سرمقاله چگونگی برنامه وزیر راه و شهرسازی جدید؟

وزیر محترم راه و شهرسازی دولت یازدهم با همه مخالفت هایی که روز چهارشنبه در مجلس شورای اسلامی نسبت به عملکرد اجرایی یا موضع گیری های سیاسی اش صورت گرفت، در دفاع از خود همراه با 15تن دیگر از وزرای دولت تدبیر و امید به تبیین عملکرد و شفاف سازی مواضعش پرداخت و پنجشنبه با کسب 159 رأی اعتماد از نمایندگان مجلس به صندلی صدارت یکی از بزرگ ترین وزارتخانه هایی که چند سالی است با ادغام دو وزارتخانه «راه و ترابری» و «مسکن و شهرسازی» عریض و طویل تر هم شده است، تکیه زد. دکتر آخوندی در فاصله انتخاب رئیس جمهور یازدهم تا مراسم تحلیف که با معرفی وزرای پیشنهادی دولت به مجلس هم توأم شد اقدام به تهیه برنامه هایی نمود که باید برای تصدی پست وزارت راه و شهرسازی ابتدا به رئیس دولت و سپس نمایندگان محترم مجلس جهت اخذ رأی اعتماد ارائه می داد.برنامه های دکتر آخوندی که مورد موافقت رئیس جمهور محترم و تایید 159تن از نمایندگان مجلس قرار گرفت همان طور که اشاره شد مخالفانی داشت ، موافقانی نیز داشت که هر کدام به فراخور شناخت خویش به دفاع یا انتقاد از وزیر پرداختند اما فارغ از هرگونه پیشداوری و تحلیل رسانه ای ابتدا به برخی از دفاعیات و مخالفت هایی که نسبت به برنامه ها شده به اختصار می پردازیم: مخالفت مخالفان یکی از مخالفان وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه «متاسفانه در کشور سازمانی که عملکرد افراد در پست های مختلف را آنالیز کرده و نتایج موفقیت آنها را بیان کند، کمتر وجود دارد» با طرح این سؤال از رئیس جمهور که «آیا به کارگیری افراد با تجربه با توجه به سوابق این افراد و آنالیز عملکرد قبلی آنان انجام می شود؟» برنامه های آخوندی ، وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی را مبتنی بر برنامه های راهبردی دانست نه طرح های عملیاتی. این مخالف وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم با ارزیابی عملکرد ضعیف و اقدامات رو به عقب در حوزه توسعه مسکن آخوندی در دوره وزارت و مقایسه رشد نسبی در تولید مسکن کشور قبل از وی ادعا کرد: با ورود آخوندی به وزارت مسکن در سال 1372 سیاست اعطای زمین شهری که قانون 5 ساله بود، تمدید نشده و سیاست های عرضه زمین به سیاست تحریک تقاضا تبدیل شده و عدم حمایت از تولید مسکن زمینه را برای تبدیل شدن مسکن به کالایی سرمایه ای فراهم آورده است.همچنین این مخالف با انتقاد از انتقاد وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم نسبت به قانون نظام مهندسی که در دوره تصدی وزارت و با حمایت وی تصویب شده است و نقد طرح های ایشان در حوزه حمل ونقل ریلی، جاده ای و هوایی مبتنی بر راهبردی و نه عملیاتی بودن مدعی شد برنامه هایی که وزرا می نویسند یا خود نمی نویسند و یا از مراکز مطالعاتی کمک می گیرند که بر این اساس بسیاری از سرتیترهای آن عملیاتی نیست! اما مخالف دوم وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم، وی را بیش از مهندس راه و ساختمان بودن فردی سیاسی معرفی و علت مخالفتش با وی را قسمتی مربوط به عملکرد و برنامه و بخشی را مربوط به مواضع سیاسی آخوندی بیان کرد. این مخالف همچنین نسبت به کاهش تولید و عرضه مسکن و سه برابر شدن قیمت زمین و مسکن در دوره آخوندی و تناقض مخالفت وی با بلندمرتبه سازی ها با عملکردش در وزارت مسکن و شهرسازی انتقاد