فعالان صنعت ساختمان باید از مسائل حقوقی آگاه باشند

وزارت راه و شهرسازی پیش از این یک اداره کل داشت که نام آن به طور مختصر «اداره کل بازرسی» بود ولی بعداً به «اداره کل ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات» تغییر نام داد و در حال حاضر شهریار اسلامی تبار که مشاور نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی هم هست، مدیریت آن را بر عهده دارد. در مراسم افطاری انجمن انبوه سازان فرصتی دست داد تا با دکتر اسلامی تبار گفتگو کنیم . از آنجا که وی دکترای حقوق دارد، طبیعتاً گفتگوی ما حول مسائل حقوقی صنعت ساختمان بود.پیام ساختمان: با توجه به اینکه شما دکترای حقوق دارید، حقوق و صنعت ساختمان در کجاها با هم تلاقی دارند؟یکی از زیرشاخه های بسیار مهم حقوق، مسائل حقوقی مرتبط با ساختمان و مهندسی عمران است و مدتی است که در این خصوص هم در وزارت راه و شهرسازی و هم در دانشگاه ها اقداماتی انجام می شود. خود این رشته که البته هنوز نام مشخصی ندارد و می توان آن را «حقوق شهرسازی و ساختمان و مهندسی عمران» نامید، زیرشاخه های بسیار مهمی دارد. پیام ساختمان: می توانید تعدادی از این مسائل حقوقی و زیرشاخه های حقوقی آن را ذکر کنید؟مثلاً تعدادی مسائل حقوقی به هر نوع قراردادی که پیمانکاران می بندند، مترتب است. اینکه یک قرارداد به چه صورتی بسته می شود و باید در آن چه مواردی در نظر گرفته شود در حوزه ای قرار دارد که به آن اصطلاحاً «حقوق قرارداد» گفته می شود. یکی دیگر از زیرشاخه های مهم این رشته، «حقوق محیط زیست» است که در کشور ما کمتر به این موضوع توجه شده است. مثلاً کسی که ساختمانی می سازد نخاله آن را در کنار ساختمان رها می کند و اگر خواست آن را به بیرون شهر حمل می کند و اگر هم دوست نداشت، نمی برد! در صورتی که از نظر حقوقی اصلاً چنین چیزی نیست و «حقوق زیست محیطی» از موارد بسیار مهمی است که همه سازندگان موظف هستند به آن توجه کنند. در قوانین کشور ما هم مقررات و جرائم و مجازات های خاصی برای کسانی که به هر دلیلی محیط زیست را آلوده کرده و بعد آن را رفع نکنند، پیش بینی شده و وجود دارد. مسئله دیگر بحث «حقوق بیمه» است. در این موضوع هم مواردی مثل اینکه چه نوع بیمه هایی وجود دارد و چه نوع حقوقی به سازنده و پیمانکار وی و هم برای کارکنان و هم برای وسایل و ابزارآلاتی که استفاده می شود، مترتب است. چهارمین بحث اصلی در صنعت ساختمان، حقوق مسئولیت های قراردادی است که هر نوع مسئولیت در حقوق ساختمان را شامل می شود و در این مبحث هم موضوعات زیادی می تواند وجود داشته باشد.پیام ساختمان: ظاهراً عدم اطلاع از این مسائل می تواند مشکل جدی حقوقی ایجاد کند!بله، هر کسی که در این حرفه وارد می شود با هر عنوانی اعم از مهندس، تکنسین، آرشیتکت، معمار، شهرساز، سازنده، پیمانکار، انبوه ساز، مجری و ... و هر کاری که در این حرفه انجام می دهد باید از مسائل حقوقی حرفه خود مطلع باشد. در جاهای دیگر دنیا، هر فردی از سطوح جامعه بعد از صحبت های معمولی، اگر بخواهید در خصوص مسائل حرفه ای با او گفتگو کنید می گوید باید با وکیل من صحبت کنید! این کار بی دلیل نیست. در کشور ما ورود به هر کاری ساده است ولی بعد گرفتاری های بی شماری دارد. چون ورود افراد از اول محاسبه شده نیست و به اصطلاح ما، افراد با تفکر حقوقی وارد موضوع نمی شوند بلکه همین طور احساسی واردشده و شروع به کارکرده و بعد دچار مشکلات متعدد می شوند. قراردادها هم خیلی ساده تلقی می شود و هر کسی با هر جایی قرارداد می بندد بدون اینکه مطالعه داشته باشد، امضا می کند و بعد کلی دردسر برای فرد درست می شود؛ ضمن اینکه معلوم نیست این وسط«مرضی الطرفین» کیست و برای حل اختلاف باید به کجا مراجعه کنند. این مشکلات به وجود می آید چون افراد به مسائل حقوقی آگاه نیستند.پیام ساختمان: برای اینکه این گونه مشکلات گریبان گیر فعالان صنعت ساختمان نشود تا به حال چه کارهایی انجام شده است؟در همه جای دنیا امکان ادامه تحصیل در موضوعاتی که ذکر کردم تا مقطع دکترا و بعد از دکترا وجود دارد ولی در کشور ما کمتر به آنها توجه شده است. الحمدالله با صحبت هایی که با دانشگاه آزاد داشته ایم از سال آینده می توانیم در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته «حقوق عمران و مهندسی ساختمان» دانشجو بگیریم. همین طور کارهایی برای کلیه کسانی که در رشته های عمران، شهرسازی، معماری و رشته های مشابه درس می خوانند، انجام شده است. به این صورت که مصوب شده تا این دانشجویان درس های حقوقی در حد حداقل دو سه واحد بگذرانند تا از حقوق اولیه خودشان آگاه باشند. به همین صورت هم کسانی که در حال درس خواندن هستند تا بعداً وارد بازار کار شوند و هم کسانی که الان در بازار کار هستند، می توانند از مسائل حقوقی حرفه خودشان علم و اطلاعاتی کسب و در کارهایشان استفاده کنند. همچنین سال گذشته توسط مرکز تحقیقات مسکن «اولین همایش ملی حقوق ساختمان» را برگزار کردیم که بسیار همایش خوب و پرباری بود. در همین راستا خوب است که رسانه هایی مثل شما اطلاع رسانی کنند تا هم مردم از حقوق خودشان آگاه باشند و هم کسانی که خدمات می دهند به این شکل به حقوق حقه خودشان دست پیدا می کنند؛ هم افراد، گروه ها و کسانی که زحمت ساخت وساز را می کشند و هم کسانی که از این زحمات بهره برمند می شوند. اگر دو طرف به حقوق اولیه خودشان آگاه باشند دیگر هیچ کس فکر نمی کند که دیگری سر او کلاه گذاشته یا حقش را خورده است.