چانه زنی مهمترین رکن برنامه در ایران است

به گزارش پیام ساختمان، با نزدیک شدن به روزهای بررسی لایحه برنامه ششم توسعه از سوی مجلس شورای اسلامی، دکتر آلبرت بغزیان استاد اقتصاد دانشگاه و عضو شورای رقابت درباره دلایل تحقق اهداف برنامه های توسعه در ایران با طرح سوالاتی بیان داشت: چرا برنامه پنجم دو سال توسط دولت یازدهم تمدید شد؟ اصلا مگر برنامه با توجه به شرایط جامعه نوشته نمی شود پس تمدید دو ساله برنامه یعنی تکرار چندباره سال آخر برنامه پنجم! یعنی ما در هیچ دوره ای طبق برنامه پیش نرفته ایم. چه زمانی میزان تحقق اهداف برنامه ها را تعیین کرده و با یکدیگر مقایسه کرده ایم؟-تاخیر دوساله در ارائه لایحه برنامه ششم ازسوی دولت چه تاثیراتی بر کیفیت و نحوه اجرای آن خواهد داشت؟ به هر حال ما دو سال است عملا برنامه ای نداریم؟من معتقدم اقتصاد ما بر اساس برنامه پیش نرفته است. برنامه مانند نقشه ساختمان 8 طبقه ای است که قرار است با کیفیت و ابعاد مشخصی در مکان مشخصی ساخته شود. حالا مهندسان شروع به ساخت آن ساختمان می کنند. یعنی شما برنامه ششم را مانند نقشه ساختمان اقتصاد کشور حساب کنید که بودجه های سالیانه نیز باید تابع این برنامه ها باشد. ولی آیا شما در طول تاریخ اقتصادی کشور سراغ دارید که ما نقشه یا همان برنامه های توسعه را جلوی خودمان گذاشته و اقدامات و اولویت ها بر اساس آن چیده شوند. یا نه این نقشه صرفا به چیزی به نام برنامه تبدیل شده که بعد از تصویب به آرشیو می رود و فقط در شرایط امتیازگیری یه برنامه استناد می کنند. یعنی هرگز این طور نبوده که در ایران دولت بر اساس برنامه هایی که ملزم به اجرای آن هستند سنجیده شوند. اینکه ما می گوییم برنامه پنجم دو سال توسط دولت یازدهم تمدید شد یعنی چه؟ اصلا مگر برنامه با توجه به شرایط جامعه نوشته نمی شود پس تمدید دو ساله برنامه یعنی تکرار چند باره سال آخر برنامه پنجم! یعنی ما در هیچ دوره ای طبق برنامه پیش نرفته ایم. چه زمانی آمدیم میزان تحقق اهداف برنامه ها را تعیین کرده و با یکدیگر مقایسه کنیم؟ تا از تجربه برنامه های قبل برای تدوین برنامه های آینده بیاموزیم. در نهایت هم ساختمانی که ساخته می شود نه تنها بر اساس نقشه مصوب نیست بلکه گاها با نقشه طراحی شده تفاوت ها و تضادهای فاحشی دارد.به نظرم اگر برنامه ششم هم به عنوان یک نقشه جلوی چشم برنامه ریز و دولت گذاشته نشود و برنامه بودجه سال 96 بر اساس برنامه ششم توسعه تدوین نشود. این برنامه یک تلاش بیهوده ای خواهد بود که فقط وقت و انرژی دولت و مجلس را خواهد گرفت و در نهایت هم هیچ اثر مثبتی نخواهد داشت.-چرا در ایران عموما در طول 5 برنامه گذشته، عموما هیچ کدام از برنامه های ما به نیمی از اهداف تعیین شده خود نیز نرسیده اند. دلیل اصلی این موضوع را چه می دانید؟دلیل اول این است که برنامه های توسعه در ایران بر اساس واقعیت ها نوشته نمی شود و چانه زنی سهم بالایی در تدوین این برنامه ها دارد. یعنی هر استان، بخش یا حتی وزارتخانه سعی دارد منابع و امکانات موجود را به سمت خودش جذب کند. دلیل دوم این است که حتی به فرض تدوین و تصویب یک برنامه اصولی دولت ها بر اساس اهداف برنامه جلو نرفته و بلرنامه مصوب را اجرا نمی کنند. لذا با کنار گذاشتن برنامه همان روزمرگی گذشته را ادامه می دهند. موضوع سوم نیز عمر و مدت حضور دولت ها در مسند قوه مجریه است. یعنی همیشه این طور بوده که یک دولت مجری برنامه ای بوذده که دولت قبل تدوین کرده و یا دولت بعدی باید برنامه های دولت وقت را اجرایی کند که خود این موضوع باعث بروز مشکلاتی می شود.-راهکار چیست، برای حل این مشکل باید چه کرد؟ تجربه سایر کشورها در این زمینه چیست؟تنها راه این است که باید مثل بودجه های سالیانه طول عمر هر دولت با طول زمان اجرای آن برنامه یکی باشد تا بتوان دقیق تر عملکرد دولت ها در زمینه اجرای برنامه ها را ارزیابی کرد. یا اینکه واقعا دولت ها مجاب شوند که مانند دو امدادی که یک دونده بسته ای را از دونده قبلی گرفته و مسیر را ادامه می دهد عمل کرده و دولت ها خودشان را ملزم به اجرای برنامه ها بدانند. یعنی رئیس جمهور دولت دوازدهمک عر که باشد باید خود را ملزم به اجرای مواد لایحه برنامه ششم توسعه بداند. اگر بخواهد به واسطه دلایلی از جمله قبول نداشتن یا انتقاد داشتن به برنامه از اجرای آن سرباز بزند خب در برنامه هفتم هم ممکن است این اتفاق افتاده و کماکان وقت، انرژی و منابع کشور اتلاف می شود.