مطالبات مهندسان جامانده از کار

کاهش میزان ساخت وساز و فعالیت های اجرایی مرتبط با ساختمان سازی کشور از یک سو و افزایش تعداد مهندسان در بازار کار از سوی دیگر دست به دست هم داده تا وضعیت اشتغال و اقتصاد مهندسان به مخاطره بیفتد. این مسئله معمولا ازجمله محورهای تبلیغاتی بسیاری از نامزدهای انتخاباتی هفتمین دوره نظام مهندسی هم بود. اما مهم تر مطالبه مهندسانی است که پای صندوق های رأی آمدند و از اعضای جدید هیئت مدیره انتظار دارند که برای رفع معضل بیکاری آنان برنامه ریزی کنند!اشتغال و فرصت های شغلی، از جمله مسائل و معضلات مهندسى چه در حیطه اقتصادى و چه در جایگاه صنفی آن است که تبدیل به دغدغه بزرگی برای مهندسان ساختمان شده و شرایط ویژه ای را برای فعالان بزرگ ترین سازمان مردم نهاد صنعت ساختمان رقم زده است.بررسی های انجام شده در مورد شرایط بازار کار در جامعه مهندسی کشور بیان کننده آن است که طی سال های گذشته، بیشترین میزان افزایش مهندسان فارغ التحصیل و کمترین میزان اشتغال به طور همزمان اتفاق افتاده است. این شکاف بزرگ در نرخ بیکاری ناشی از دو عامل است ازیک طرف، به تعویق افتادن ساخت وسازها به دنبال رکود ایجاد شده، از طرف دیگر ورود یک باره مهندسان تحصیل کرده به بازار کار که نتیجه آن مأیوس شدن بسیاری از فعالان این صنف طی سال های اخیر برای ورود به بازار کار بوده است.رقابت اشتغال زایی می آوردوزیر راه و شهرسازی در پاسخ به پرسش پیام ساختمان مبنی بر راهکار وزاتخانه در رفع دغدغه اشتغال مهندسان گفت: من معتقدم رفع این دغدغه تنها از طریق فعالیت در فضای رقابتی قابل حل است.عباس آخوندی با بیان اینکه اساسا وجاهت اجتماعی و حرفه ای مهندسان با فعالیت رقابتی اعتلا می یابد، تصریح کرد: باید به سمتی حرکت کنیم که مهندسان در حیطه فعالیت خود رقابت کنند، در این فضا مهندسان می توانند خدمت موردنیاز جامعه را در یک رقابت با کیفیت برتر انجام دهند.وزیر راه و شهرسازی گفت: این تصور که می توانیم کار را میان مهندسان توزیع کنیم و به عبارتی داشتن نگاه یکسان به کار باکیفیت و بی کیفیت به معنای «انحطاط مهندسی» است.آخوندی ادامه داد: حال آنکه اگر فضای کار مهندسان به صورت رقابتی باشد، هم جامعه هدف بهره مند می شود و هم مردم بیشتری به سوی مهندسان ترغیب می شوند، چون می دانند خدمات باکیفیت دریافت می کنند و خود این موضوع در جهت ایجاد اشتغال این قشر نقش بسیار مؤثری دارد.وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سؤال که آیا فرصت شغلی کافی جهت رقابت مهندسان وجود دارد، پاسخ داد: فرصت های شغلی کافی برمی گردد به همه عرصه های اقتصادی ایران و به یک حوزه بر نمی گردد.تعریف بازارهای جدید برای مهندسانمعاون وزیر راه و شهرسازی نیز با بیان اینکه بخش های مختلف کشور درگیر فارغ التحصیلان بیکار هستند، به پیام ساختمان گفت: ما باید بازارهای جدیدی را برای اشتغال زایی مهندسان تعریف کنیم و محدود به بازارهای داخلی نباشیم.حامد مظاهریان افزود: ما بازارهای فعالی در اطراف کشور داریم و همسایگان ما ساخت وسازهای بزرگی انجام می دهند که مهندسان زبده ایرانی می توانند نقش اساسی در بازسازی این کشورها داشته باشند، بنابراین می توانیم با برطرف کردن همه موانع موجود بر سر راه حضور در عرصه بازسازی ها، امکان مشارکت بیشتر مهندسان را فراهم کنیم.