بازارهای سهام جهان صعودی نمی شوند

همزمان با تردیدها نسبت به توانایی بانک های مرکزی برای کنترل اوضاع، افت قیمت های انرژی بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت سایه افکنده و دورنمای رشد اقتصاد جهانی را در هاله ابهام بیشتری فروبرده است. بازارهای سهام جهان در شکننده ترین وضعیت خود در چند سال گذشته بسر می برند و سرمایه گذاران با از دست دادن اعتمادشان به کارآمدی سیاست های پولی بانک های مرکزی از سهام به دارایی های مطمئن مانند اوراق قرضه و طلا فرار می کنند. همزمان با تردیدها نسبت به توانایی بانکهای مرکزی برای کنترل اوضاع، افت قیمت های انرژی بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت سایه افکنده و دورنمای رشد اقتصاد جهانی را در هاله ابهام بیشتری فروبرده است. تا شش هفته قبل همچنان انتظار می رفت قیمتهای ارزان نفت رشد اقتصاد جهانی را مصون نگه دارد و تصمیم بانک مرکزی آمریکا برای افزایش نرخهای بهره در دسامبر که نخستین افزایش از زمان پایان بحران مالی در سال 2008 بود، به منزله رای اعتماد به اقتصاد جهانی تفسیر شده بود. با وجود اقدامات بانک مرکزی ژاپن و بانک مرکزی اروپا در کاهش نرخهای بهره که با هدف حمایت از رشد اقتصادی انجام گرفته است، علاوه بر بازارهای سهام آمریکا، شاخصهای سهام بزرگ جهان ضرر سنگینی را متحمل شده اند. موسسات بزرگ و صندوقهای سرمایه گذاری دولتی که به یورو و ین استقراض کرده اند، دارایی های پرریسک را فروخته و اکنون این ارزها را خریداری می کنند که اقدامات این بانکها را تضعیف می کند. با ریزش سنگین بازارها در پنج شنبه گذشته، شاخص سهام استاندارد اند پورز 500 از ابتدای امسال تاکنون 9 درصد افت کرده که بدترین شروع سال بازار سهام آمریکا محسوب می شود. رویترز در گزارشی به بررسی عوامل اصلی افت بازارها پرداخته که به این ترتیبند: بزرگترین عامل ریزش بازار افت قیمتهای سهام از اواخر سال گذشته آغاز شد و به دلیل معرفی نرخهای بهره منفی در بخشهایی از اروپا و ژاپن و ثابت ماندن بازده اوراق خزانه آمریکا روند کاهشی آن تشدید شده است. نرخ های بهره منفی برای سپرده های بانک مرکزی و بازده اوراق قرضه دولتی، امکان سود بردن از اختلاف میان هزینه های استقراض و بازده وام دهی را برای بانک ها محدود می کند. اگر چه بانک مرکزی آمریکا از معرفی نرخ های منفی برای ذخائرش اجتناب کرد اما جانت یلن، رئیس این بانک هفته گذشته در کنگره اعلام کرد در صورت لزوم معرفی نرخهای بهره منفی مورد بررسی قرار می گیرد. بحران بازار انرژی تولید بالاتر نفت در آمریکا به همراه تولید اضافی عربستان سعودی به اشباع عرضه در بازار جهانی منتهی شده و از ابتدای سال گذشته کاهش شدید قیمتهای انرژی و سایر کالاها را را بدنبال داشته است. قیمت هر بشکه نفت در حال حاضر حدود 30 دلار است که پایین ترین قیمت در بیش از یک دهه گذشته است و بعضی از تحلیلگران انتظار دارند قیمت آن کاهش بیشتری پیدا کند. افت قیمت نفت به رشد منفی قابل توجه اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت منجر شده و بازده اوراق قرضه شرکتها را بالا برده که باعث ورشکستگی شرکتهای فعال در بخش انرژی شده است. به گفته کارشناسان بازار، سرمایه گذارانی که از نفت و گاز و کالاهای دیگر درآمد دارند در حال فروش دارایی هایشان هستند زیرا به نقدینگی نیاز دارند. اقدام بعدی بانک مرکزی آمریکا بازارها در حال حاضر انتظار ندارند بانک مرکزی آمریکا افزایش برنامه ریزی شده نرخهای بهره در سال جاری را اجرایی کند. بازار معاملات صندوقهای فدرال نشان می دهد که معامله گران انتظار ندارند حداقل تا فوریه سال آینده نرخها افزایش پیدا کنند. حتی در یک وهله قراردادهای معاملات پنج شنبه تحت تاثیر احتمال اندک کاهش نرخ در سال جاری قرار گرفتند و به گفته سرمایه گذاران، صعود قیمت طلا ناشی از احتمال کاهش نرخ بود. تحولات اخیر بازارهای معاملات با کاهش سریع اختلاف میان بازده اوراق خزانه کوتاه مدت و بلندمدت آمریکا همراه شده است. اختلاف بین اوراق خزانه دو ساله و 10 ساله آمریکا اکنون به 0.95 درصد رسیده که کمترین فاصله از دسامبر سال 2007 است. این امر نشان می دهد با وجود اطمینانی که یلن درباره قوی بودن احیای اقتصادی به کنگره داده است، سرمایه گذاران اعتماد کمتری به رشد اقتصادی دارند. به گفته تری اسپت، مدیر سرمایه گذاری سیه را بخشی از مشکل این است که معلوم نیست بانک مرکزی آمریکا به افزایش نرخهای بهره گرایش دارد یا به کاهش آنها و این مسئله به هیچ وجه برای بازارهای سرمایه گذاری خوشایند نیست. چه زمانی روند کاهشی بازارهای سهام متوقف می شود؟ حتی اگر روند کاهشی بازارهای سهام کند شود، سال 2016 همچنان سال بدی برای این بازارها خواهد بود. بورس میلان حدود 23 درصد، فرانکفورت بیش از 16 درصد، پاریس حدود 14 درصد و لندن بیش از هشت درصد از ارزش خود را از ابتدای سال 2016 تاکنون از دست داده اند و شاخص نزدک کامپوزیت بیش از 15 درصد، استاندارد اند پورز 9 درصد و شاخص داوجونز اینداستریال اوریج آمریکا 8.7 درصد افت کرده اند.