظاهرا شرکت های بیمه برای عقب نماندن از بانکداران در کسب سود بیشتر ، با اقدامات زیرپوستی وارد عرصه سرمایه گذاری در ساخت وساز ها شده اند . اگرچه گفته می شود در سال های اخیر شرکت های بیمه متعددی که در کشور تأسیس شده اند وابسته به همان نهادهای مالی یا بانک ها هستند . درواقع پس از بانک ها ، این بار نوبت به بیمه ها رسیده تا با انگیزه کسب سود بیشتر پروژه های بزرگ ساختمان سازی را کلید بزنند .لقمه راحت الحلقومی به نام ساخت وساز که ریسک کم و سود بالایی دارد ، درنتیجه بهترین هدف گذاری برای افزایش سرمایه این شرکت ها محسوب می شود . بااین حال سرازیر شدن سرمایه های بیمه ها برای سرمایه گذاری های ساختمانی چنان بحرانی شده که هفته گذشته صدای رئیس انجمن جراحان ارتوپدی ایران هم در آمد و با انتقاد شدید از بیمه ها که پول از مردم می گیرند ولی خدمات مناسب نمی دهند ، گفت : «بیمه ها با پول مردم و حق پزشکان خانه سازی می کنند» !از سوی دیگر امین ، رئیس بیمه مرکزی درباره شناسایی سودهای غیرواقعی در شرکت های بیمه انتقاد کرده و موضوعی قابل تامل عنوان می کند : «بیش از 80 درصد شرکت های بیمه در شناسایی سود ، رعایت ضوابط ، رعایت مقررات و آیین نامه های مصوب شورای عالی بیمه ، به خصوص در زمینه ذخیره گیری را نکرده و درنتیجه سودهای شناسایی شده از پشتوانه و اعتبار کافی برخوردار نیست .»آن چیزی که در بازار و اصول بیمه عرف است ، این است که عملیات بیمه گری نباید سود سرشاری بدهد ، اما حاشیه سود در صنعت بیمه چقدر است که این شرکت ها به امور سرمایه گذاری می پردازند ؟ نکته اینجاست که گفته می شود بر اساس گزارش های مالی منتشره ، حاشیه سود عملیاتی ناچیز بوده و یا بعضا حاشیه سود عملیاتی ندارند بلکه بیشتر سود آنها از محل سرمایه گذاری ها تأمین می شود .واحدهای تجاری بزرگ مازادبه این ترتیب ، شرکت های ساختمانی وابسته به بانک و بیمه با اخذ تسهیلات کلانی که از بانک مالک آن شرکت ساختمانی می گیرند ، برج های لوکسی می سازند و با قیمت های گزافی به فروش می رسانند . شاید یکی از علل وجود تعداد زیاد خانه های خالی لوکس یا واحدهای تجاری بزرگ در تهران همین نوع سرمایه گذاری ها باشد که این نهاد ها را به سودهای هنگفتی می رساند .جالب تر آنکه برای عرضه و فروش این ساختمان ها ، رعایت چیزی تحت عنوان قانون پیش فروش ساختمان معنا و مفهومی ندارد و این نوع شرکت های ساختمانی وابسته به بیمه ها و بانک ها این قانون را رعایت نکرده و میان آگهی های منتشره ، شاهد درج آگهی های پیش فروش ساختمان از سوی این دسته از شرکت ها نیز هستیم .تغییر مدل رفتار شرکت های بیمهگفته می شود ، تأمین سود در شرکت های بیمه مقوله ای سخت و پیچیده است که بعضا با افزایش 54 درصدی سود عملیاتی ، افزایش 200 تا 300 درصدی حق بیمه رقم های مطلوبی در صنعت بیمه محسوب می شوند . به طور نمونه مطابق گزارش سه ماهه اول سال 1394 که بیمه مرکزی ایران منتشرشده کرده سهم بخش غیردولتی از حق بیمه تولیدی به حدود 1/64 درصد رسیده و هم اکنون نیز 36 درصد از بازار بیمه کشور را در اختیار دارد .