صادرات پتروشیمی به60 کشور

ایران قصد دارد با 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری خود را به 130 میلیون تن افزایش دهد تا علاوه بر جلو افتادگی از شرکت «سابیک» عربستان سعودی به عنوان مهم ترین رقیب منطقه ای، ریشه بیکاری را هم خشک کند.از سوی دیگر با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری مبنی بر توقف خام فروشی نفت خام و گاز طبیعی باید امکان توسعه خوشه های صنعتی و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی از محصولات بالادستی پتروشیمی فراهم شود. این روزها مسئولان وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای اجرای رهنمودهای رهبری آستین ها را بالا زده و با تعریف بسته های سرمایه گذاری، جلب حمایت بانک ها، راه اندازی شهرک ها و پارک های پتروشیمی زمینه صادرات نفت و گاز خام را فراهم کنند. همزمان با عزم جزم وزارت نفت برای توسعه صنایع تکمیلی و پایین دستی صنعت پتروشیمی، در بخش بالادستی این صنایع استراتژیک هم سال گذشته دستاوردهای تاریخی رقم خورد به طوری که پس از دو دهه خط لوله اتیلن غرب به عنوان طولانی ترین خط لوله انتقال اتیلن در مدار بهره برداری قرار گرفت و با راه اندازی مجتمع پتروشیمی کاویان و پلیمر کرمانشاه چراغ پتروشیمی هم در مسیر خط لوله اتیلن غرب روشن شد. با عنایت به اهمیت موضوع «پیام ساختمان» گفتگوی بدون حاشیه ای با مهندس عبدالحسین بیات، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت ترتیب داده است که شرح آن را در ادامه می خوانید. آمارها نشان می دهد؛ سال گذشته با وجود افزایش تولید، صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده های پلیمری با کاهش همراه بوده است، در این خصوص چه توضیحی دارید؟ یکی از مهم ترین دلایل افت صادرات محصولات پتروشیمی، تولید بنزین و گازوئیل مرغوب و باکیفیت بالا در واحدهای پتروشیمی است. بر این اساس در 10 ماهه نخست سال گذشته بیش از یک میلیارد و 332 میلیون لیتر بنزین در شرکت های پتروشیمی تولید و به پالایشگاه های نفت تحویل شد. همچنین در این مدت حدود 2 میلیارد و 500 میلیون لیتر گازوئیل در صنایع پتروشیمی تولید شده است. لازم به ذکر است؛ در حال حاضر مجتمع های پتروشیمی نوری (برزویه)، بندر امام خمینی و بوعلی، بنزین و گازوئیل با استاندارد بالا تولید می کنند. در مجموع از ابتدای سال جاری تاکنون روزانه بین 8 تا 10 میلیون لیتر بنزین و 8 تا 9 میلیون لیتر گازوئیل در مجتمع های پتروشیمی تولید شده است. پیام ساختمان:با توجه به توسعه ظرفیت تولید در صنایع تکمیلی پتروشیمی و به ویژه صنعت پلاستیک و پلیمری کشور سال گذشته، تامین خوراک این واحدهای صنعتی از چه شرایطی برخوردار بوده است؟ یکی از سیاست های کلان دولت در برنامه پنجم توسعه افزایش ظرفیت و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی و به ویژه پلاستیک، پلیمرها و پلیمرهای مهندسی بوده است مطابق با این سیاست میزان عرضه مواد اولیه و خوراک به این صنایع در 10 ماهه نخست سال گذشته از رشد قابل توجه حدود 26 درصدی برخوردار بوده است به طوری که در این مدت بالغ بر 4/10 میلیون تن محصول پتروشیمی و فرآورده پلیمری به صنایع تکمیلی تحویل داده شده است. از سوی دیگر با توسعه صنایع تکمیلی، شهرک ها و پارک های پتروشیمی زنجیره ارزش افزوده در صنعت پتروشیمی تکمیل تر خواهد شد. پیش بینی می شود با توجه به توسعه صنایع تکمیلی میزان فروش داخلی محصولات در سال آینده با رشد بیشتری همراه باشد. پیام ساختمان: ایران دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان است در این بین آیا حق صنایع تکمیلی پتروشیمی و به ویژه صنایع پلاستیک و پلیمر گاز ارزان قیمت نیست، چرا که با توسعه این صنایع علاوه بر توقف خام فروشی نفت و گاز زمینه اشتغال و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی هم فراهم می شود؟ در شرایط فعلی ایران ارزان قیمت ترین گاز را در بین تمامی کشورهای جهان به صنایع پتروشیمی، پلیمر و پلاستیک خود اختصاص می دهد. پس از اجرای فاز اول قانون هدفمندسازی یارانه ها قیمت هر مترمکعب گاز به عنوان سوخت و انرژی صنایع پتروشیمی، پلاستیک، لاستیک و پلیمرها 70 تومان به ازای هر مترمکعب تعیین شده است. با احتساب قیمت های فعلی ارز و دلار در بازار هم اکنون قیمت واقعی یک مترمکعب گاز عرضه شده به تمامی صنایع و به ویژه صنایع تکمیلی پتروشیمی حدود 2 سنت به ازای هر مترمکعب است. حال اگر این قیمت را با کشورهای همسایه و حتی فرا منطقه ای مقایسه کنیم به ارزان بودن قیمت گاز صنایع پتروشیمی، پلیمر و پلاستیک پی خواهیم برد. در