بی برنامگی به سایر شهرها سرایت می کند

بی برنامگی در ضوابط توسعه شهری از جمله ضوابط مربوط به بلند مرتبه سازی در شهر تهران در دهه های اخیر مهم ترین مشکلی است که شهرسازی امروز پایتخت و به تبع آن سایر شهرها را درگیر خود کرده است. کلان شهری همچون تهران که در دهه های اخیر رو به توسعه بوده است و امکان پیش بینی برای ضوابط مربوط و نیازهای موجود در حوزه شهرسازی آن هم وجود داشته است، بیشتر از بی برنامگی رنج می برد تا از اتفاقاتی که براساس نیازهای روزمره و تشخیص مدیران شهری انجام شده است. در هر زمانی مدیران شهری و سایر مسوولان احساس کرده اند مطابق با نیازهای روزمره باید اقداماتی انجام شود، به سرعت برای صدور مجوز این فعالیت ها برای آنها قانون و ضوابط وضع شده است، بدون اینکه آثار احتمالی مثبت و منفی آنها در مراجع ذی صلاح بررسی شود. در ضوابط مربوط به بلند مرتبه سازی هیچ گاه از مهندسان شهرساز چه در قالب حقیقی و چه حقوقی نظرخواهی شده باشد. این در حالی است که تاکنون برنامه ریزی جامعی برای تدوین ضوابط بلند مرتبه سازی که در آن از نظرات کارشناسی جامعه مهندسان شهرسازی استفاده شود تجربه نشده است. در طول زمان عملا باغات و همچنین ارتفاعات شمال شهر تهران را از دست داده ایم چون هیچ کس در زمان بروز پدیده ساخت و سازهای گسترده عمودی در این مناطق به صورت جدی عارضه های این ساخت و سازها برای مناطق ذکر شده را مورد بررسی قرار نداده و توجه نکرده که آن چیزی که در حال ساخت است فعالیتی بی ضابطه وبدون مطالعه کارشناسی است. هم اکنون به خصوص در محدوده های شمال پایتخت با ساختمان ها و معابر کم عرضی مواجه هستیم که مشکلات عدیده ترافیکی و تراکمی را برای این مناطق ایجاد کرده است در حالی که هم اکنون نه قادر به تعریض این معابر هستیم و نه می توان این ساخت وسازها را تخریب یا از ارتفاع آن کم کرد. از آنجا که معمولا شهر تهران الگویی برای سایر شهرهای کشور محسوب می شود، بی برنامگی از پایتخت به سایر شهرها هم سرایت می کند و در صورتی که این برنامگی ها در نظام شهرسازی شهر تهران گسترش یابد سایر شهرها هم به تبعیت از پایتخت، با این بی ضابطگی شهری همراه خواهند شد. واقعیت ها حاکی از آن است که علاوه بر نبود ضوابط مشخص برای بلند مرتبه سازی، در آینده نه چندان دور جایی برای نگهداری و ایجاد فضاهای عمومی به واسطه ساخت و سازهای گسترده نخواهد بود. هر چند هم اکنون به نظر می رسد بلند مرتبه سازی و تدوین ضوابط برای آن امروز به یکی از دغدغه های مدیران شهری تبدیل شده اما چرا باید زمان را از دست می دادیم؟ چرا با وجود تعداد زیادی از افراد و نهادهای مسوول در مدیریت شهری تفکری دور اندیش و برنامه ریزی جامعی در این زمینه در اختیار ما قرار ندارد و موضوعی با این درجه از اهمیت نه در نهادهای عمومی و نه در نهادهای خصوصی مورد توجه جدی قرار نگرفته است؟ به طور قطع اطلاع از خرد جمعی و استفاده از نظرات کارشناسان و شهرسازان و همچنین جامعه شناسان در کنار توجه به نظرات بهره برداران طرح های شهری دو اقدام مهمی است که نه تنها در تدوین ضوابط بلند مرتبه سازی بلکه در سایر موضوعات شهری باید مورد توجه قرار بگیرد. علیرضا قهاری: رئیس انجمن مفاخر معماری ایران