سال 1392 شرکت های بیمه ای در ایران ، حدود 6 هزار میلیارد تومان سود کرده اند . بنا به اعلام بیمه مرکزی ، بر اساس آمارهای اولیه دریافتی اداره تحلیل های آماری از فعالیت 27 شرکت بیمه ، 2/43 درصد حق بیمه های تولیدی به رشته بیمه شخص ثالث و مازاد و 1/19درصد به بیمه درمان اختصاص دارد . سهم بیمه های زندگی ، بیمه بدنه اتومبیل ، بیمه های مسئولیت ، بیمه های آتش سوزی و حوادث از بازار بیمه کشور به ترتیب 7/9درصد ، 2/7 درصد ، 3/5 درصد ، 5/4 درصد و 3/5 درصد بوده است . همچنین سود خالص یکی از شرکت های بیمه برای سال مالی 93 مبلغ 82میلیارد و 349میلیون ریال پیش بینی شده که نسبت به سود خالص 92به میزان 39 درصد افزایش نشان داده است .حال سؤال این است ؛ چرا درجایی که صنعت بیمه به عنوان نمونه می تواند کمک بزرگی برای مدل های سیستم های اجتماعی ، اقتصادی در بخش های مختلف سلامت باشد ، سرمایه خود را وارد عرصه ساخت وساز می کند تا سود خود را دوچندان کنند . همین طور در سایر عرصه های تولیدی که کشور در شرایط فعلی به آن نیاز مبرم دارد . سال 92 ، 14 هزار واحد تولیدی ورشکسته شده و از چرخه تولید خارج شده اند و 700 هزار شغل هم ازدست رفته است . تحت این شرایط نهادهایی که سرازیر از پول و سپرده مردمی هستند به راحتی از حاشیه این منابع ، برای خود کسب ثروت می کنند .آیا شرایط به همین شکل می‎تواند ادامه یابد ؟به گفته فعالان انبوه ساز ، ساخت وساز در سال 93 نسبت به سال 92 کاهش 30 درصدی داشته و ساخت وساز در سال 94 نسبت به 93 نیز با کاهش 30 تا 35 درصد روبه رو بوده است ، یعنی در مقایسه سال 94 با سال 92 ، حدود 50 تا 60 درصد کاهش ساخت وساز داشته ایم . در اثر این رکود شماری از سرمایه گذاران مسکن از این بخش خارج شدند ، اما مابقی سازندگانی که حرفه و شغل آنها ساخت وساز بوده و مجبورند به حرفه خود ادامه دهند ، با رقیبان قدری چون بانک ها و شرکت های بیمه مواجه هستند که دارای سرمایه های هنگفتی بوده و به راحتی گوی سبقت را از این دست حرفه مندان ربوده اند .حتی در شرایطی که این سازندگان به دلیل اینکه نتوانسته اند واحدهای خود را به فروش برسانند بخشی از سرمایه آنها قفل شده است ، شرکت های بیمه و بانک ها با رویکرد سودجویانه فضا را برای تاخت وتاز خود فراهم دیده اند . اما آیا شرایط به همین شکل می تواند ادامه یابد ؟ همچنان که حضور گسترده بانک ها در ساخت وسازهای شهری ادامه دارد ، حضور شرکت های بیمه هم بر ادامه این روند بی قانونی افزوده است .این روز ها کمتر ساختمان عظیمی در تهران یافت می شود که شرکت های بیمه و بانک ها ، تحت عناوین مختلف ازجمله سازنده ، مشارکت کننده ، کارفرما و یا پیمانکار در احداث آن حضور نداشته باشند . حال سوال این است که آیا این حجم گسترده ساخت وساز ها و تملک اموال غیرمنقول توسط شرکت های بیمه ای که اغلب شرکت های وابسته به بیمه و بانک ها هستند ، ازنظر قانونی مجاز به ساخت وساز و تملک اموال غیرمنقول در کلان شهر ها ، احداث مجتمع های تجاری و مسکونی عظیم هستند .آن هم در شرایطی که شرکت های بیمه مدام از کاهش منابع کافی به منظور تسهیلات دهی به متقاضیان گلایه دارند ، اما مشاهده می شود که حضور قابل توجهی در سرمایه گذاری های مختلف ازجمله برج سازی دارند . در این میان کدام دسته بیشتر قربانی این معضل شده اند ، سازندگان حرفه ای مسکن که از سر ناچاری و به دلیل از دست دادن انگیزه ، تنها نظاره گر اینگونه اقدامات اند ، یا شهروندانی که به صورت ماهیانه و سالیانه پول و سپرده های خود را به شرکت های بیمه و یا بانک ها در قبال گرفتن خدمات واریز می کنند .