حال حاضر قیمت فروش هر مترمکعب گاز برای صنایع پتروشیمی در بحرین هفت سنت، مصر 3/5 سنت، کویت 2/4 سنت، امارات متحده عربی 12/5 سنت، قطر 6 سنت و عربستان سعودی بیش از سه سنت است. در مقایسه با تمامی این کشورها می بینیم؛ قیمت فروش گاز به صنایع پتروشیمی ایران ارزان تر بوده و حتی کشور قطر به عنوان سومین کشور دارنده گاز جهان حدود 3 برابر قیمت ایران گاز طبیعی را به صنایع پتروشیمی و تکمیلی پتروشیمی عرضه می کند. در حال حاضر با بهره برداری از طرح های جدید ظرفیت تولید پتروشیمی کشور به 1/57 میلیون تن افزایش یافته است که با احتساب طرح های پتروشیمی آماده افتتاح این ظرفیت تا چند هفته آینده به بیش از 60 میلیون تن در سال افزایش می یابد. پیام ساختمان: از ابتدای سال جاری تاکنون چند مجتمع و طرح پتروشیمی جدید در مدار بهره برداری و یا افتتاح رسمی قرار گرفته اند؟ سال گذشته در مجموع 9 طرح پتروشیمی با ظرفیت تولید بیش از چهار میلیون و 357 هزار تن به طور رسمی در مدار بهره برداری قرار گرفته است. بر این اساس با افتتاح فاز اول پتروشیمی کاویان با ظرفیت تولید یک میلیون تن اتیلن و خط لوله انتقال اتیلن غرب به عنوان طولانی ترین مسیر انتقال اتیلن در جهان، واحد بوتن یک پتروشیمی جم، واحد فرمالین اهتمام پتروشیمی جم، پتروشیمی اروند، اسکله دوم مایعات پتروشیمی ماهشهر، واحد تفکیک هوا پتروشیمی مارون و پلیمر کرمانشاه هم افتتاح شده اند. برای ساخت و راه اندازی این تعداد طرح پتروشیمی بالغ بر یک میلیارد و 827 میلیون دلار سرمایه گذاری انجام شده است، همچنین در بخش ریالی این طرح ها هم حدود 24 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری انجام گرفته است. در شرایط فعلی در صنعت پتروشیمی 42 مجتمع در حال تولید است که به زودی تعداد مجتمع های پتروشیمی به 50 مجتمع افزایش می یابد. پیام ساختمان: چه میزان از طرح های پتروشیمی آماده افتتاح هستند؟ در حال حاضر 11 طرح پتروشیمی آماده افتتاح رسمی است ضمن اینکه اسفند ماه سال گذشته، طرح پتروشیمی MEK به عنوان واحد تولیدکننده خوراک روغن های صنعتی و رنگ سازی افتتاح شد. با افتتاح طرح پتروشیمی MEK در منطقه ماهشهر، 10 طرح جدید پتروشیمی دیگر هم آماده افتتاح و راه اندازی رسمی هستند، از این رو هم اکنون واحد «ان. اف» سوم پتروشیمی بندر امام با ظرفیت تولید دو میلیون و 685 هزار تن در مدار بهره برداری قرار گرفته است. همچنین طرح توسعه فاز دوم مجتمع پتروشیمی فجر شامل واحدهای پیش تصفیه و تصفیه آب، فاز دوم موج شکن اسکله های پتروشیمی در عسلویه، واحد هیدروزناسیون پتروشیمی تبریز و طرح توسعه واحد «هیدروژناسیون» پتروشیمی شازند از دیگر طرح های آماده افتتاح هستند. طرح های سولفات آمونیوم پتروشیمی ارومیه، واحد تولید گاز کربنیک مایع پلیمر افق در بندر ماهشهر، واحد سولفور زدایی پتروشیمی نوری از دیگر طرح های پتروشیمی آماده افتتاح هستند. از طرف دیگر؛ طرح توسعه مجتمع پتروشیمی رجال با هدف افزایش تولید از 80 به 220 هزار تن آماده افتتاح و راه اندازی است. ضمن اینکه واحد سولفور زدایی برش سبک مجتمع نوری (برزویه) با ظرفیت سالانه 904 هزار تن در مرحله تولید آزمایشی قرار گرفته که برای ساخت و راه اندازی آن حدود 40 میلیون یورو سرمایه گذاری انجام شده است. پیام ساختمان: مهم ترین بازارهای هدف محصولات پتروشیمی ایران کدام کشورها هستند؟ در شرایط فعلی و با وجود افزایش تحریم های بین المللی، محصولات پتروشیمی و فرآورده های پلیمری ایران به بیش از 60 کشور جهان صادر می شود و کشورهایی همچون چین و کشورهای حوزه شبه قاره هند در مجموع بزرگ ترین بازار صادراتی ایران را تشکیل می دهند، به طوری که 13 درصد محصولات پتروشیمی به شبه قاره هند و 22 درصد به چین صادر می شود. از سوی دیگر صادرات پتروشیمی و فرآورده های پلیمری ایران به اروپا متوقف نشده است، سال گذشته حدود 5 درصد محصولات پتروشیمی و پلیمری به کشورهای اروپای شرقی و غربی ارسال شده است. همچنین حدود 18 درصد محصولات پتروشیمی به کشورهای منطقه خاور دور و 19 درصد محصولات پتروشیمی به کشورهای منطقه خاورمیانه و 23 درصد به کشورهای جنوب شرق آسیا صادر شده است. به طور کلی، متنوع سازی بازارهای صادرات محصولات پتروشیمی یکی از سیاست های ایران است، بر این اساس سال گذشته برای نخستین بار یک محموله پتروشیمی به برزیل صادر شده است. همچنین صادرات محصولات پتروشیمی به سایر کشورهای آفریقایی، آمریکای جنوبی و حوزه دریای کارائیب در دستور کار قرار دارد و همزمان با افزایش ظرفیت تولید در داخل کشور بازارهای صادراتی ایران هم گسترده و متنوع تر خواهند شد.