جایگاه قانونی گروه های تخصصی در سازمان های نظام مهندسی ساختمان

سازمان های نظام مهندسی ساختمان بر اساس مواد قانونی تشکیل خود از گروه های تخصصی در هفت رشته عمران، معماری، مکانیک، برق، نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی تشکیل شده اند تا خدمات مهندسی ارایه شده به شهروندان از مجاری علمی باشد. به گزارش پیام ساختمان، محمدحسین مسعودی مدیر امور گروههای تخصصی و کمیسیونهای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در باره نقش و جایگاه قانونی گروه های تخصصی در سازمان های نظام مهندسی یادداشتی را ارایه کرده و بیان نقطه نظرات خود در این رابطه پرداخته است. وی در یادداشت خود برای ماهنامه پیام نظام مهندسی نوشته است: تأمین مشارکت هرچه وسیع تر مهندسان) در هفت رشته عمران، معماری، مکانیک، برق، نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی (جهت انتظام امور حرفه ای خود، به استناد ماده 3 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اولین عامل تأسیس سازمان های نظام مهندسی ساختمان شمرده می شود و در این میان، ماده 16 همان قانون، مجوز تشکیل گروه های تخصصی در 7 رشته یاد شده را به منظور تأمین سه موضوع؛ گسترش همکاری های حرفه ای، جلب مشارکت اعضا و کارشناسی دقیق مسائل هر یک از رشته ها صادر می نماید. طبق ماده 16 قانون و ماده 79 از آیین نامه اجرایی، اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی در 7 رشته، حلقه اتصال اعضای هر گروه (که مجموعاً اعضای یک سازمان را تشکیل خواهند داد) با اعضای هیئت مدیره می باشند. ماده 77 آیین نامه اجرایی نیز هیئت مدیره هر سازمان را قبل از هر گونه تصمیم گیری در امور مختص به هر رشته، موظف به استعلام نظریه از هر یک از گروه های تخصصی نموده است. با توجه به تعداد اعضای هر یک از گروه های تخصصی در استان تهران (5000 نفر به بالا)، تمامی اعضای هیئت رئیسه این گروه ها 7 نفره تعیین می شوند و از این تعداد 3 نفر از اعضای اصلی و علی البدل هیئت مدیره انتخاب می شوند که علی الاصول این اقدام در جهت استحکام ارتباط و تعامل اعضای هیئت مدیره با اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی پیش بینی گردیده است. همچنین ماده 14 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به هیئت مدیره سازمان های نظام مهندسی ساختمان اجازه می دهد که جهت انجام وظایف خود به تعداد مورد نیاز، کمیسیون های تخصصی تأسیس نمایند. با عنایت به مفاد قانونی اشاره شده، علی الاصول محل اقدامات کارشناسی اعضای هیئت مدیره در مرتبه اول گروه های تخصصی و در صورت نیاز کمیسیون های تخصصی می باشند. اما اینکه مشخص شود که تا کنون چه اندازه اعضای هیئت مدیره هر استان به این گروه ها بها داده و چگونه از ظرفیت شان استفاده نموده اند را می توان در عملکرد و خلاصه مذاکرات و مصوبات جلسات هیئت مدیره بررسی و جسنجو نمود. واقعیت این است که در اغلب استان ها ارتباط قابل قبولی میان هیئت مدیره و گروه های تخصصی برقرار نیست که دو دلیل مشخص ذیل شواهدی بر این واقعیت است: دلیل اول: علاقه اعضای هیئت مدیره به تشکیل کمیسیون های متعدد؛ که وظایف مورد انتظار از اکثر آنها با وظایف گروه های تخصصی در تداخل می باشد و به نوعی موازی کاری در امور مختلف را دامن زده است. این علاقه تا آنجاست که تعدد این کمیسیون ها در برخی استان ها از 50 کمیسیون نیز فراتر رفته است! نکته قابل توجه دیگر آن است که در بیشتر کمیسیون های تشکیل شده، عضویت در انحصار اعضای هیئت مدیره قرار می گیرد. مشکلات ایجاد شده توسط این کمیسیون ها تا آنجاست که علاوه بر ناکارآمدی عملکرد گروه های تخصصی، بعضاً با ورود به امور اجرایی، در امور جاری سازمان ها نیز خلل ایجاد نموده اند. دلیل دوم: محدود نمودن بودجه و اختیارات گروه های تخصصی؛ بودجه پایین سالیانه اختصاص یافته به گروه های تخصصی و عدم تنظیم ردیف های هزینه کرد بر مبنای شرح خدمات مورد توافق، از ایرادات اساسی و عامل محدود نمودن اختیارات و عدم استفاده از پتانسیل موجود در این گروه ها می باشد. در آخر، ردیف های بودجه برنامه محور که باید متناسب با تکثر اعضای هر یک از سازمان های نظام مهندسی ساختمان استان تهران در رشته مربوطه (گروه تخصصی) در نظر گرفته شود، به شرح ذیل پیشنهاد می گردد: 1. تهیه زیرساخت لازم و ارائه مشاوره های فنی و حرفه ای در جهت دفاع از حقوق مهندسان رشته 2. حمایت از مقالات و فعالیت های پژوهشی و کاربردی مهندسان رشته 3. بازدید از استان ها، مراکز علمی و پژوهشی، شرکت در همایش ها، کنفرانس ها، کارگاه ها و نمایشگاه ها 4. حمایت از مجامع علمی معتبر در کشور مرتبط با رشته 5. برگزاری نشست های تخصصی با اعضاء و صاحب نظران رشته 6. برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی و بازآموزی ویژه مهندسان رشته 7. تدوین شیوه نامه ها و نظام نامه های مورد نیاز فعالیت های مرتبط با رشته 8. تدوین برنامه های ارزیابی عملکرد حرفه ای مهندسان رشته با تشویقات و تنبیهات مربوطه 9. اقدامات کارشناسی در جهت ایجاد صلاحیت جدید برای مهندسان رشته 10. اقدامات کارشناسی در جهت بهره گیری از مصالح و فناوری های نوین 11. اقدامات کارشناسی در جهت تقویت ورود مهندسان رشته به حوزه اجرا در ساخت و ساز 12. آسیب شناسی طرح ارجاع کار نظارت و ارائه راهکارهای لازم جهت رفع موانع و اشکالات 13. تألیف کتب راهنما و حرف های مورد نیاز مهندسان رشته 14. تأمین حق الجلسه اعضاء و مدعوین جلسات کارگروه های فنی گروه تخصصی 15. تأمین حق الجلسه اعضاء و مدعوین جلسات هیئت رئیسه گروه تخصصی امید است در دوره جدید فعالیت سازمان های نظام مهندسی ساختمان، با رفع اشکالات یاد شده و اتخاذ تدابیر مناسب از جایگاه قانونی و ظرفیت قابل توجه گروه های تخصصی به نحو شایسته استفاده گردد