کرد و نهایتاً افزایش سرعت مهاجرت به تهران و شهرهای بزرگ را در نتیجه اجرای سیاست های وزیر وقت مسکن و شهرسازی دانست و تراکم فروشی در شهرداری ها و افزایش قیمت اجاره مسکن اجاره نشین ها را هم به دوره وی نسبت داد. موافقت موافقان یکی از موافقان تصدی وزارت راه و شهرسازی توسط آخوندی با اشاره به بزرگی وزارتخانه ای با حوزه های مهم عمرانی و بیش از 86 تکلیف پیش بینی شده در قانون برنامه پنجم توسعه برای آن و برشمردن دو فصل مهم حمل ونقل و راه و ترابری مسکن و شهرسازی مشتمل بر 20 سازمان مادر تخصصی در این وزارتخانه که در بخش عمرانی استانی و کشوری طرح های نیمه تمام بسیاری که نیاز به 200 میلیارد تومان اعتبار و در بخش راه حدود 120 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل پروژه ها دارند، با مهم و با اهمیت خواندن چنین مجموعه ای عباس آخوندی را دارای ویژگی هایی دانست که باتجربه زیاد در حوزه های عمرانی، اجرایی، مدیریتی، بازار سرمایه، سهام و مسلط به توانمندی های بخش خصوصی می تواند آن را ساماندهی نماید. یکی دیگر از موافقان آقای آخوندی با احصای کم و کاستی هر دو بخش «راه» و «مسکن و شهرسازی» و نیاز هر دو به استفاده از پتانسیل های بخش خصوصی با استناد به تاکید آخوندی بر استفاده از توان بخش خصوصی در برنامه هایش، وی را فردی شایسته برای پست وزارت راه و شهرسازی با توجه به تجارب و سابقه ای که از وی سراغ دارد، دانست. اما موافق سوم علاوه بر تایید و تاکید بر موافقت های دو موافق دیگر نسبت به عملکرد مثبت آخوندی در زمان تصدی مسئولیتش در وزارت مسکن و شهرسازی با استناد به شعار «پاک» وی که مخفف پس انداز، انبوه سازی و کوچک سازی می باشد، ادعا کرد؛ آخوندی نه برای قشر خاص بلکه برای همه اقشار برنامه مسکنی دارد و معتقد است با این شعار، اقشار توانمند با پول خود و اقشار متوسط نیز با سیاست های حمایتی مسکن دار می شوند. این موافق، دارا بودن دانش مهندسی توأم با دانش اقتصادی آخوندی را برای تبدیل ظرفیت های بالقوه به بالفعل از محاسن وی برشمرد و برنامه های آمایشی وزیر راه و شهرسازی را در راستای عدالت جغرافیایی و توزیع عادلانه امکانات برای توسعه کشور بااهمیت دانست. با نگاه اجمالی به برنامه های وزیر راه و شهرسازی و «نقد» مخالفان یا «تایید» موافقان وی به نکته حائز اهمیتی برمی خوریم که به نظر می رسد از نگاه هر سه (وزیر، موافق و مخالف) دانسته یا نادانسته مغفول مانده است، اما آن نکته مغفول ولی حائز اهمیت چیست؟ در برنامه های آخوندی «چگونگی» اجرای برنامه هایی که در نگاه اول و آخر تحسین موافقان را برانگیخته و انصافا هم برنامه های قابل قبولی به نظر می رسند مورد غفلت واقع شده است. طبیعی است که هر برنامه ای هرچند ایده آل و آرمانی فقط در صورتی قابلیت اجرا داشته باشد که چگونگی و روند تبدیل به عمل آن نیز مشخص گردد وگرنه فقط در حد شعار! باقی خواهد ماند. از این رو امید می رود وزیر راه و شهرسازی دولت تدبیر و امید پس از نشستن برکرسی صدارت خود یا صاحب نظرانی که در تهیه برنامه به ایشان کمک رسانده اند نسبت به "چگونگی" اجرایی نمودن برنامه هایشان اقدام لازم را به عمل آورند. همین جا ما نیز به کلیه اساتید و کارشناسانی که انتقاد یا پیشنهادی نسبت به برنامه های ارائه شده وزیر جهت ساماندهی حوزه راه و شهرسازی دارند، اعلام می کنیم آماده درج نقطه نظراتشان در نشریه هستیم. قادر نصیری