روایت فرزاد از بازار شیرآلات قانون گریزی در پناه قانون

در سال 1380 تعدادی از پیشگامان صنعت شیرآلات بهداشتی و ساختمانی با هدف تغییر ساختار این صنعت برای حرکت در مسیر توسعه و تولید بر پایه دانش محوری در صنعت شیرآلات بهداشتی و ساختمانی، انجمن صنفی کارفرمایان صنعت شیرآلات بهداشتی را تاسیس کردند. این انجمن پس از سال ها فعالیت در صنعت شیرآلات، توانست نیازهای این صنعت را شناسایی و با تغییر ساختار آن، فعالیت های حجره ای و زیرپله ای را به تولید با فناوری روز تبدیل کند. به نحوی که اکنون مسئولیت کنترل کیفیت تولید داخل را با همکاری موسسه استاندارد بر دوش می کشد.

تولیدکنندگان عضو انجمن از لحاظ مجوز فعالیت تحت پوشش وزارت صنایع و از لحاظ نظارت کیفی تحت پوشش موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور هستند. علاوه بر این انجمن در راستای اهداف خود از همکاری با سازمان آبفای کشور در مورد صرفه جویی در مصرف آب با سازمان توسعه و تجارت در رابطه با مشوق های صادرات شیرآلات بهداشتی(صادرات غیرنفتی) و با سازمان نظام مهندسی ساختمان در جهت نظارت بر کیفیت شیرآلات نصب شده در ساختمان ها دریغ نداشته است.

بازار ناهماهنگ شیرآلات

تا یک دهه پیش کارخانه های زیادی در ایران فعال نبودند و کارها خوب پیش می رفت ولی با افزایش واردات شرایط تغییر کرد. اکنون این صنعت از گسترش فوق العاده ای برخوردار شده و نقدینگی در گردش زیادی دارد. به اعتقاد فرزاد، در گذشته نهایتاً 30 شرکت فعال شیرآلات بهداشتی با برند معتبر در کشور فعال بودند که با مجوز وزارت صنایع از کارخانه بازدید می شد و یک ظرفیتی برای شرکت تعریف می کردند و خط تولید هم مشخص بود. اکنون تعداد آنها به 330 شرکت افزایش یافته است و هر کس در هر جایی کارگاه تولید شیر اقدام کرد بدون اینکه نظارتی در این خصوص باشد در نتیجه کارخانه های مولد متحمل آسیب شدند.

فرزاد با بیان اینکه در حال حاضر یک سری ناهماهنگی در صنعت شیرآلات ایجاد شده است، گفت: تاکید ما استانداردسازی شیرآلات بود. ما بازار را به خوبی کنترل می کردیم و کارها به خوبی پیش می رفت. تلاش زیادی کردیم تا این موضوع کنترل شده و با هماهنگی انجمن باشد ولی در سال های اخیر سیاست ها عوض شد و برای اکثریت فعالان این صنف، گواهی استاندارد و مجوز فعالیت صادر کردند. متاسفانه در اجرای این کار سلیقه ای عمل شد و مطابق قانون عمل نکردند و علیرغم اعتراض انجمن، به مونتاژکاران شیرآلات هم مجوز دادند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر صدور مجوز و تایید استاندارد شیرآلات بهداشتی از قانون خاصی تبعیت نمی کند. نمی خواهیم بگوییم شیرآلات مونتاژ نشوند بلکه هدف این است قطعات مورد استفاده دارای استاندارد بین المللی و تایید شده باشند. سازمان استاندارد می گوید محصول نهایی را مورد آزمایش قرار می دهیم ولی در عمل این گونه نیست. نمونه بارز این موضوع را می توان در پروژه های مسکن مهر مشاهده کرد، اکثر شیرآلات مورد استفاده در آنجا از استاندارد کافی برخوردار نیستند و کسانی وظیفه تامین و نصب شیرآلات را بر عهده گرفتند که از طریق واسطه انتخاب شدند.

حمایت دو جانبه

دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرآلات بهداشتی با انتقاد از واردات شیرآلات غیر مجاز چینی گفت: یکی از علت های پایداری محصولات ایرانی در بازار گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب است ولی در مورد کالاهای وارداتی اغلب این گونه نیست. کشور چین صادرکننده های محصولات این کشور را از مالیات معاف می کند و هیچ نظارتی در کیفیت محصولات صادراتی ندارد از طرف دیگر گمرک ایران هم برای مقابله با این معضل قاطعانه عمل نمی کند، نتیجه این کار واردات بی رویه شیرآلات قاچاق از مرزهای کشور است.

فرزاد اظهار داشت: ما اولین انجمنی بودیم که در راستای اجرای قوانین و مقررات سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و به منظور ارتقاء کیفیت شیرآلات بهداشتی تولید داخل و حمایت مضاعف از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از احتمال ضرر و زیان بهداشتی ناشی از کاربرد شیرآلات بهداشتی بدون کیفیت و غیراستاندارد، با سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و سازمان تعزیرات حکومتی تفاهم نامه امضا کردیم. بر اساس تفاهم نامه مذکور انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرآلات بهداشتی با همکاری سازمان های مذکور متولی نظارت بر وضعیت صنعت شیرآلات بهداشتی در سطح کشور بوده و تعهد کرده است که در جهت اجرای ماده 6 آئین نامه اجرایی قانون ارتقا ء کیفیت تولیدات صنعتی، از واحدهای صنعت شیرآلات بهداشتی که در سطح کشور تقاضای مهر کاربرد علامت استاندارد دارند، حمایت کند و همچنین به منظور اعمال کنترل بیشتر بر کیفیت شیرآلات بهداشتی به نمونه برداری از واحدهای تولیدی و نیز عرضه کنندگان شیرآلات بهداشتی مطابق با ضوابط سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بپردازد تا در صورت وجود هرگونه تخلف در این زمینه، با همکاری سازمان های مربوطه با متخلفین برابر قوانین پیش بینی شده برخورد شود.