وی با اشاره به اینکه هنوز در داخل کشور از ظرفیت همه مهندسان ساختمان استفاده نمی شود، تصریح کرد: برنامه هایی در جریان است و از روز بعد از انتخابات این برنامه ها را دنبال می کنیم، ما قانون داریم و باید ساخت وساز کشور توسط افراد ذی صلاح صورت گیرد تا فرصت های کاری برای افراد متخصص در همین حوزه فراهم باشد و وزارت راه و شهرسازی این موضوع را با جدیت دنبال خواهد کرد.حضور کم مهندسان در فعالیت های صنفیماده 2 قانون نظام مهندسی ساختمان در 10 بندی که اهداف نظام مهندسی ساختمان را تبیین کرده می گوید، سازمان باید از تشکل های حرفه ای و انجمن های صنفی در بحث ساختمان استفاده کند. بااین حال، متأسفانه در سال های گذشته از ظرفیت ها و پتانسیل درصد قابل توجهی از مهندسان استفاده نشده است.عضو انجمن مهندسین عمران ایران دراین باره گفت: طبق آمار موجود چیزی حدود 110 هزار نفر عضو این سازمان هستند اما متأسفانه همچنان مهندسان زیادی عضو این سازمان نبوده و به نظر می رسد این تشکل صنفی نتوانسته است جایگاه و نقش حقیقی خودش را بین مهندسان ایفا کند.حمیدرضا باغانی افزود: متاسفانه طبق آمارها فقط حدود یک درصد از مهندسان در مجامع سالیانه شرکت کرده و چیزی حدود 10 درصد از اعضای سازمان در انتخابات هیئت مدیره شرکت می کنند. ضمن اینکه کمتر از 40 درصد اعضای سازمان دارای پروانه اشتغال فعال هستند که جای تأسف داشته و جزء نقاط ضعف سازمان محسوب می شود.وی دستیابی به سه شاخص ایمنی، آسایش و صرفه اقتصادی را تحقق ماده 33 دانسته و گفت: یکی از مواردی که قانون خیلی شفاف به آن اشاره کرده این است که تمام امور اجرایی یک ساختمان از ابتدای کار تا اخذ شناسنامه فنی بر عهده مجری دارای صلاحیت از وزارت راه و شهرسازی است. یکی از مهم ترین بسترها تعامل با سازمان های ذی ربط است که سازمان بالادستی در بحث ساختمان وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها سازمان کناردستی هستند. اگر ما از پتانسیل تمام اعضا استفاده کنیم می توانیم با ارتباطات مناسبی که با سایر نهادها و سازمان ها برقرار می کنیم تمام بندهای قانونی را به منصه اجرا بگذاریم.در نتیجه همچنان به این سؤال پاسخی داده نشده است که آیا ظرفیت های نظام مهندسی پاسخگوی نیازهای اشتغال حدود 340 هزار مهندس در کشور هست، یا طی یک دهه گذشته چه میزان از ظرفیت های قانون فعلی استفاده شده است آن هم در شرایطی که برخی افراد از خلأهای قانونی موجود حداکثر سوءاستفاده را کردند و بسیاری دیگر موفق به یافتن کار نشدند. اکنون کمبود کار و رشد بالای تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی که با پیوستن به این سازمان و پرداخت حق عضویت جزو مطالبه گران کار می شوند از معضلات جدی برسرراه این تشکل بزرگ مهندسی است.اگرچه وزیر راه و شهرسازی همانند گذشته معتقد است: باید به فکر اشتغال مهندسان ایرانی در سراسر جهان باشیم و به سمت رقابت های بین المللی پیش برویم، اما تاکنون هیچ برنامه ای برای دستیابی به این هدف در دستور کار مسئولان قرار نگرفته است. باید منتظر ماند و دید آیا تحولات آتی در سازمان نظام مهندسی، وضعیت تحریم ها و فضای اقتصادی کشور می تواند اثرات تعیین کننده ای بر میزان ورود جمعیت مهندسان به عرصه کار و در نتیجه میزان اشتغال آنان داشته باشد.