بدهی های نفتی که وصول نشدند

بیژن زنگنه وزیر نفت پیشتر و قبل از اجرای برجام بارها تاکید کرده بود که بدهی های چند میلیارد دلاری نفتی ایران از بدهکاران دانه درشتی همچون شرکت انگلیسی شل، «اینوک» امارات متحده عربی و پالایشگاه های هندی، یونانی و ایتالیایی در مدت زمان کمتر از 24 ساعت پس از لغو تحریم ها پرداخت می شود. اما اینک با گذشت حدود یک هفته از لغو تحریم های نفتی ایران و حتی رفع محدودیت های پیش روی نقل و انتقال ارز همچون لغو تحریم بانک ها و سوئیفت، خبری از وصول بدهی چند میلیارد دلاری ایران از مشتریان نفت خام نیست. از سوی دیگر بانک مرکزی و وزارت نفت تاکنون آمار دقیق و رسمی از حجم مطالبات نفتی ایران از پالایشگاه های مختلف جهان ارائه نکرده اند. با این وجود، بررسی اظهارنظرهای برخی مسئولان دولتی از افزایش حجم بدهی های نفتی ایران به بیش از 17 میلیارد دلار حکایت دارد. در این بین به نظر می رسد فعلا بدهکاران دانه درشت نفتی ایران هیچ برنامه ای برای پرداخت بدهی های نفتی شرکت ملی نفت ایران ندارند و این در حالی است که با سقوط قیمت جهانی نفت، صنعت نفت کشور در سخت ترین شرایط مالی چند سال اخیر قرار گرفته است. به عبارت دیگر، با سقوط آزاد طلای سیاه در حالی شرکت ملی نفت ایران برای تامین منابع طرح های اولویت دار نفت و گاز کشور بر روی بدهی های معوق خود حساب باز کرده و بدهی حدود 50 میلیارد دلاری شرکت نفت به پیمانکاران کمر این غول نفتی کشور را خم کرده است که شرکت های خارجی با وجود رفع کل موانع تحریم تاکنون پولی به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز نکرده اند. خرید سهام پالایشگاه بدهکار برای تضمین تقاضا امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل وزیر نفت پیشتر (قبل از اجرای برجام) حجم بدهی های نفتی پالایشگاه های یونانی به ایران را 900 میلیون یورو (معادل بیش از یک میلیارد دلار) اعلام کرده و گفته است: کارگروهی به منظور وصول این طلب نفتی تشکیل شده است و به زودی برخی از مقامات یونانی برای مذاکره بر سر پرداخت این بدهی به تهران می آیند. از سوی دیگر در حالی حجم بدهی های نفتی یونان حدود 900 میلیون یورو اعلام شده که اخیرا برخی از کارشناسان با ارائه پیشنهادی به وزارت نفت، خواستار صدور مجوز از سوی مجلس و دولت برای خرید سهام پالایشگاه های بدهکار اروپایی شده و تاکید می کنند: در صورت لغو تحریم ها، ایران با خرید پالایشگاه ها تقاضا برای نفت خود را تضمین می کند. در همین حال، هفته گذشته زمانی نیا معاون وزیر نفت به منظور بررسی آخرین وضعیت وصول طلب شرکت ملی نفت ایران از پالایشگران یونانی به آتن سفر کرد که تاکنون گزارشی از نتایج این سفر منتشر نشده است. این در حالی است که رویترز مدعی شده است: شرکت هلنیک پترولیوم به عنوان بزرگترین پالایشگر نفت یونان، برای خرید نفت ایران با مسئولان شرکت ملی نفت ایران به توافق دست یافته تا نخستین مشتری اروپایی نفت ایران پس از پایان تحریم ها باشد. با وجود توافق جدید نفتی از پالایشگاه یونانی اما هنوز گزارشی از سوی مسئولان وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران درباره صول بدهی های معوق نفتی ارائه نشده است. بدهکاران نفتی ایران پس از یونان، شرکت انگلیسی شل در صدر لیست بدهکاران نفتی ایران با بدهی حدود 2.8 میلیارد دلاری قرار دارد و تابستان سال جاری با سفر فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس به بهانه بازگشایی سفارت این کشور غربی در تهران، دور جدید مذاکرات نفتی ایران با شل با محور نحوه وصول بدهی 2.8 میلیارد دلاری این شرکت نفتی در ساختمان وزارت نفت انجام شد. از سوی دیگر بیژن زنگنه وزیر نفت درباره زمان بندی پرداخت بدهی 2.8 میلیارد دلاری شرکت انگلیسی شل به ایران گفته است: یک روز پس از لغو کامل تحریم ها، این بدهی نفتی توسط این شرکت به ایران بازمی گردد. سیدمحسن قمصری مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت هم در آستانه اجرای برجام با تایید توافق انجام شده با شرکت انگلیسی شل، گفته بود: ازسرگیری فروش نفت خام ایران به این شرکت مشروط به پرداخت بدهی های گذشته شده است. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی چگونگی پرداخت بدهی شرکت انگلیسی شل به ایران مشخص شده و از ابهام درآمده است، تصریح کرده بود: پرداخت بدهی های معوق توسط این شرکت انگلیسی بلافاصله پس از لغو تحریم ها قطعی و نهایی شده است.براساس اطلاعات ارائه شده توسط مسئولان بانک مرکزی و شرکت ملی نفت ایران، پس از پالایشگاه های نفت یونان، شرکت انگلیسی و هلندی شل، برتیش پترولیوم انگلیس، شرکت های پتروشیمی کره جنوبی، در کنار برخی از پالایشگاه های هند همچون ویدش و منگالور و پالایشگرهای چینی در صدر بزرگترین بدهکاران نفتی ایران در شرایط تحریم قرار گرفته اند.