انتقاد از انحصارطلبی دولت

دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرآلات بهداشتی گفت: انحصارطلبی دولت بر بازار شیرآلات و به این صنعت ضربه می زند. در حال حاضر دخالت و نظارت دولت در بخش تولید شیرآلات بدون توجه به تشکل ها مشکل ساز شده و زمینه ورود افراد غیر متخصص به این حرفه را فراهم کرده است به نحوی که از اهداف اصلی تولید فاصله گرفته ایم. وقتی تولید در کشور جایگاه خود را از دست می دهد، صنعت تجارت محور می شود و با پول یک مغازه می توان چند کارخانه خرید، ضمن اینکه نیازی به پرداخت بیمه و مالیات نیست.

وی ادامه داد: مشکل اساسی دیگر این است که دولت ارزش افزوده را از بخش تولید طلب می کند در حالی که تولیدکننده نمی تواند هزینه خود را تامین کند چطور می تواند ارزش افزوده را پرداخت کند. ارزش افزوده باید از محل فروش تامین شود. زور دولت به مغازه دارها نمی رسد یقه کارخانه دار ها را می گیرد. همه این موارد به خاطر عدم استفاده درست از نیروها و عدم توجه به تخصص و تجربه است.

ارزش شیرآلات در ساختمان

دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرآلات بهداشتی گفت: قیمت ساختمانی که از تاسیسات مکانیکی درست برخوردار نباشد واقعی نیست. در حال حاضر قیمت یک سرویس شیر مناسب در ساختمان حداکثر 400 هزار تومان است در حالی که قیمت هر مترمربع از یک ساختمان معمولی حداقل دو میلیون تومان است که در مقایسه با آن قیمت شیرآلات بسیار ناچیز است. این در حالی است که کالاهای سربار و بدون استاندارد به میزان زیاد تولید و یا وارد می شوند بنابراین رقابت سالم و قیمت گذاری اصولی با مشکل مواجه می شود. برخلاف تصور عموم، خرید مردم هیچ ارتباطی با تولیدات کارخانه ها ندارد. آنها با تاجر و فروشنده ارتباط دارند و تاجر هم در وهله اول به فکر سود بوده و برایش مهم نیست شیرآلات چینی باشند یا ایرانی.

وی ادامه داد: هدف ما بهینه سازی شیرهای بهداشتی است، ادارات آبفا و سازمان بهینه سازی هم بر این موضوع تاکید دارند. شما توجه کنید؛ در ساختمان به غیر از دستگیره درها، شیرآلات تنها اجزای متحرک محسوب می شوند. بنابراین اگر بی کیفیت باشند باعث اتلاف آب شده و در صورت چکه کردن هر شیر در شبانه روز حدود 17 لیتر آب هدر می رود. عمق فاجعه وقتی مشخص می شود که در نظر بگیرید؛ ما در کشور حدود 100 میلیون شیر نصب شده داریم.

فرزاد با تاکید بر ضرورت استفاده از شیرهای اهرمی به جای شیرهای کلاسیک گفت: این شیرها آب سرد و گرم را به سهولت تنظیم کرده و در جلوگیری از اتلاف آب موثر هستند. خوشبختانه این نوع شیرها به میزان زیاد در داخل کشور تولید می شوند. از طرف دیگر، اگرچه استفاده از شیرهای کلاسیک تا حدود زیادی منسوخ شده است ولی هنوز در خانه ها نهادینه نشدند. تغییر این معادله نیازمند فرهنگ سازی است.

تفاهم نامه ناتمام

دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرآلات بهداشتی خاطرنشان کرد: بر اساس تفاهم نامه سه سال پیش انجمن و وزارت نیرو، مقرر شده بود شیرآلات ساختمان های کشور به تدریج تعویض و اهرمی شود و هزینه آن از قبوض آب مشترکان کم شود. هرچند این تفاهم نامه به دلیل تغییر و تحولات سازمانی معلق ماند ولی ما با ادرات آبفا همکاری خوبی داریم و دیدگاه های کارشناسی خود را مطرح می کنیم. از طرف دیگر، هر سال استانداردهای روز اروپا را با کمک کارشناسان متخصص ترجمه و بومی سازی کرده و در اختیار سازمان های استاندارد صنعتی و آبفا قرار می دهیم.

بدون تردید تامین و مصرف آب در آینده معضل بزرگی برای کشور خواهد بود. بنابراین از هم اکنون باید در فکر تامین و استفاده از شیرآلات با کیفیت و بهداشتی در ساختمان باشیم. باید شایسته سالاری در صنف شیرآلات بهداشتی تعریف شود نه اینکه شرکت های نامعتبر و غیرمسئول با شرکت های باسابقه و متعهد رقابت کنند. این کار صنعت پایدار و با کیفیت را نابود کنند. در شرایط فعلی راهکار کنترل بازار تولید و مصرف، واگذاری مسئولیت و اختیارت به تشکل هاست.